Tag Archief van: muziek

Muziek / Album

Het ereklassement

recensie: Americana-update volume 12: Malford Milligan & The Southern Aces, Robert Jon & The Wreck en Jackson Browne

Het dozijn aan Americananieuws volmaken met het ereklassement van 2021 is natuurlijk een feest. De albums van Malford Milligan & The Southern Aces, Robert Jon & The Wreck en Jackson Browne behoren eenvoudigweg tot de mooiste releases van het moment.

De verwachtingen voor sommige releases zijn heel hooggespannen en een ander groot artiest verrast ineens na vele jaren met een bijzonder sterk album. Als eerste presteren Malford Milligan en Robert Jon. Het laatste valt oudgediende Jackson Browne ten deel.

Malford Milligan & The Southern Aces

De coronapandemie zorgde ervoor dat Malford Milligan niet terug kon naar Texas. Zeker na zijn doorbraakalbum Life Will Humble You, dat hem op vele Nederlandse podia bracht, wilde hij die kwaliteit ook graag vasthouden. Met zijn nieuwste album maakte hij met zijn maatje Jack Hustinx een heel persoonlijk album. I Was A Witness verlengt moeiteloos het succes dat hij optekende en incasseerde net voor de coronapandemie uitbrak.

Een grootschalige tournee staat op stapel na de release op de historische datum 25 september. Dat is een datum die vele Nederlanders voorlopig in het geheugen gegrift staat, omdat er veel coronamaatregelen vaarwel gezegd werden: het loslaten van ‘het nieuwe normaal’ en waar dan heel treffend de albumtitel bij past! Hoe actueel kan je als artiest zijn. Het wordt hem bijna in de schoot geworpen, maar laten we ons vooral concentreren op de muzikale heerlijkheden. Het heftigste emotionele nummer dat alles samenvat, is ongetwijfeld het fraaie ‘If I Die Today’. Milligan weet in zijn liedtekst treffend te verwoorden welke angsten, behoeften en ook berusting kunnen schuilen achter deze zware woorden. Verpakt in de grootste schoonheid van muziek die je je maar kan wensen treft hij de luisteraar diep in het hart.

De titel ‘Freedom Ain’t Free’ verwijst zeker ook naar de tijd die zo goed als achter ons ligt. Deze eerste single van het album verwoordt de gevoelens, die we al bijna twee jaar hebben, heel treffend. Muzikaal weet Milligan zich breed neer te zetten, ergens tussen Americana en zeker ook soul. Wie de zanger kent van zijn tijd bij Storyville en bijvoorbeeld het formidabele Live At Antones – Austin Texas, zal met I Was A Witness kunnen verzuchten dat hij nu eindelijk de aandacht en erkenning krijgt die hem al zo lang toekomt!

Robert Jon & The Wreck

We keken natuurlijk reikhalzend uit naar het nieuwe album van Robert Jon & The Wreck. Na zijn doorbraakalbum Last Light On The Highway, dat vorig jaar verscheen met enig uitstel vanwege de destijds woedende maatregelen en beperkingen, was de verwachting voor dit nieuwe album hooggespannen. Laten we helder zijn: deze wordt waargemaakt met Shine a Light on Me Brother.

Het nieuwe album is op vele gebieden, net als de roerganger van de band, een ruwe bolster in een blanke pit. Het album ademt veel energie uit in zang en spel. De Southern Rock van Robert Jon & The Wreck bruist van energie. Toch vinden we een rustpuntje in het nummer ‘Hurricane’, dat met z’n tegendraadse titel juist een ballad blijkt te zijn.

Het dameskoortje van ‘Ain’t No Young Love Song’ is een opvallend stijlelement van het album, een aangename verrassing! Het album wordt afgesloten met het nummer ‘Radio’, dat een belofte in zich draagt voor toekomstige optredens. Dat de band met regelmaat snerpend gitaar- en slide-werk laat horen mag voor de liefhebbers van het vorige album geen verrassing zijn, maar eerder een heerlijk punt van herkenning. Laten we uitzien naar daverende enthousiaste live-optredens zo snel als het allemaal weer mag, kan en veilig is. De ingrediënten zijn alvast ruimschoots voorhanden op dit wederom heerlijke album.

Jackson Browne

Dat oudgediende Jackson Browne een album maakt dat herinneringen oproept aan zijn hoogtijdagen, is een prestatie van groot respect. Met name de herinneringen aan The Pretender worden bij beluistering van Downhill From Everywhere aangewakkerd. De oorzaak ligt in het werkelijk fantastische ‘A Human Touch’, dat Browne samen met Leslie Mendelson naar grote hoogte stuwt. Het lied verwoordt in klare taal waar we de afgelopen bijna twee jaar naar hebben gehunkerd: de menselijke aanraking! Dit liedje kan je de tranen in de ogen laten springen door uiterste vervoering. Wat een treffend en beeldschoon nummer, dat de soundtrack mag worden van een tijd die we graag achter ons laten! Maar als het allemaal zo fraai verpakt is, mogen we dit nog heel vaak terughoren.

