Literatuur als sociale happening

Vrolijke muziek, film met zwarte pieten, ons-kent-ons en in een badkuip leest een jongeman een boek. Een zekere opwinding lijkt op iedereen vat te krijgen. Geen wonder: de achtste editie van Literaturfest barst los. Aanstekelijke gangmakers zijn drie jongemannen van Das Magazin, ‘de Linda van de Nederlandse letteren’ (#3 est arrivé). Literaturfest afficheert zich als ‘een podcast over boeken, zonder enige kennis van zaken’. Inderdaad ontbreekt iedere hoogdravendheid en iets serieus mag niet langer dan een halve zin duren. Een non-stop DWDD-tempo wordt aangehouden, maar afwezigheid van camera’s zorgt over het algemeen voor een leuk rommeltje. Alle microfoons staan open om volzinnen de pas af te snijden.

De formule van Literaturfest is dat drie gasten en vaste gast Bas Heijne een favoriet boek aanprijzen. Dat is in de neergezette ambiance een gezegende manier om het in deze tijd van ontlezing voor het boek op te nemen. Al kijkt het aangetreden publiek waarschijnlijk toch al wel eens een boek in, misschien uitgezonderd degenen die aan de tap in de zaal liever zichzelf horen dan de gasten. Die gasten worden op de melodie van sinterklaasliedjes door twee schattige zangeresjes aangekondigd.

Uit de band springen

Anna de Drijver, filmactrice met schrijfambitie, is weg van Jonathan Franzens De correcties (2001). De boodschap van de roman is volgens haar dat iedereen, in dit geval ‘de vaak vreselijke romanpersonages’, in het bestaan voornamelijk blijft wie hij was. Ondanks brave aanpassing mislukt er veel en moet er heel wat worden afgezwoegd. Ergo: doe je best om uit de band te springen. Heijne roept terloops dat hij de roman bij vlagen heel goed vond en, na een afgenomen interview, Franzen een overserieuze zeurkous. Primeur: een tv-serie is na een kennelijk teleurstellende pilot afgelast.

Bas Heijne pleit voor Tolstoi

Heijne, die al eens een afschrikwekkend dikke Dostojewski door de strotten had geduwd, houdt een overtuigend pleidooi voor het dunnetje De dood van Ivan Iljitsj van Tolstoi, dat hij in verband weet te brengen met zijn favoriete film American Beauty. Ook hier is er de les je niet levenslang te conformeren, want op het eind van je leven bekruipt je het inzicht alles verkeerd aangepakt te hebben en zodoende de essentie van het leven gemist te hebben. ‘Je trots maakt van het leven een leugen.’

Timmert aan de weg

Jort Kelder prijst De laatste Aedema van Marjolijn van Heemskerk aan. Zij is zelf ook present, hoewel niet als de barones die ze is. Kelder, ook maker van het tv-programma Hoe heurt het eigenlijk?, weet zonder te smalen veel sappigs te vertellen over de teloorgang van de adel, waarover ook het spannende boek gaat. Het overgrote merendeel van ons restje adel is een aaneengeklitte kaste en, hangend aan dezelfde stamboom, kent elkaar van haver tot gort. Het boek mag dan niet geweldig geschreven zijn, de plot is niet mis.

Intermezzo is een inventief quizje: terwijl boektitels worden getekend en tegelijk geprojecteerd, kunnen die per mobiele telefoon worden geraden. Volgt Marjolijn van Heemskerk, die onder de indruk is van Finse meisjes, poëzie van Kira Wuck. Ook op het driemanschap op het podium – Tim de Gier, Toine Donk en Ernst-Jan Pfauth – maken de gedichten die worden voorgelezen indruk, vooral omdat ze goddank meteen te snappen zijn én vanwege mooie passages. Er ontspint zich een debatje of poëzie helder moet zijn als een boodschappenlijstje en hoe je moeilijke poëzie te lijf dient te gaan, mocht je dat al willen.

De sociale happening Literaturfest is beter te pruimen dan het literaire drukwerk Das Magazin, dat nogal eens gebrek aan kwaliteit met meligheid probeert te compenseren. Gelukkig timmert Literaturfest meer aan de weg: vijf keer per jaar!

Literaturfest • 7 december 2012 • De Rode Hoed • Amsterdam