Op de sofa bij de psycholoog

De wonderen is de eerste roman van Claire Castillon, een Franse schoonheid, die op de Nederlandse markt wordt uitgebracht. Eerder verschenen de verhalenbundels Insect, De liefde is van iedereen en Luchtbellen in vertaling. Castillon staat bekend om haar vernietigende, schokkende relazen over (familie)relaties. De wonderen valt niet buiten dit kader.

Ontregelde familie
Wanneer de vader van de jonge Evelyne de puppy Lulu achter de auto bindt en meesleept todat het hondje verminkt is, slaat Evelyne langzaam door. Ze raakt bevangen door wat ze ‘klokjes’ noemt: stuitende aanvallen van aggressiviteit.

Als ik soms de klokjes op bezoek krijg, denk ik dat ik weliswaar niet ontwikkeld ben, maar complex. Daar zit een x in, dat is al gecompliceerd qua spelling, dus dan is het het ook echt. Ik bedenk dat als er geen x in de definitie van mezelf zat, ik misschien een z of een y zou hebben, maar dan zou het minder sterk zijn dan die twee gekruiste messen.

Ze hamert op haar willoze moeder in, die het verdienstelijk ondergaat en aan iedereen vertelt (politie incluis) dat inbrekers het op haar gemunt hadden. Evelynes hele familie is geobsedeerd door haar moeders gebrek aan elasticiteit in haar ‘rondje’. Haar vader verlaat haar moeder dan ook vanwege het gebrek aan seks, terwijl Evelyne ondertussen op dertienjarige leeftijd ontmaagd wordt door een collega van paplief.

Zodra ze de volwassen leeftijd heeft bereikt trouwt ze met Luigi, een pizzabakker. Het is een goede, maar niet zo’n spannende man. Nadat ze een dochtertje hebben gekregen gaat Evelyne vol overgave aan het werk in de prostitutie, terwijl haar man denkt dat ze als schoonmaakster aan de slag is gegaan. Ze raakt bevangen door Daniel, een pseudo-intellectuele nietsnut die in de auto wacht terwijl Evelyne haar klanten afhandelt. Maar nadat Daniel echt nooit zijn mond kan houden raakt ze zijn gezwets zat.

Weerzinwekkende roman
Er moet heel wat voor nodig zijn wil een boek zo metaforisch en detailistisch geschreven zijn dat je de beelden niet meer van je netvlies krijgt. De wonderen leest alsof het zich voor je ogen afspeelt. De auteurs vlotte stream of consciousness-stijl draagt daar nadrukkelijk aan bij.

Het leven met Daniel is de doodsteek voor mijn adem. Hij praat aan een stuk door, hij maakt opmerkingen, plaatst aantekeningen, brengt accenten aan. Ik trek me terug in mijn borstkas, ik kijk door de luikjes van mijn ribben naar buiten, mijn rug wordt krommer, ik maak me ronder, verlies mijn hoeken. Daniel vijlt en slijpt, als een ijverig knulletje, hij vervaardigt een vrouwelijk standbeeld dat op hem zou moeten lijken, maar dan minder goed.

Evelyne komt enerzijds egoïstisch naief, anderszijds wereldwijs over. Castillons stijl weet deze dualiteit prachtig te verpakken. Door de dwaze gedachtengangen van de personages neer te zetten alsof het de meest logische verklaringen zijn, moet je vaak bij jezelf te rade gaan: wat is werkelijk? Hierdoor ontstaat een beklemmend gevoel van onmacht, maar ook van onwil. De personages stuiten tegen de borst, geen enkel personage is sympathiek of kun je je mee identificeren. Het is allemaal net een tikkeltje te pervers.

Castillon slaagt erin onder je huid te kruipen en daar heerlijk te nestelen, zodat je gedurende het hele boek kippenvel moet trotseren. En ook na de laatste pagina blijft het verhaal, met al z’n ruwe beelden en verknipte personages, nog lang door je hoofd spoken. Nietterminst omdat Castillons karikaturale personages de draak steken met het begrip sociaal onaangepast. Erg is niet erg genoeg, het moet altijd net wat onaangenamer. Puur voor de verhaallijn is het geen misdrijf om deze roman niet ter hand te nemen. Voor Castillons enerverende schrijfsels is het echter het doorstaan van de verschrikkingen waard.