Te veel ideeën

Het verhaal mag als bekend worden beschouwd. Ooit was er een New Yorkse band die de Velvet Underground heette. Dit subversieve gezelschap werd omarmd door pop-art koning Andy Warhol en groeide aan het einde van de roerige jaren ’60 uit tot één van de meest invloedrijke popgroepen van dat moment. Medeoprichter Lou Reed werd daarna een megaster, terwijl John Cale voor altijd een leven als undergroundheld beschoren leek. Onterecht natuurlijk. Het oeuvre van Cale is veel interessanter dan dat van Reed. Maar het leven is niet eerlijk, dat weet iedereen. De immer experimenterende John Cale zal daarom ook wel altijd een favoriet van critici en kunstliefhebbers blijven, en volkomen genegeerd worden door het grote publiek. Daar zullen ook dit nieuwe album en hipster Pharrell weinig aan kunnen veranderen.

Vervreemdende effecten

Black Acetate is een merkwaardige cd. Na het album een aantal malen aandachtig te hebben beluisterd, heb ik nog steeds moeite om er een eenduidig oordeel over te vormen. Zelden hoorde ik zoveel rockgitaren op een Cale-album. Een nummer als Perfect zou zo uit de koker van Velvet-collega Reed kunnen komen. Andere nummers zijn volgestouwd met achtergrondkoortjes, vervreemdende effecten, en een veelvoud aan riedels en twiedeltjes. Hoe subtiel dit meestal ook gebeurt, soms wordt het allemaal te veel. Tijdens een prachtig nummer als Mailman (the lying song) zou je willen smeken de toegevoegde accenten achterwege te laten. Het nummer zou nog meer tot zijn recht komen met een spaarzame begeleiding. Graveldrive, dat wel zo’n sober arrangement geniet, is voor mij de bevestiging van deze stelling. Dit ingetogen nummer is dan ook het hoogtepunt op het album.

Overstroming

In de zomer van 2003 had ik het genoegen om Cale te zien optreden in de Stevenskerk in Nijmegen. De man die zijn eerste muzikale schreden op een kerkorgel in Wales zette, leek hier als een vis in het water. De nummers klonken sereen en intens. Doordat Cale solo optrad, genoten ze bovendien allemaal van een spaarzaam arrangement. De prachtige, uitgeklede versies van Cale-klassiekers en de bijzondere setting maakten het voor mij tot een van de meest indrukwekkende concerten waar ik ooit bij was. Cale is dan ook op zijn best wanneer hij zichzelf enkel op een piano begeleidt. Dan kruipt hij in de rol van desolate, zwartromantische troubadour waarin de echo van Leonard Cohen en Nick Drake doorklinkt. Een woud van samples, effecten en koortjes is een minder geschikt kostuum voor deze rol. Ik hoop zeker dat zijn nieuw ontdekte creatieve stroom niet al te snel zal opdrogen. Iets minder mag het echter allemaal wel. Te veel water in een rivier leidt immers tot een overstroming.