Strubbelen met liefde en verleden

~

August is een middelmatige, maar sympathieke man. Ondanks dat hij het niet ver gebracht heeft als schrijver is hij niet de verzuurde intellectueel geworden als zoveel anderen. Ondanks dat hij niet over een grote stuwende persoonlijkheid beschikt, lijkt een dragelijk leven met iemand die van hem houdt het hoogst haalbare. Hij verliest zijn hart aan Alma. Ze krijgen iets met elkaar en al heel snel weet August dat Alma hem zal verlaten. Zijn vriend, de schilder, Gustav is een man van de wereld. Welbespraakt, innemend en dwingend in de omgang. Met wie Gustav ook praat, iedereen valt voor hem. De eerste blik die Alma en Gustav wisselen is voldoende voor August. Hij weet waar hij aan toe is, Gustav is zijn meerdere in persoon en leven. Het is slechts een kwestie van tijd voor de bom barst.

De schaduw van het verleden

Alma verlaat August inderdaad voor Gustav. De liefde voor Alma heeft een onwisbare indruk op August achtergelaten. Uiteindelijk neemt hij genoegen met Harriët, een vrouw om niet alleen te zijn. Wanneer hij jaren later Alma is de schouwburg tegenkomt, wordt hij zich er bewust van dat hij slechts de tijd van Harriët heeft verspild. De schaduw van het verleden wordt sterker en bepaalt nog steeds het leven van August.

Wegkwijnen

Harriët verdwijnt uit zijn leven en wanneer Gustav op sterven ligt, lijkt August zijn enige liefde voor zich terug te winnen. Meegesleept door zijn hoop en troebele ideeën lijkt de oud geworden August nog steeds te zwichten voor zijn zwakheden. Een oude man moet afstand nemen van liefde wil hij niet wegkwijnen in eenzaamheid. Maar genoegen nemen met uiteindelijk niets is pijnlijker dan een moment genegenheid. August vraagt zich dan ook af:

(…) hoe zo’n onrijpe liefde het terugkerende thema in mijn leven had kunnen worden, ondanks alle andere vertakkingen, vrouwengezichten en open mogelijkheden daarin. Maar ik bedacht ook dat je bij het ouder worden misschien onrechtvaardiger oordeelt over de vroegere, onvolmaakter en onschuldiger stadia van je persoonlijkheid. Of dat komt doordat je je wilt wreken op je verloren jeugd of doordat je genoodzaakt bent je jeugd geringer af te schilderen dan die was, om je volwassen en illusieloos te kunnen voelen. Wanneer je terugblikt, doe je dat altijd vanuit het toppunt van ervaring, je kunt je het punt niet voorstellen vanwaar je het jaar erna niet alleen op je jeugd, maar ook op de terugblik van vorig jaar terugziet. Elk jaar wordt de geschiedenis herschreven, en elke keer denk je dat het de definitieve versie is.

Zwarte bladzijde

Maar verder gaan met het leven, het verleden keer op keer reconstrueren werkt niet. Het verleden laat zich niet kneden, en August ziet zijn geschiedenis eindigen in een zwarte bladzijde. Tegen beter weten in geloofde hij in zijn gedachten, maar herschrijven eist afstand nemen. Dit heeft August nooit gekund.

Subtiel

Grøndahl heeft met Indian Summer wederom een pareltje afgeleverd. De onmogelijkheid van liefde en omgaan met het verleden is prachtig verwoord. Grøndahl’s taalgebruik nodigt uit om zinnen keer op keer te herlezen. Talloze details en waarnemingen maken het boek tot een ontzettend subtiele vertelling. Veel gebeurt er niet, maar de kalmte en de rust dragen ertoe bij dat er voor ons misschien wel iets te leren valt.

Tijdverdrijf

Grøndahl laat zijn personages tussen eenzaamheid en hartstocht laveren. Geluk duurt niet lang, eenzaamheid des te langer. Ondanks alle inzichten die ze door de jaren heen verzamelen, weten zijn personages nog steeds niet hoe te leven. De herinneringen werken niet als katalysator tot begrip, maar als nevel voor morgen. We blijven primair handelen. En het verleden? Juist, dat is altijd een goed excuus en tijdverdrijf voor later.