Laten we vooral de rest van het album niet vergeten. Browne weet zowel in compositorische als uitvoerende zin het beste in zichzelf naar boven te halen. Dat mag voor een artiest die zijn debuut in 1967 uitbracht een bijzondere prestatie heten. Downhill From Everywhere is overigens het vijftiende studioalbum van de meester. Zijn voorlaatste album Standing On The Beach dateert alweer van 2014 en was eveneens van een bijzondere schoonheid. Maar met dit album komt hij zeven jaar na dato in de buurt van zijn meesterwerk Late For The Sky en evenaart hij met gemak het eerder genoemde The Pretender. Laten we hopen dat een volgend album niet weer zeven jaar op zich laat wachten.

Muziek / Album

Het ereklassement

recensie: Americana-update volume 12: Malford Milligan & The Southern Aces, Robert Jon & The Wreck en Jackson Browne

Het dozijn aan Americananieuws volmaken met het ereklassement van 2021 is natuurlijk een feest. De albums van Malford Milligan & The Southern Aces, Robert Jon & The Wreck en Jackson Browne behoren eenvoudigweg tot de mooiste releases van het moment.

De verwachtingen voor sommige releases zijn heel hooggespannen en een ander groot artiest verrast ineens na vele jaren met een bijzonder sterk album. Als eerste presteren Malford Milligan en Robert Jon. Het laatste valt oudgediende Jackson Browne ten deel.

Malford Milligan & The Southern Aces

De coronapandemie zorgde ervoor dat Malford Milligan niet terug kon naar Texas. Zeker na zijn doorbraakalbum Life Will Humble You, dat hem op vele Nederlandse podia bracht, wilde hij die kwaliteit ook graag vasthouden. Met zijn nieuwste album maakte hij met zijn maatje Jack Hustinx een heel persoonlijk album. I Was A Witness verlengt moeiteloos het succes dat hij optekende en incasseerde net voor de coronapandemie uitbrak.

Een grootschalige tournee staat op stapel na de release op de historische datum 25 september. Dat is een datum die vele Nederlanders voorlopig in het geheugen gegrift staat, omdat er veel coronamaatregelen vaarwel gezegd werden: het loslaten van ‘het nieuwe normaal’ en waar dan heel treffend de albumtitel bij past! Hoe actueel kan je als artiest zijn. Het wordt hem bijna in de schoot geworpen, maar laten we ons vooral concentreren op de muzikale heerlijkheden. Het heftigste emotionele nummer dat alles samenvat, is ongetwijfeld het fraaie ‘If I Die Today’. Milligan weet in zijn liedtekst treffend te verwoorden welke angsten, behoeften en ook berusting kunnen schuilen achter deze zware woorden. Verpakt in de grootste schoonheid van muziek die je je maar kan wensen treft hij de luisteraar diep in het hart.

De titel ‘Freedom Ain’t Free’ verwijst zeker ook naar de tijd die zo goed als achter ons ligt. Deze eerste single van het album verwoordt de gevoelens, die we al bijna twee jaar hebben, heel treffend. Muzikaal weet Milligan zich breed neer te zetten, ergens tussen Americana en zeker ook soul. Wie de zanger kent van zijn tijd bij Storyville en bijvoorbeeld het formidabele Live At Antones – Austin Texas, zal met I Was A Witness kunnen verzuchten dat hij nu eindelijk de aandacht en erkenning krijgt die hem al zo lang toekomt!

Robert Jon & The Wreck

We keken natuurlijk reikhalzend uit naar het nieuwe album van Robert Jon & The Wreck. Na zijn doorbraakalbum Last Light On The Highway, dat vorig jaar verscheen met enig uitstel vanwege de destijds woedende maatregelen en beperkingen, was de verwachting voor dit nieuwe album hooggespannen. Laten we helder zijn: deze wordt waargemaakt met Shine a Light on Me Brother.

Het nieuwe album is op vele gebieden, net als de roerganger van de band, een ruwe bolster in een blanke pit. Het album ademt veel energie uit in zang en spel. De Southern Rock van Robert Jon & The Wreck bruist van energie. Toch vinden we een rustpuntje in het nummer ‘Hurricane’, dat met z’n tegendraadse titel juist een ballad blijkt te zijn.

Het dameskoortje van ‘Ain’t No Young Love Song’ is een opvallend stijlelement van het album, een aangename verrassing! Het album wordt afgesloten met het nummer ‘Radio’, dat een belofte in zich draagt voor toekomstige optredens. Dat de band met regelmaat snerpend gitaar- en slide-werk laat horen mag voor de liefhebbers van het vorige album geen verrassing zijn, maar eerder een heerlijk punt van herkenning. Laten we uitzien naar daverende enthousiaste live-optredens zo snel als het allemaal weer mag, kan en veilig is. De ingrediënten zijn alvast ruimschoots voorhanden op dit wederom heerlijke album.

