Een freudiaanse vluchtpoging

Als je weet dat een regisseur zijn film laat inspireren door sessies die hij met zijn psychotherapeut heeft gehad, is de kans vrij groot dat je als kijker wordt geconfronteerd met zelfingenomen neuroses. De filmmaker lijkt even niet het onderscheid te kunnen maken tussen de sofa van zijn zieleknijper en de zitplaatsen in een bioscoop. La Luna voelt gedeeltelijk aan als een verhaal waarin Bertolucci zijn psychologische complexen lijkt te verwerken voor het oog van een geduldige toeschouwer. De vraag is of dit proces een therapeutische werking heeft ten opzichte van de regisseur en in hoeverre het publiek meegaat in zijn sublimeringproces.

Oedipuscomplex

De eerste scènes van La Luna tonen idyllische beelden van de mediterrane kust waar een liefdespaar en hun kind genieten van een paradijselijke sfeer. Dan komt de focus te liggen op het kind dat, als het zijn moeder ziet dansen met zijn vader, tekenen van jaloezie toont. De scène doet dienst als basis voor het oedipuscomplex dat de film als leidraad heeft, en wordt opgevolgd door prachtige beelden van de moeder die met haar kind fietst in de nacht. De volle maan vormt het enige licht in het shot, en de setting is tastbaar en onwerkelijk tegelijk. Deze scène baseerde Bertolucci op een van zijn vroegste herinneringen aan zijn moeder, die na verschillende sessies met zijn therapeut naar boven kwam.

Na dit droomachtige begin verplaatst de film zich naar New York, waar de jongen, nu ouder geworden, wordt gevolgd nadat zijn vader is overleden en hij achterblijft bij zijn moeder Caterina. Actrice Jill Clayburgh speelt Caterina met een theatrale flair die past bij haar rol als bekende operazangeres in de film. Haar zoon Joe wordt vertolkt door een opvallend zelfverzekerde Matthew Barry, die weet te imponeren in zijn filmdebuut. Hij speelt een verwaarloosde tiener die tegelijk ook brutaal en nonchalant is.
Als Caterina het besluit neemt om naar Rome te vertrekken, zodat ze haar carrière voort kan zetten en bij kan komen van de plotselinge dood van haar man, ontspint zich een incestueuze relatie tussen haar en haar zoon. Een gebrek aan aandacht en structuur lijken Joe te doen hunkeren naar de intense liefde van zijn moeder. Daarnaast heeft hij ook een zelfdestructieve kant, die tot uiting komt door zijn drugsgebruik en zijn neiging om te vluchten en te dwalen zonder na te denken over de consequenties. De film probeert de moeilijke relatie tussen Joe en zijn moeder vorm te geven en vult dat gegeven aan met een plotwending, die uiteindelijk de factor vormt die alle personages met elkaar verzoent.

De kracht van kunst

La Luna is prachtig gefilmd door de vaste cameraman van Bertolucci, Vittorio Storaro, die ook indrukwekkende shots leverde in Apocalypse Now. Daarnaast bevat de film verwijzingen naar andere films en muziek. Een prachtige vormgegeven scène in een opera toont de werkingen van een grootschalige productie. Bertolucci lijkt met die verwijzingen aan te geven dat hij geloof in de kracht van kunst om te sublimeren.

Helaas lijdt de film onder de chaotisch afhandeling, waarin er veel ruimte is voor toevalligheden die niet altijd even overtuigend worden uitgewerkt. Het verhaal verliest daardoor vaak zijn focus. Ook is Bertolucci’s opzet net iets te gemaakt om geheel te overtuigen. Het is alsof de personages pionnen zijn in een psychologische testcase die de regisseur wil illustreren in zijn film. En de lange duur vergt veel geduld van de kijker die aan het einde van de film beloond wordt met een sentimentele conclusie, waarin kunst het leven weer zin lijkt te geven.