Weergaloze roman laat niet meer los

öder heeft een intrigerende roman geschreven die lang blijft hangen.

Het verhaal begint met een prachtige beschrijving:

Aan de bovenloop in de bergen was de rivier wild water geweest, koud en grijs, vol onrust zoekend, onzeker van steen naar steen glijdend; eerder al had ze zich daarboven wit schuimend van de klippen in het diepe geworpen om later, in hoog tussen de rotsen opschietende fonteinen, moeiteloos de horen van de cataracten te nemen, en verder, dieper, steeds dieper het dal in te stromen.

Deze eerste zin is een perfecte weergave van de rest van het verhaal: Schröder biedt continu weergaloze beschrijvingen van zowel omgeving, gebeurtenissen als personages.

De dode arm vertelt over het leven van Ernst Elfkind Coltersteen. Hij voelt zich van kinds af aan niet thuis tussen zijn familieleden, omdat bij iedereen bekend is dat de man van zijn moeder niet zijn echte vader is. Hij voelt zich ontheemd en past nergens bij. Wanneer zijn goede vriendin, de verstandelijk beperkte Almi, verdrinkt in de rivier vlak bij hun huis, vertrekt hij met stille trom richting Duitsland. Niks bindt hem meer aan Nederland.

De vrouwen in zijn leven

In Duitsland ontmoet hij algauw Brigitte. Deze vrijgevochten, idealistische jonge vrouw blijkt heel andere toekomstplannen te hebben dan Ernst en brengt hem in grote problemen. Wanneer hij na haar vertrek de draad weer probeert op te pakken, gaat dit wederom gepaard met het ontmoeten van een bijzondere vrouw. De voor Ernst belangrijkste mensen hebben allemaal iets gemeen, ze verdwijnen plots uit zijn leven: zowel zijn vriendinnen, waaronder ook Almi, als zijn vader.

Het gemis van zijn biologische vader blijft gedurende zijn hele leven als een donkere wolk boven zijn hoofd hangen. Zijn moeder vertelde hem vroeger dat hij een Amerikaanse piloot was, genaamd Thuler. Ernst zoekt overal naar zijn vader. Op een Amerikaanse basis, waar hij vriendschap sluit met een soldaat die hem belooft te helpen zoeken. En bij een autorace, waaraan een aantal broers genaamd Thuler meedoen. Wanneer hij er uiteindelijk achter komt wie zijn vader is, is dit niet de man die hij zich voorstelde.

Onderdeel van de geschiedenis

De dode arm speelt zich af in naoorlogs Europa. Belangrijke gebeurtenissen als de Koude Oorlog, de opkomst van de terroristische Rotee Armee Fraktion, het communisme en de val van de Berlijnse Muur passeren de revue. Net als bij De Aanslag van Harry Mulisch is deze setting verweven in het verhaal, maar waar het bij Mulisch alleen geldt als de achtergrond voor het eigenlijke verhaal, wordt Ernst in De dode arm onderdeel van de geschiedenis. Hij ís de geschiedenis. Zijn vriendin Brigitte bijvoorbeeld is prominent lid van de RAF, waardoor Ernst zich uiteindelijk ook moet verschuilen voor de Duitse autoriteiten.

Schröder, die eerder de AKO Literatuurprijs won voor zijn roman De hydrograaf, laat in De dode arm zien dat hij een begenadigd schrijver is. Hij weet de aandacht van de lezer er continu bij te houden door opmerkelijke personages, bizarre plotwendingen en een prachtige schrijfstijl. Hij beschrijft zaken zo helder en puur dat de lezer zich met gemak een voorstelling kan maken van de plekken waar Ernst zich bevindt en waarom hij doet wat hij doet. Het is een gecompliceerd karakter met enorm veel diepgang. Ook andere personages als familieleden, vriendinnen en onbekenden die op zijn pad komen en die niet eens een heel grote rol spelen in zijn leven, worden nauwkeurig beschreven. Dit is niet alleen erg prettig omdat het verhaal zo wordt verduidelijkt, het is ook cruciaal voor de voortgang ervan.

Het laat niet meer los

De dode arm is een prachtig geschreven roman, waarbij de lezer compleet wordt ondergedompeld in de levens van de personages. Ernst is een intrigerend persoon die, ondanks zijn pogingen zich buiten de samenleving op te houden, er toch middenin staat. De zoektocht naar zichzelf eindigt niet zoals hij wil, maar de weg naar het eindpunt is een wonderbaarlijke. De dingen die hij ziet en ervaart worden onderdeel van zijn karakter. Of hij dit nu wil of niet. Schröder heeft een wonderlijk en mooi boek afgeleverd, die de lezer bij de eerste bladzijde grijpt en niet meer loslaat. Ernst Elfkind Coltersteen zal, net als het verhaal zelf, nog lang in de gedachten van de lezer blijven hangen.