Jackson Browne

Dat oudgediende Jackson Browne een album maakt dat herinneringen oproept aan zijn hoogtijdagen, is een prestatie van groot respect. Met name de herinneringen aan The Pretender worden bij beluistering van Downhill From Everywhere aangewakkerd. De oorzaak ligt in het werkelijk fantastische ‘A Human Touch’, dat Browne samen met Leslie Mendelson naar grote hoogte stuwt. Het lied verwoordt in klare taal waar we de afgelopen bijna twee jaar naar hebben gehunkerd: de menselijke aanraking! Dit liedje kan je de tranen in de ogen laten springen door uiterste vervoering. Wat een treffend en beeldschoon nummer, dat de soundtrack mag worden van een tijd die we graag achter ons laten! Maar als het allemaal zo fraai verpakt is, mogen we dit nog heel vaak terughoren.

Laten we vooral de rest van het album niet vergeten. Browne weet zowel in compositorische als uitvoerende zin het beste in zichzelf naar boven te halen. Dat mag voor een artiest die zijn debuut in 1967 uitbracht een bijzondere prestatie heten. Downhill From Everywhere is overigens het vijftiende studioalbum van de meester. Zijn voorlaatste album Standing On The Beach dateert alweer van 2014 en was eveneens van een bijzondere schoonheid. Maar met dit album komt hij zeven jaar na dato in de buurt van zijn meesterwerk Late For The Sky en evenaart hij met gemak het eerder genoemde The Pretender. Laten we hopen dat een volgend album niet weer zeven jaar op zich laat wachten.

Theater / Voorstelling

Om door een ringetje te halen

recensie: Upload – Michel van der Aa
Marco Borggreve

Upload is een multimediaopera van heden, verleden en toekomst. Het snijdt het thema ‘mind uploading’ aan dat van nu is, hoewel het eigenlijk ten diepste al zo oud is als de weg naar Rome, al speelt het verhaal in de toekomst.

 

Eerst het libretto dat Van der Aa zelf schreef in samenwerking met Madelon Kooijman en Niels Nuijten. Een verder naamloze vader (bariton Roderick Williams) kiest ervoor na zijn dood zijn brein te laten uploaden op een computerserver. Op die manier kan hij zonder lichaam altijd doorleven. In de opera wordt de vraag gesteld of de vader misschien ergens voor wegloopt (verlatingsangst) en of we als mens deze manier van doorleven wel zouden willen.
Het is de dochter (sopraan Julia Bullock) die voor de keuze wordt gesteld om door te gaan of te stoppen, wanneer de uploadprocedure niet helemaal naar wens verloopt en de vader vraagt hem te deleten. Dan zou hij, zingt ze, voor de tweede keer sterven en dat kan ze niet aan. De ‘tweede dood’ is overigens tevens een Bijbels begrip.

Zo oud als de weg naar Rome

Het idee dat lichaam en geest van elkaar zijn gescheiden, kennen we al van het dualisme dat de filosoof René Descartes verwoordde. Het idee dat het lichaam minder zou zijn dan de geest heeft zelfs nog oudere papieren. Ook hier is het tevens een Bijbelse notie; de apostel Paulus verkondigde het al.

De vragen die daaruit voortkomen en in de opera worden gesteld, worden niet beantwoord. Dat is aan ons, de toeschouwers. Of worden er toch hints gegeven? Tegen over elkaar staan de dichotomie leven en dood, lichaam en geest, menselijk en onmenselijk, man en vrouw, natuur en cultuur. Zij lijken in de muziek én de fantasiefilmbeelden van onder meer Joost Riedijk  te worden opgeheven. En let wel: het kan mis gaan, en dan resten slechts twee (!) a capella gezongen woorden die weliswaar associatief met elkaar hebben te maken, maar geen eenheid meer vormen.

De hint zit ook in de vooraf opgenomen soundtrack en de live gespeelde muziek door Ensemble Musikfabrik onder leiding van Otto Tausk. Zij vullen elkaar aan of wisselen elkaar af, waarbij het soms niet helemaal duidelijk is of je nu naar de soundtrack of naar het ensemble zit te luisteren.
Iets soortgelijks gebeurt met de film, die deels live en deels vooraf is opgenomen. Op die manier wisselt het perspectief telkens, zoals dat ook in de literatuur over mind-uploading gebeurt.

Hoe het overkomt

Volgens de onderzoeker Melanie Challenger bijvoorbeeld, een generatiegenoot van  librettist Van der Aa, zouden we om te beginnen moeten accepteren dat ons leven eindig is. Zij gaat daarop in in haar boek Het dier in ons. Een nieuwe geschiedenis van de mens. Zij vindt uploaden onrealistisch en onwenselijk, omdat de fysieke werkelijkheid er minder toe zou doen dan de rationele. Bovendien vindt zij uploaden verspilling van geld in deze tijd van crisis. Wel wil zij af van het dualisme tussen lichaam en geest.

