Met de weifelende zekerheid om door te gaan

Enkele jaren later woont Anna, illustratrice, in een klein hok in de stad en maakt boeken over een uilenfamilie. Ze legt zich volledig toe op het verbeteren van de veren van haar vogels, weigert te beginnen aan iets nieuws. Haar integere maar tevens gewillige karakter, ze past haar gedrag moeiteloos aan als een situatie daar om vraagt, staat recht tegenover die van haar halfbroer Schard. Hij is impulsief, boos, ‘koppig als marmer’, en doet niet aan concessies. In een van de eerste hoofdstukken schrijft Nina Polak veelzeggend:

De platen zijn Anna zo bekend, ze heeft ze zo vaak van veer tot veer bestudeerd, dat de vogels haar zo nu en dan bezoeken vlak voor ze inslaapt. Haarscherp, vol kleur verschijnen ze in korte flitsen op haar netvlies. Ze is vooral gehecht aan de trompetterzwaan, die met gebogen hals een vlinder groet die naast haar op het water is geland. ‘Die zwaan groet die vlinder helemaal niet,’ zei haar broer eens, ‘ze eet hem op. Kijk die tanden dan.’ Maar Anna’s visie op de voorstelling is onveranderlijk. De witte zwaan is goed.

Wankelen

Vliegveren groeien terug. Na een mislukt experiment in India (zijn relatie liep stuk omdat hij te conventioneel bleek te zijn voor zijn vriendin) keert Schard terug naar Nederland. Anna staat hem toe op haar bank te slapen. Zijn plotselinge aanwezigheid maakt bij beiden veel twijfels los. De halfbloedverwanten confronteren elkaar met tekortkomingen, maar realiseren stilaan dat ze zelf ook moeite hebben met het maken van de juiste keuzes: weten wat je wilt betekent niet dat je ook weet hoe je het kunt bewerkstelligen. En soms werkt iets gewoon niet. Wat betekent dat? En hoe gedraag je je in een wereld die zo wispelturig is?

De twijfels creëren ruimte. Anna probeert zich los te maken van haar egoïstische beste vriend, date met een meisje, en hoewel het voor haar allemaal even ongemakkelijk verloopt en voelt, begint ze zichzelf wel beter te begrijpen. Schard, hardleers als hij is, moet eerst van een dak donderen om tot de conclusie te komen dat hij eigenlijk alleen maar een goed mens wil zijn.

Vliegen

Subtiel kun je het niet noemen, Polaks gebruik van vogels, vleugels, en veren in haar boek. Het stoort echter niet omdat het telkens iets wezenlijks toevoegt aan de vertelling: Anna hecht zoveel waarde aan haar uilenfamilie omdat haar eigen familie kapot is gegaan, en Schard ziet vooral zichzelf als hij een manke merel opmerkt die misschien wel gek is. Polak bewijst op meerdere manieren een goede schrijver te zijn. Zo houdt ze haar scènes vaak klein waardoor sommige situaties als schilderijtjes in het hoofd blijven hangen. Dit geldt onder andere voor het eerste hoofdstuk, waarin Benya door een gele taxi wordt weggereden van het polderhuis terwijl moeder, zoon en dochter haar bij het rottende hekje op de dijk uitzwaaien. Dit is belangrijk, de rest van het boek leunt zwaar op dit moment.

Polaks zinnen zijn scherp en lijken gemaakt te zijn met nieuwe woorden: zinnen in alle maten en kleuren, zinnen als de veren op de cover van haar boek. Ook Polaks observaties overtuigen. Een jongetje beweegt zijn halve arm als een vleugel in de lucht, velden zijn zo goud ‘dat je wilde rondrennen om stukken van het glinsterende landschap te scheuren en ze in je zakken te steken’, en bomen krijgen de kans ‘uit te groeien tot voorname oude mannen: dik, tevreden, diepgeworteld’. Het is dan ook jammer te moeten opmerken dat het verhaal eindigt met een handvol gemeenplaatsen. Het maakt haar boek, dat zo prachtig rauw was gebleven als de zomerstorm gewoon een storm was geweest, als Schard en Anna niet allebei ineens te maken kregen met een epifanie, te zoet. Dit neemt niet weg dat We zullen niet te pletter slaan een beloftevol debuut is, waarin Nina Polak bewijst vernieuwende beelden te kunnen scheppen met haar woorden.