Vertellen in een plaatje
Bijna iedereen weet wel dat een cartoon een strip is van slechts één plaatje. In dat enkele plaatje moet de tekenaar een mop vertellen door middel van een visuele of een tekstuele grap, of een combinatie van beide. In deze recensie bespreken we twee boeken met cartoons die van elkaar verschillen als water en vuur: Bwurp! van Kim en Niets meer aan doen van Paul Faassen.
Kim – Bwurp!
Uitgeverij Oogachtend & Van Halewyck • prijs: € 14.00 • 84 pagina’s (gekartonneerd) • ISBN 9077549110
De Belgische striptekenaar Kim timmert al jaren aan de weg in eigen land, en ook in Nederland geniet hij enige faam met publicaties in onder andere het tijdschrift Zone 5300. Hij maakt vaak wat absurdistische korte strips die een tot vier strookjes lang zijn. De rode draad in het werk van Kim wordt gevormd door lullige momenten en sukkelige figuren die altijd het slachtoffer worden van het noodlot of van kwade opzet door anderen. De tekenstijl van Kim laat zich moeilijk omschrijven. De goed bij de grappen passende karikaturale figuren worden met omtrekslijnen getekend. De strips zijn ingekleurd en daarom werkt Kim niet veel met arceringen.Bwurp! is alweer Kims zesde album. Het bevat in plaats van korte strips een collectie van cartoons die hij maakte voor de Belgische magazines P-Magazine en Teek, en voor de cultuurbijlage van de eveneens Belgische krant De Morgen. De cartoons hebben hierdoor vaak te maken met de actualiteit. Daardoor lijkt het album een beetje op de Het afzien van… boekjes van Fokke en Sukke, een jaarlijkse bundeling van actuele cartoons uit NRC Handelsblad. Gelukkig gaat het bij Kim meestal niet over politieke of heel lokale kwesties, die ervoor kunnen zorgen dat je de grap na een aantal jaren niet meer begrijpt omdat je de aanleiding bent vergeten. Veel van de grappen gaan bijvoorbeeld over de tsunami, zoals eentje waarbij je een jongetje onder water ziet zwemmen met een grote nepgolf aan een stok, die boven water de mensen wegjaagt. Naast de actuele grappen bevat Bwurp! een groot aantal kunst- en cultuurgrappen die nauwelijks culturele kennis vergen en die voor de nodige afwisseling zorgen. Hoewel de cartoons in Bwurp! wel geslaagd zijn, is Kim toch beter in zijn gewone strips, omdat hij daarin meer kan spelen met het verhaal. Ook scheelt het dat hij dan meer artistieke vrijheid heeft. Door de dwang van de actualiteit zijn niet alle grappen even leuk, maar 95 procent van het boek tovert zeker een glimlach op je gezicht, als er al niet geschaterd wordt!
Paul Faassen – Niets meer aan doen
Uitgeverij De Harmonie • prijs: € 19,90 • 112 pagina’s (gekartonneerd) • ISBN 906169745x
De Nederlandse kunstacademiedocent Paul Faassen debuteerde recentelijk met het album Niets meer aan doen. De semi-intellectuele illustraties en cartoons in dit boek zijn hele andere koek dan die van Kim. Het zijn paginagrote ‘beeldcolumns’, zoals de uitgever ze noemt, die een heel eigen plaats in het stripspectrum hebben. De ‘beeldcolumns’ zijn getekend in een heel eigen, maar wat rommelig aandoende artistieke tekenstijl die tegen het realisme aanleunt. De lijntekeningen worden zo nu en dan aangevuld met kleur. Veel van de platen in Niets meer aan doen zijn bedoeld als illustratie bij tijdschriftartikelen. Mede daardoor is het soms moeilijk te begrijpen wat er met de beelden wordt bedoeld.De illustraties die wel als echte cartoons beschouwd kunnen worden, draaien in het ene geval om een (actuele) kwestie en in het andere geval om seksuele getinte situaties. De cartoons over de actualiteit zijn veelal wel erg algemeen en nietszeggend, zoals een stadion met een groot scorebord met daarop de tekst “lief zijn”. De seksuele grappen zijn vaak ronduit plat of saai. De mensen die de illustraties van Faassen bevolken, komen op mij onsympathiek over. Het zijn yuppen, kantoorsukkels of andere mensen die ‘iets’ willen betekenen, types die mij in ieder geval niet aanspreken. Misschien doen ze dat wel voor de lezers van de bladen waarin de werken uit dit boek eerder verschenen, zoals Carp, Elle en Quote.