Dat is de rationele manier van denken over het thema uploaden. Maar hoe komt de multimediaopera nu over op het publiek? Je wordt als toeschouwer in bijna anderhalf uur helemaal opgezogen in alles wat er voor en achter op het toneel gebeurt. Niet in de laatste plaats door de geweldige zang van de twee hoofdrolspelers, Williams en Bullock. Allebei hebben ze een grote ‘aria’ die indruk maakt, zoals Shakespeare zijn hoofdrolspelers altijd een grote monoloog geeft. Met name het lyrische This is were you are van de sopraan, die vergezeld ging door prachtige, haast etherische ensembleklanken en filmbeelden die aan de natuur deden denken, maakte indruk.

Niet voor niets kwam het volledige ensemble aan het slot ook naar voren (op het toneel zaten ze al) om het enthousiaste applaus in ontvangst te nemen. De nieuwe opera van Van der Aa en de uitvoering daarvan waren dan ook om door een ringetje te halen. Laten we hopen dat de filmopera nog eens wordt hernomen.

Muziek / Album

Overdonderend mooi

recensie: Indie-update vol. 6 Big Red Machine; Low en Susanna; David Wallumrød

Wat kan een album je overdonderen bij een eerste beluistering terwijl het aanzicht van het album geen enkele bel doet rinkelen en je als het ware in het diepe springt! Big Red Machine doet het, terwijl Low opnieuw weet te verrassen en Susanna met David Wallumrød een nieuwe samenwerking laat horen.

Drie albums uit het brede palet van de indie-muziek worden aan elkaar verbonden in deze zesde editie van de indie-update. Het toeval ligt hem vooral in het moment van verschijnen van de albums. De muziek van deze albums is verbonden door de genretitel, maar verder muzikaal volstrekt onafhankelijk van elkaar. Het indie-genre is even breed als veelzijdig.

Big Red Machine

Bij de eerste beluistering van het nieuwste album How Long Do You Think It’s Gonna Last? slaat de muziek van Big Red Machine direct in als een bom. De oren worden gespitst en een gevoel van iets super speciaals te horen bekruipt de nietsvermoedende luisteraar vrijwel meteen. Zeker als je eigenlijk niet eens goed kan lezen wat er op het hoesje staat en je niet op zoek bent gegaan naar wat er op het schijfje staat. Het is een album dat we naar alle waarschijnlijkheid in vele jaarlijstjes van het jaar gaan terugvinden.

Deze tweede samenwerking van twee krachtige muzikanten heeft een heel bijzonder album opgeleverd. Daar waar hun debuutalbum uit 2018 vooral gericht was op de sterke troeven van de twee heren zelf, wordt hier een palet van gasten opgevoerd dat laat horen dat ze hun gezamenlijke muzikale ideeën op een zeer smaakvolle wijze inkleuren. Het samenwerkingsproject tussen Aaron Dessner (The National) en Justin Vernon (Bon Iver) wordt namelijk aangevuld met tal van gasten. Het album opent met Anaïs Mitchell in de prachtige compositie ‘Latter Days’. Later op het album horen we ook Taylor Swift, The Fleet Foxes, Sharon van Etten, Lisa Hannigan, Shara Nova, Ben Howard en nog een aantal anderen die hun opwachting maken.

De kracht van de donkere stem van Dessner is net zo herkenbaar als de hoge zang van Vernon. De melodieën die ons worden voorgeschoteld vragen om vele draaibeurten zonder een moment van verveling. De diepgang van de muzikale begeleiding laat de luisteraar steeds meer details ontdekken. Het woord ‘topalbum’, dat bij eerste beluistering bovendrijft, is meer dan op zijn plaats!

Low

Een nieuw album van het duo Low is altijd een belevenis. Vooral omdat bijna geen album op het vorige werk lijkt. Ook op Hey What weet het duo weer heel anders te klinken dan het album Double Negative, dat alweer van drie jaar eerder dateert. Dat album was feitelijk het minst toegankelijke album van de band. Toch gooide dat album hoge ogen bij zowel de critici als het publiek.

Deze keer trakteert het duo ons op soms wel stevige elektronische achtergrondgeluiden, die als een bed dienen voor de vocale harmonieën van Alan Sparhawk en Mimi Parker. Het geluidsspectrum wordt gevormd door hevig vervormde gitaarklanken, die soms de pijngrens lijken te tarten. Een gewenningsspiraal is zeker nodig om het album op haar waarde te kunnen schatten. Waarschijnlijk is het zo dat je de pijn in de oren gaat waarderen door de drapering van de vocalen van Parker, die na een heftige gewaarwording de gehoorgang lieflijk weten te masseren. De ontluisterende schurende klanken zijn daardoor een welkome afwisseling met het haast engelachtige gezang. Dat maakt dat de balans naar de goede kant weet door te slaan. Zonder de contrasten zou het album al snel een andere kant zijn opgeslagen. Nu is Hey What misschien wel de groeibriljant van 2021. Dit nieuwe album is een stuk lichter verteerbaar dan zijn voorganger, al maakt Low muziek die door een niche zeer wordt gewaardeerd.

