IFFR: Deel 9

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 

Inhoud: The Reunion | The Great Passage | Die Frau Hinter der Wand

Confrontatie met het verleden
The Reunion
Anna Odell • Zweden, 2013
3.5

Twintig jaar na het eindexamen, organiseren klasgenoten een reünie. Wanneer Anna Odell haar intrede doet, voel je als kijker al een soort ongemakkelijkheid. Echt vriendelijk of enthousiast wordt ze niet ontvangen. Wanneer Anna haar speech voorleest, snap je waarom: ze was een outsider en is gepest door haar klasgenoten. Maar Anna rekent af met haar kwelgeesten van het verleden: wat ze toen niet durfde te zeggen, doet ze nu.

Natuurlijk loopt het uit de hand. Want wie zit er op een reünie nou te wachten op een vervelende confrontatie met het verleden? De losse sfeer van het begin wordt koud en ongemakkelijk. En weer is Anna slachtoffer, wanneer ze op hardhandige wijze weggestuurd wordt.

Dit gegeven vormt het eerste deel van Odells (deels autobiografische) film. Want de ongemakkelijke reünie waar je als kijker deelgenoot van wordt, blijkt een film die ze als kunstenaarsproject gemaakt heeft. Het project dient ertoe om haar toenmalige klasgenoten te confronteren met wat er gebeurd is en hoe zij het beleefd heeft. Voor de daadwerkelijke reünie heeft Anna namelijk geen uitnodiging ontvangen, wat haar nog steeds een outsider maakt.

Het eerste deel van The Reunion is ijzersterk. De ongemakkelijkheid en kwetsbaarheid en hoe groepsprocessen werken, worden op subtiele wijze voelbaar gemaakt. Het tweede deel, waarin Odell haar toenmalige klasgenoten uitnodigt om haar film te bekijken en van feedback te voorzien, is even omschakelen. Alsof je net ergens heel diep inzit en er weer uitgehaald wordt. Het tweede deel focust zich op de reacties van de klasgenoten na het zien van de film, waarbij zich vooral de vraag opdringt wat deze aanpak Odell oplevert. Met de meeste klasgenoten krijgt ze geen contact, of ze krijgt leugens of excuses te horen waarom ze niet is uitgenodigd voor de reünie.  Bij de meesten speelt eigenbelang een rol, zoals een van haar mannelijke klasgenoten, die bij hoog en laag zweert dat hij toch niet een van de ergste pestkoppen was.

De ongemakkelijkheid en het spel dat mensen spelen wordt ook hier goed weergegeven, maar Odells project geeft geen sluitende antwoorden. De vraag is of Odell daar ook naar op zoek is, of dat het haar puur om de confrontatie met het verleden gaat. Het laatste shot, waarbij de camera vanuit helicopterview Odell en haar vriend vanaf een dak filmt en vervolgens eindeloos daken van huizen in beeld brengt, doet overbodig en gekunsteld aan. Misschien wil Odell, in het dagelijks leven kunstenaar, hiermee zeggen dat ze uiteindelijk de touwtjes in handen heeft en een soort berusting heeft gevonden in wie ze geworden is. Als film is The Reunion, met een mengeling van feiten, fictie en reconstructie, wel een interessant en sterk experiment, waarbij de impact van pesten en intermenselijke relaties stemmen tot nadenken. (Suzan Groothuis)
Terug naar boven

De schoonheid van het woord
The Great Passage
Ishii Yuya • Japan, 2013
3.5

De zwijgzame jongeman Majime wordt in dienst genomen bij een uitgeverij, met als doel het uitbrengen van een woordenboek van de levende taal. Majime is bedreven in het opzoeken van woorden en het verklaren ervan, maar onhandig en spaarzaam in het spreken. Redacteur Araki ziet hem echter als een bedreven en volhardende kracht en stelt Majime aan als zijn opvolger om het woordenboek, dat de naam ‘The Great Passage’ draagt, te voltooien.

Terwijl Majime deze klus aanneemt komt hij in contact met zijn buurvrouw Kaguya. Haar passie ligt in het koken en ook zij is, net als Majime, spaarzaam met woorden. Maar beiden hebben een passie waar zij elkaar om bewonderen en liefhebben. Terwijl hun liefde vorm krijgt en groeit, ligt er de immense taak van het voltooien van het woordenboek.

Regisseur Ishii legt de voltooiing van het woordenboek nauwgezet, maar ook liefdevol vast. De werkzaamheden worden uitgevoerd in een klein kantoor dat volgestouwd is met boeken. Het kleine team van Majime (wiens naam zorgvuldig betekent) stort zich vol overgave op The Great Passage, waarmee de film laat zien hoe complex en tijdrovend zo’n taak is. Taal is immers veranderlijk en ontwikkelt zich continu. Daarbij is het mooi om te zien hoe woorden op creatieve wijze omschreven worden en hoe de nieuwe, moderne taal die onder jongeren populair is in The Great Passage wordt opgenomen. Ishii’s film kan dan ook gezien worden als een ode aan het woord. De passie voor taal en de zorgvuldigheid die hierbij komt kijken spelen een grote rol.

In kalm tempo laat de regisseur het maakproces van het woordenboek zien, waarbij de eindstreep als een zinderende finale aanvoelt. Op mooie en toegankelijke wijze weet Ishii thema’s als liefde, passie, toewijding en volharding te verenigen, allen verbonden door taal. Dat de film verder wat zoet en voorspelbaar is, is hem vergeven. De schoonheid van het woord overtuigt en zal hopelijk in het huidige tijdperk van digitale mogelijkheden en snelle, effectieve communicatie niet verloren raken. (Suzan Groothuis)
Terug naar boven

Geil en gevaarlijk

Martin is eerstejaarsstudent in Berlijn die, bij gebrek aan onderdak, slaapt en studeert in zijn auto. Na weer een mislukte poging om een kamer te bemachtigen, wordt hij aangesproken door een oudere man die wel iets weet. En zo wordt Martin, na een ongebruikelijke test, ineens huurder van een afgescheiden gedeelte van het grote appartement van de meer dan aantrekkelijke Simone. Martin beseft dat hij niet in een standaard appartementencomplex terecht is gekomen. Vage geluiden achter de muur, het intimiderende vriendje van Simone en een oudere buurvrouw die over de duivel spreekt. De vraag die hem echter vooral bezighoudt: wat is er in godsnaam met de vorige bewoner gebeurd?

Soms blijkt een kneuterig broddelwerkje de zoveelste film te zijn van een regisseur, maar in dit geval is een sterke film nota bene iemands eindexamenfilm. Stijlvast en goed gebruikmakend van de kleine ruimtes zet Grzegorz Muskala hier een ijzersterk debuut neer met een fijn paranoia sfeertje. Eentje die ruimhartig en speels citeert uit het oeuvre van onder andere Alfred Hitchcock, Brian DePalma en Roman Polanski’s (vooral diens The Tenant en Rosemary’s Baby) en, iets recenter, het Noorse Naboer. Minstens even belangrijk is de goede invulling van de cast. Vincent Redetzki zet overtuigend de schuchtere Martin neer en Katharina Heyer speelt de ongelofelijk memorabele femme fatale Simone, die constant laveert tussen geil, gevaarlijk en ronduit gek. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven