Het falen van het onderwijs en het ouderschap

Invalleraar Henry Barthes (perfect geknipte rol voor Adrien Brody) is de voorstuwende kracht in het verhaal waarin het falen van de openbare schoolsystemen centraal staat. Wanneer hij voor een maand moet invallen op een probleemschool in een buitenwijk van New York wordt zijn eigen geïsoleerde bestaan abrupt verstoord.

Op een avond neemt hij de minderjarige straatprostituee Erica (Sami Gayle) in huis, omdat hij zich op zijn manier verantwoordelijk voelt voor haar manier van leven. Ondertussen valt een collega, Sarah (Christina Hendricks), voor zijn charmes en eist ook scholiere Meredith (Betty Kaye, dochter van Tony Kaye) de nodige aandacht op. Dit alles plaatst Henry voor enkele moeilijke keuzes. 

Wanhoop in beeld gebracht

Kaye weet de aandacht meteen vanaf de eerste seconde te trekken. De openingsscènes met zwart-witbeelden van geïnterviewde docenten, afgewisseld met gewone interviewbeelden van Henry, geven direct het realistische beeld weer waar de rest van de film op voortborduurt. Dit realisme wordt nog meer versterkt door ongewone camerahoeken, handheld-camera’s en de vele close-ups en vage opnames, allemaal gezien vanuit de verschillende invalshoeken van zowel de docenten als studenten.

Kaye laat het daar echter niet bij en gaat op surrealistisch niveau verder met sepiakleurige flashbacks van Henry’s aangrijpende jeugd en animatiebeelden van krijttekeningen op het schoolbord die commentaar leveren op situaties. Visueel is Detachment zeer creatief en prikkelend, maar de provocatieve houding van Kaye ten opzichte van het schoolsysteem en, nog meer, ten opzichte van de gewetenloze ouders wordt pas evident op het moment dat alle personages zich verbaal uiten. De wanhoop wordt voelbaar wanneer Henry herhaaldelijk zegt, ‘we falen, we falen’. 

‘Nobody says thank you’

De eigenlijke kern van het probleem zijn de afwezige maar ondankbare ouders. Hun nalatenschap en ontevredenheid worden gereflecteerd op de scholieren die niet alleen respectloos, boos en onverschillig zijn, maar voornamelijk ook stuurloos.

De zoektocht naar hun identiteit en naar geborgenheid komt tot uiting in dreigementen en grofgebektheid waar de ervaren Henry al de eerste schooldag mee wordt geconfronteerd. Het wordt meteen duidelijk dat de docenten de rol van de opvoeders dragen en de klappen moeten opvangen, wat uiteindelijk leidt tot zenuwinzinkingen en uitbarstingen van opgekropte frustraties.

Nadat begeleidingsadviseur Doris Parker (Lucy Liu) explosief uitvalt tegen een scholier valt de beurt aan de stoïcijnse, emotioneel afgesloten Henry. Hoewel hij de kinderen niet wil veranderen en niet bij ze betrokken wil raken – zelfs niet bij de inwonende Erica, met wie hij een familiaire relatie opbouwt – worden de emoties hem na drie weken toch teveel. Opvoeden blijkt niet gemakkelijk. De quote van de humoristische docent Charles (James Caan in topvorm) omvat letterlijk alles waar de film om draait en waar ze voor vechten: ‘another student saved’. 

Detachment is pas Tony Kayes vijfde film, maar aan zijn vaardigheden mag niet worden getwijfeld. Hij heeft de fijne kneepjes van het regisseursschap duidelijk onder de knie en laat dat onder andere zien door een uitstekende ensemble cast te combineren met een nog onervaren jonge garde. Met Detachment overtreft Kaye zichzelf en drukt hij een duidelijke stempel op zijn oeuvre. De verwachtingen voor zijn volgende project, Attachment, zijn dan ook hooggespannen.