Susanna & David Wallumrød

De stem van Susanna opent het nieuwe album Live en kennen we al een paar jaar van haar solowerk. Deze samenwerking met David Wallumrød is een nieuwe belevenis in haar kleine oeuvre. Al in het door Leonard Cohen geschreven openingsnummer ‘Chelsea Hotel #2’ horen we de stem van haar compagnon klinken. Het album staat overigens vol met covers. Liedjes van Joni Mitchell, Tom Waits (tweemaal), Neil Young, John Lennon en Paul McCartney worden in een eigenzinnig fraai, maar vooral heel rustig jasje gestoken.

Wallumrød is een door de wol geverfde muzikant, die we op vele andere projecten terughoren. De muzikale samenwerking met nicht Susanna is fonkelnieuw. Deze samenwerking als nieuw duo heeft een fijne uitwerking op de muziek van Susanna en roept direct de wens op dat ze ook eigen composities gaan schrijven. Wie weet zit dat er in de toekomst in!

Mogelijk is het duo tot stand gekomen vanwege de pandemie, waardoor er toch anders aangekeken werd tegen samen musiceren. Daar is geen bewijs van te vinden, maar mocht dat het geval zijn, dan heeft de crisis ook hier wat moois opgeleverd.

David Wallumrød horen we vooral op vele soorten toetsen en heel af en toe in de backings terwijl Susanna zingt op haar vertrouwde zachtaardige, maar onderhoudende wijze. Alles bij elkaar weet Susanna met dit album te imponeren met liedjes van anderen.

Theater / Voorstelling

Mooie start operaseizoen

recensie: Der Zwerg - Alexander Zemlinsky

Iedereen kent het schilderij De hofdames van Vélazquez. Het beeldt de Spaanse kroonprinses Donna Clara af, te midden van haar hofdames. Rechts vooraan staat de hofnar. Deze hofnar staat centraal in de opera Der Zwerg van Alexander Zemlinsky, de opening van het operaseizoen van De Nederlandse Opera onder leiding van hun nieuwe chef-dirigent Lorenzo Viotti.

De Oostenrijkse componist Alexander Zemlinsky (1871-1942) moet met de hofnar hebben kunnen meevoelen. Bekend is dat de vrouw waarmee hij een verhouding had, Alma Schindler (de latere Alma Mahler-Schindler) hem ‘ongelofelijk lelijk’ vond. Dat heeft hem niet lekker gezeten; hij baseerde zelfs een opera op het feit dat zij hem verliet (Eine florentinische Tragödie).
In de opera Der Zwerg (1922) vraagt hij het publiek als het ware om empathie en inlevingsvermogen te hebben met iedereen die afwijkt van wat ‘normaal’ heet te zijn

Hoe het oogt

Nu is het niet zo, dat alle nuances in het libretto zijn verdwenen en iedereen even hardvochtig is. Zo is een van de kamermeisjes aan het hof, Ghita (gezongen door Annette Dasch) wel degelijk in staat empathie te tonen met de kleine man. Toch heeft de Nederlandse film- en theaterregisseur Nanouk Leopold, die met deze productie haar operadebuut maakte, primair gekozen voor een letterlijke verbeelding van ‘hokjesdenken’: op het podium van de Nationale Opera & Ballet staat een rij van zeven open kubussen, klein en groot. Hierin zitten de zangers gevangen. Slechts één keer stapt de jarige infante (een prachtrol van Lenneke Ruiten) eruit. Dat gebeurt als de dwerg is overleden nadat de werkelijkheid tot hem is doorgedrongen dat hij lelijk is en de kroonprinses niet op hem verliefd is. Dat lijkt echter verder geen betekenis te hebben.
Ook  de kleine man (sterk gezongen door heldentenor Clay Hilley) zingt vanuit zo’n kubus.
De hofdames leven in een roze sprookjeswereld. Ze zijn in roze, tule kleding gestoken, kostuums die zijn ontworpen door Wojciech Dziedzic.
Dat is de uiterlijke kant van de productie. De videobeelden (van Leopold Emmen) die op de achterwand worden geprojecteerd, staan voor het ambigue karakter van de personages. Daar heeft de dwerg vleugels. Vleugels, omdat hij in zijn eigen verbeelding de lichtheid van een vogel heeft. Vleugels die tevens symbool staan voor wat hij volgens de tentoonstelling met ontwerpen van jonge kunstenaars op het plein voor gebouw van de Nationale Opera en Ballet ook symboliseert: een kunstenaar.

