Kijk mama, ik dans (Swan Lake)

Van Durme is een beminnelijk persoon, die in het begin van de voorstelling met haar droge observaties over mannen en vrouwen de sympathie van het publiek voor zich weet te winnen. Helaas weet ze de relativering niet vast te houden, en al snel wordt duidelijk dat we van opsmuk weinig hoeven te verwachten: hier staat een vrouw zonder enige omhaal haar levensverhaal te vertellen. Het decor weerspiegelt dit: het toneelbeeld wordt bepaald door een keukentafel, een stoel en twee poppen, die (in een wat doorzichtige beeldmetafoor) voor de mannelijke en vrouwelijke sekse staan. De actrice draagt een simpele onderjurk, waardoor het gevoel wordt benadrukt dat je bij Van Durme thuis bent, in haar eigen omgeving.

Het probleem met deze sobere aanpak is dat Van Durmes biografie nogal voorspelbaar is. De begrijpende moeder, de starre vader, de hunkering naar acceptatie, we zijn het al in honderden andere outsider-verhalen tegengekomen. Een verhaal als dit heeft een artistieke aanpak nodig om het nog interessant te maken, maar daar is Kijk mama, ik dans wars van. Vooral in de scènes met haar ouders laat Van Durme elke vorm van relativering varen en geeft ze haar verdriet volledig bloot. Hoe dapper dat ook is, de scènes worden er soms tenenkrommend sentimenteel van.

De voorstelling is bovendien te lang. Van Durmes reis naar Marokko om van geslacht te veranderen wordt tot in de kleinste details beschreven, zonder acht te slaan op de relevantie van die details voor het verhaal. De actrice is ook niet echt een begenadigd vertelster: haar overdreven maniertjes gaan op den duur op de zenuwen werken, en de zelfgeschreven tekst (die volgens de site hard, cru en expliciet zou zijn) is hooguit functioneel te noemen: Van Durme vertelt wat er verteld moet worden in rechttoe-rechtaan spreektaal die nergens aspiraties tot literaire waarde vertoont. Het wil ook nergens controversieel worden; was het in de jaren zeventig nog behoorlijk ongewoon om van sekse te wisselen, anno 2006 is dat gegeven niet meer shockerend.

Hier en daar steekt nog een grappige metafoor de kop op. Als ze vlak na de operatie haar vagina te zien krijgt, vergelijkt van Durme die verschrikt met Ground Zero; anachronistisch, maar leuk. De verhalen over haar seksuele escapades zijn wel degelijk verrassend. Het is echter niet genoeg om de voorstelling naar een hoger plan te tillen. Kijk mama, ik dans blijft steken op het niveau van therapie-theater.

Kijk mama, ik dans speelt in verschillende theaters in Nederland en België. Kijk hier voor meer informatie.