LIVING IN MOTION

Flexibiliteit houdt verandering, aanpassing en beweging in. Vanuit biologisch oogpunt zijn dat de belangrijke kenmerken van het leven, vandaar dat de geschiedenis van de flexibele woonvorm teruggaat tot het ontstaan van de mens. Iedereen kent de iglo, een klassiek voorbeeld van een woning die naar behoefte kan worden gemaakt en aangepast. Door de geschiedenis heen heeft de drang om de huiselijke omgeving voor haar bewoners, voor de activiteiten en voor haar omgeving aanpasbaar te maken een enorm aanbod aan variatie en vernieuwingen opgeleverd. Bijna elke grote vormgever heeft ooit het thema ‘flexibel wonen’ uitgewerkt. Binnen deze context hebben bijvoorbeeld traditionele Japanse woningen een enorme invloed gehad op de moderne architectuur. Met hun schuifwanden uit transparant papier ontstaat er een vloeiende overgang tussen verschillende ruimtes en tussen binnen en buiten.

Oud, nieuw en nieuwer

Een onmisbaar object in deze tentoonstelling is de maquette van het Schröder huis van Gerrit Rietveld uit 1924. Door de ingenieuze aanpasbaarheid van het interieur heeft het Schröder huis een baanbrekende bijdrage geleverd aan het concept van functionalisme in architectuur en ontwerp. De schuifwanden die op de eerste verdieping zijn toegepast, maakten het mogelijk de gesloten slaapkamers overdag om te vormen tot een open woon- of werkruimte, die via een etenslift in verbinding stond met de keuken.

Een relatief nieuw voorbeeld van een flexibele woonvorm is de maquette van het Naked House (2000) van de Japanse architect Shigeru Ban. In dit huis staan de losse kamers op wielen, waardoor ze via een speciale hellingbaan de tuin ingerold kunnen worden. Keuken en voorraadkamer zijn afgescheiden met gordijnen. Handig als je even niet gestoord wilt worden. De video en maquette van het Pro/Con Package Housing System van Wes Jones laten een nog niet gerealiseerd ontwerp zien waarin losse containers als mobiele componenten voor woning, magazijn, kantoor of gebedshuis dienen. Dit ontwerp past goed in de maatschappij van tegenwoordig, waarin toenemende individuele mobiliteit en een globaal communicatienetwerk vragen om een flexibele organisatie van huiselijke ruimtes en functies.

Gadgets

Naast de vele stoelen en meubels van bekende ontwerpers als Alvar Aalto en Philippe Starck zijn er ook tal van flexibele lampen te zien. Zo is er bijvoorbeeld de atmosferische slangenlamp, die zich aan elk oppervlak aanpast. Ook de Smart Phone, de Pocket Organizer en het zakmes ontbreken niet in de collectie. Wat echter het meeste opvalt is een aantal opmerkelijke objecten zoals bijvoorbeeld de Beetle: door Philips ontworpen kleding met ingebouwde klimaatregeling – een lichtgewicht jack dat opblaasbaar is tot leunstoel en een T-shirt met een zelfopblazende noodaccommodatie voor stormen. Ook de Free Wheelin Franklin, een roltafel met afstandbediening, is amusant.

Flexibel?

De grote variatie aan objecten van verschillende schaalniveaus en culturele afkomst maakt de tentoonstelling tot een boeiend geheel. Doel van de expositie is een uitgebreide reeks mogelijkheden van flexibele woonvormen te presenteren én de bezoeker aan te moedigen persoonlijke oplossingen te vinden. Gedeeltelijk is men in die opzet geslaagd. Helaas mag bijna geen enkel object worden aangeraakt. Daarmee verdwijnt de behoefte te monteren, demonteren, opvouwen, uitvouwen, aanpassen, combineren, transporteren en dragen als sneeuw voor de zon, en blijf je in gedachten bij het lichtgewicht opblaasjack.