Hoe het klinkt


Maar hoe klínkt het nu? Zemlinsky is een laatromantische componist die een graantje heeft meegepikt van de stijl van bijvoorbeeld Mahler en Wagner. Aan Mahlers orkestratie doen de mandoline en gitaar in het orkest denken, aan Wagner de zogeheten Leitmotive waarmee een personage door de hele opera door herkenbaar is. Zo is er in deze opera bijvoorbeeld een motief in de althobo dat staat voor de dwerg en – aan het begin – stijgende glissandi in de strijkers die klinken wanneer hij zijn haar ijdel naar achteren gooit. Tegen het eind doet hij dat nog een keer, maar dan blijven die glissandi uit, wat een onbedoeld geestig effect heeft.
Het Nederlands Philharmonisch Orkest zit niet in de orkestbak, maar op de bühne en is onder leiding van Lorenzo Viotti buitengewoon goed op dreef. Ze pakken flink uit, maar kunnen ook fluisterzacht spelen. Dat geldt ook voor het koor van de opera (ingestudeerd door Ad Broeksteeg). Allebei treden ze stevig en verfijnd op en treffen de sfeer raak. Zoals in een lome zomermelodie die op een gegeven moment in het orkest langskomt. Lorenzo Viotti is de nieuwe chef-dirigent en gooit hoge ogen met deze openingsproductie van het nieuwe seizoen. Dit smaakt naar meer!

Muziek / Album

Nationaal geluid met internationaal tintje

recensie: Nederpopupdate volume 11

De elfde editie van de Nederpopupdate gaat gepaard met steeds een internationaler tintje. De artiesten zijn allen van eigen bodem maar reiken over de landsgrenzen in taal of locatie. Nynke Laverman zingt Fries en Engels, Boudewijn de Groot trad op in België en Jan Bijnen bedient zich volledig van de Engelse taal.

Er zijn van die albums waar je al lang op wacht, zoals het nieuwe album van het bijzondere Friese talent Nynke Laverman of een onverwachte heruitgave van een liveplaat van Boudewijn de Groot valt ineens op. Jan van Bijnen verrast met zijn nieuwe werkstuk. We komen het deze keer allemaal tegen in deze update.

Nynke Laverman

Op 24 september 2020 bracht Nynke Laverman haar eerste liedje ‘Your Ancestor’ uit. Dit was de start van haar slow-release album Plant. Een album dat uiteindelijke voltooiing heeft gevonden op 17 september 2021. Bijna alle liedjes zijn al via de diverse digitale kanalen verschenen. Twee van de elf liedjes zijn tot die dag nog niet eerder uitgegeven. ‘Stoarm’ en ‘De Dream’ openen en sluiten het album respectievelijk en zijn de nieuwe liedjes die dan hun debuut maken.

Wie bij het horen van de naam Nynke Laverman nog steeds denkt aan een Friese vorm van Fado muziek, komt bij het luisteren van Plant voor een verrassing te staan. Verrassingen kunnen positief en negatief uitvallen. Voor de avontuurlijke luisteraar is het vaak het eerste. Wie de carrière van Laverman gewoon is blijven volgen, beschouwt dit nieuwe album als een fraaie volgende stap in haar ontwikkeling. Plant is een avontuurlijk album dat zijn tijd nodig zal hebben om doorgrond te worden. Een mooie koppeling met de slow-release gedachte. Persoonlijk heb ik gewacht op het volledige album en heb ik de verschijning van de losse liedjes niet gevolgd. Nu het volledige werkstuk aan ons wordt geopenbaard is het volop ontdekken en genieten. Laverman zingt afwisselend in het Engels en in het Fries, haar moedertaal. Wie de vertaling van de liedjes wil lezen, kan deze vinden op haar website. Daar vinden we ook alle podcasts van de reeds verschenen liedjes in de langzame uitgave van het album. Het is een album dat in het teken staat van de klimaatontwrichting waar we middenin zitten. In de eerste single spreekt ze toekomstige generaties aan als huidige generatie om te vertellen over wat zij en wij kunnen doen om de wereld ook over zeven generaties nog leefbaar te houden of te maken. Laverman neemt ons op deze wijze mee in een onthutsende maar ook maakbare toekomstige leefbare wereld. Maar dan moeten we het wel willen! Ze oordeelt niet maar nodigt ons allen uit om na te denken over de toekomst van onze kinderen en van hun achterkleinkinderen. Plant is onderhoudend maar ook te genieten als muzikaal monument voor een beter klimaat. Laverman weet muzikaal zichzelf opnieuw uit te dagen tot grote hoogte.

Boudewijn de Groot

Het album Een avond in Brussel verscheen in mei van dit jaar opnieuw, omdat een vinylrelease de aandacht vestigde op deze fijne concertopname, die reeds in 2005 ooit op cd en dvd verscheen. De dvd-toevoeging wordt nu gemist, maar de muziek op zichzelf is goed genoeg om zonder beeld te laten spreken. Sterker nog: een cd zonder beeld heeft een grotere draaibaarheidsfactor dan een dvd.

