Alleen in Afghanistan

Het leven van uitgezonden Amerikaanse soldaten bestaat in films grotendeels uit bevelen opvolgen en lanterfanten in de woestijn. In het echt wellicht ook. Jarhead verfilmde met name het lanterfanten, al gooien veel films het over een andere boeg. De verscheidene operaties die het Amerikaanse leger gedurende de afgelopen jaren heeft uitgevoerd, dienen als inspiratiebron voor de meer serieuze oorlogsfilms. Voorbeelden zijn Restrepo (documentaire tijdens een vuurgevecht), Zero Dark Thirty (eliminatie Bin Laden) en dus nu Lone Survivor, een film gebaseerd op de ervaringen van Marcus Lutrell (Mark Wahlberg).

Navy SEALs

Marcus Lutrell is een Navy SEAL en dat word je niet zomaar, zo blijkt uit de openingsscène waarbij beelden van de training worden vertoond. Fysiek en mentaal worden de mannen volledig uitgeput om zo in de meest barre omstandigheden te kunnen overleven. Dat komt goed uit, want in Afghanistan – waar Lutrell is gestationeerd – zijn de omstandigheden verre van ideaal. Overdag is het zinderend heet, fraai in beeld gebracht met lens flares en de verblindende zon, ’s nachts vriest het. 

Vier Navy SEALs, Lutrell, Murphy (Taylor Kitsch), Axelson (Ben Foster) en Dietz (Emile Hirsch), voeren ‘Operation Red Wings‘ uit. Het doel: Taliban kopstuk Ahmed Shah (Yousuf Azami) uitschakelen, die zich in een nabij gelegen valleidorp bevindt. De intel blijkt echter niet correct, een goede positie voor sluipschutter Lutrell ontbreekt, de bergen belemmeren communicatie met het base camp en de soldaten worden ontdekt door lokale geitenhoeders.

Lone Survivor introduceert een dilemma: gaan de soldaten de rules of engagement volgen – geen ongewapende mensen vermoorden – of nemen ze het zekere voor het onzekere en elimineren ze de geitenhoeders ter plekke? Dan lopen de mannen niet het risico dat de halve vallei met AK-47’s en raketwerpers achter hen aan komt, zoals enige momenten later wel het geval is. Er volgt een breed uitgemeten vuurgevecht, waarbij het doorzettingsvermogen van de Amerikaanse soldaten op mooie wijze wordt verbeeld. Op deze momenten is de film niet geheel verstoken van propaganda, maar de film biedt genoeg inhoud om je hieraan niet te storen.

Geloofwaardig portret

Regisseur Peter Berg plaatst de kijker aan de zijde van de vier soldaten, waardoor je het vuurgevecht van dichtbij beleeft en in de film wordt gezogen. Dit keer geen schokkerige camera, maar overzichtelijke beelden boordevol weergaloze stunts. ‘Fall back!’ wordt meer dan eens letterlijk bedoeld en uitgevoerd. Lutrell en zijn maten kunnen bizar veel hebben, maar toch blijft de film over het algemeen geloofwaardig, afgezien van de momenten dat de soldaten door open veld lopen en de Taliban ze van bovenaf alsnog niet weten te raken. Het is maar goed dat de Taliban niet zo zijn getraind als de Navy SEALs, anders was deze film een stuk korter geweest.

Berg ging langs bij de families van de gesneuvelde soldaten. Hij sprak met nabestaanden en kreeg inzage in autopsierapporten. Lone Survivor is vooral een eerbetoon aan de soldaten, net zoals Band of Brothers. Dit wordt tijdens de aftiteling nogmaals benadrukt, waarbij minutenlang foto’s worden getoond van de gesneuvelde soldaten tijdens ‘Operation Red Wings’.