Het optreden vond plaats op 22 februari 2003 tijdens de tournee “Andere tijden”, die De Groot deed van januari 2002 tot en met maart 2003. Nu we weten dat De Groot besloten heeft niet meer op tournee te gaan omdat het hem te veel energie en spanning oplevert, is deze liveregistratie een waardevolle aanvulling op zijn imposante oeuvre. Dit vond zijn start in de jaren zestig en strekt zich uit tot de band Vreemde Kostgangers, waar hij zich samen met twee collega’s (Henny Vrienten en George Kooymans) opnieuw uitdaagde en twee albums maakte. Dit is een samenwerking die inmiddels tot een einde kwam nadat Kooymans noodgedwongen zijn muzikale carrière afsloot na de diagnose ALS.

Het optreden uit 2003 ademt de intieme sfeer die past bij de zaal Ancienne Belgique. Voor wie er ooit een optreden bezocht zal dat heel herkenbaar zijn. In achttien liedjes weet De Groot zich slechts van twee hits te bedienen: ‘Als de rook om je hoofd is verdwenen’ en de TOP2000-hit ‘Avond’ sieren de setlist, die verder bestaat uit allemaal prachtige liedjes uit het liedboek dat de zanger ons heeft gebracht. De Groot wordt begeleid door de Jeroen Bosch Band, maar in de gelederen bevinden zich bovendien bekende namen, als Jan de Hont op gitaar, Jan Hendriks op gitaar en Ernst Jansz op toetsen. Om de minder bekenden bandleden niet tekort te doen: die luisteren naar de namen Mark Stoop, Lené te Voortwis, Ake Danielsen en Monique Lansdorp.

Jan van Bijnen

De naam Point Quiet zal liefhebbers meteen doen opveren. Die bandnaam staat immers garant voor kwalitatieve muziek. Jan van Bijnen maakte deel uit van deze fraaie rootsband uit ons land, maar speelde ook met Freek de Jonge, Claudia de Breij en Rob de Nijs. Met het album MODEST MAN zet Van Bijnen de eerste schreden op het solopad. Deze singer-songwritersplaat staat vol met composities van eigen hand, waarbij de zanger/gitarist goed luisterde naar zijn helden John Hiatt, John Prine en Ron Sexsmith, zoals hij zelf schrijft.

In tien liedjes neemt Jan van Bijnen ons mee in zijn muzikale wereld. Hij speelt veel instrumenten zelf, als gitaren, dobro, mandoline, mandola, pedalsteel, banjo, ukelele, bas, contrabas, piano, Hammond, vibrafoon, drums en percussie. Ook krijg hij op een drietal tracks hulp van Marcel van As, Nienke Dingemans, Hans Custers en mede-producer Joost Verbraak. Als liefhebber van Point Quiet mis je even de karakteristieke donkere stem van Pascal Hallibert, maar als je eenmaal gewend bent aan de stembanden van Van Bijnen, komen de persoonlijke liedjes helemaal tot zijn recht. De referentie verdwijnt langzaam uit je brein en je kunt je dan helemaal richten op de muzikaliteit van deze muzikant met ruim dertig jaar ervaring.

In het titelnummer lijkt Van Bijnen zijn leven te overzien en zingt zelfs klaar te zijn voor de heilige daarboven. Het is een leven waarin hij, na geboren te zijn in een klein plaatsje waar hij zich nog steeds thuis voelt, de wereld over reisde met zijn gitaarspel. De school bracht hem niet zoveel, maar de muziek des te meer. Het is natuurlijk niet voor niets de albumafsluiter. Laten we hopen dat het niet de punt is achter zijn carrière. De muziek die Van Bijnen solo maakt draagt voldoende warmte in zich om vaak van te genieten.

 

 

Muziek / Album

Indie in vele stijlen

recensie: Indie-update vol. 5 Mega Bog; Tim Schou; John Murry
Murual

In deze vijfde editie van de indie-update vinden we veel stijlelementen terug die samen toch weer onder deze noemer te vatten zijn. We starten met de verrassende klanken van Mega Bog om daarna de poppy-hoek in te duiken met Tim Schou en avonturen te beleven met John Murry.

Soms is het de vraag hoe het kan dat een genretitel als indiemuziek zoveel verschillende uithoeken kent. Dat maakt het natuurlijk wel tot een uitdaging om in deze genrehoek te verblijven. Het spectrum is breed en er valt voor bijna iedere muziekliefhebber wel wat te genieten. Welkom in de vijfde editie van de indie-update!

Mega Bog

Life, and Another het vijfde album van Mega Bog, althans volgens AllMusic.com. Achter deze naam gaat overigens de artieste, multi-instrumentaliste en singer-songwriter Erin Birgy schuil. Voor velen zal Birgy een grote onbekende zijn. Zo ook voor 8WEEKLY, overigens.

Om haar muziek op dit album te omschrijven gaan we haar vergelijken met een groot aantal artiesten. Denk aan de Tilburgse Kovacs gemixt met sterren uit het verleden als Anne Pigalle voor de nodige Franse gevoelens in de zanglijnen, terwijl de Engelse teksten aan de absurdistische elementen van Sapho en Lene Lovich doen denken.

Vaak klinkt Mega Bog over de hele linie heel lieflijk, totdat ze in het midden van haar album industriële noisy-elementen laat meeklinken. Tegen het eind van het album geeft dat een bijzonder moment, wanneer ze plotsklaps terugschakelt naar de lieflijke klanken die zomers aandoen. Het rijke palet aan instrumenten als gitaar, drums, piano, conga’s, bas, samples en saxofoon wordt gedomineerd door een bed van synthesizers. Het album Life, and Another kent voldoende zomerse aanknopingspunten in de muzikale uitvoering. Een heel fraai album om te delen met andere ruimdenkende luisteraars.

Tim Schou

De muziek van Tim Schou heeft direct een frisse klank. De stem van Schou zit in de hogere regionen en ligt makkelijk in het gehoor. Muzikaal speelt hij een beetje leentjebuur bij acts als Ásgeir en ook zeker de Deen Lukas Graham. De klanken zijn vooral heel vrolijk. Natuurlijk komt hij niet om zijn wereldreis heen. Als we luisteren naar ‘Where You Are’ dan horen we hem zingen over een liefde die de hele wereldreis in zijn hart mee reisde. Het is niet vreemd dat hij verhaalt over zijn reis, omdat die zeven jaar duurde en dus een belangrijk deel van zijn leven uitmaakt.

‘Wake Up’ maakt de link naar voornoemde Lukas Graham alleen maar sterker. Het is een liedje dat meteen de zon in je hoofd doet schijnen. Schou bezit de gave om je met eenvoudige melodielijnen en aantrekkelijke zang meteen op sleeptouw te nemen; muziek die je direct de zomer in lijkt te slepen. Woorden als ‘zonnig’ en ‘feelgood’ zijn bij veel liedjes van dit debuutalbum HERO/LOSER zeker van toepassing. Hoewel de liedjes voornamelijk op de gitaar geschreven zijn, horen we op dit album een veel breder spectrum aan instrumenten en is het een helder en vooral poppy album geworden met lekkere beats.

Gaat er inmiddels een belletje rinkelen bij de lezer? Tim Schou kan gekend zijn door zijn deelname in 2011 aan het Eurovisiesongfestival namens Denemarken. Hij werd toen vijfde in het liedjesfestijn, maar dat bracht hem niet de bekendheid die hij met dit album wellicht wel gaat scoren. Verwacht geen akoestische-gitaar-singer-songwriter-muziek, maar vooral een heerlijk poppy geluid met alles erop en eraan. Opvallend detail is dat het album van Schou vooralsnog alleen op vinyl (LP) en de streamingdiensten is te horen. De cd ontbreekt tot op heden.

John Murry

Door alle coronamaatregelen blijven vele mooie releases een tikje onder de radar of worden ze uitgesteld. Dit lot treft ook het album van John Murry the stars are god’s bullet holes., waarvan de release zomaar een maand werd uitgesteld, maar dat inmiddels wel te beluisteren is op de streamingdiensten. Toch verdient dit muzikale werk een podium. Het is inmiddels het derde album van deze geboren Amerikaan die momenteel woonachtig is in Ierland.

Al bij de eerste klanken treft de stem van Murry je met een referentie naar Nick Cave, maar deze vergelijking houdt snel op. De muziek van Murry voelt toch heel anders, met zijn slidegitaarklanken in het openingsnummer ‘Oscar Wilde (Came Here To Make Fun of You)’, maar wel enorm lekker. Dat laatste komt zeker ook door de spaarzame maar smaakvolle damesbackings in dit liedje. De toon voor het album is direct gezet.

Maar vergis je niet! Het titelnummer ‘The Stars are God’s Bullet Holes’ klinkt venijnig en het ‘I Refuse To Believe (You Could Love Me)’ rockt ineens de pan uit. Bij ‘Ones + Zeros’ keert heel beperkt de slidegitaar terug evenals de vrouwelijke achtergrondzang. Dit alles maakt het album van Murry tot een avontuurlijke muzikale reis die je doet verlangen om het album opnieuw te beleven.

Muziek / Album

Moderne muziek op oude instrumenten

recensie: Crossroads – Ugly Pug
Joe Meijer

Hoe restaureer je een vaas die aan diggelen ligt? Lijm je die vaas in de originele kleuren, vul je ontbrekende stukjes aan? Of kies je ervoor om na het schoonmaken de breuklijnen gewoon te laten zien omdat er nu eenmaal iets is gebeurd? Het lijkt een van de vragen die het ensemble Ugly Pug zich heeft gesteld bij het maken van hun debuut-cd Crossroads. Vertaald naar muziek.

Het trio ‘Ugly Pug’, letterlijk vertaald ‘Lelijke Mopshond’, noemde zich naar de mopshond Sabba van de ex-partner van de gambist. Dan rijst de vraag: mag zo’n hond lelijk heten, of mooi, en wat ís mooi dan? Iets van die contradictie lijken Juho Myllylä (blokfluit, live elektronica), Miron Andres (viola da gamba, vihuela d’arco, middeleeuwse vedel) en Wesley Shen (klavecimbel), die elkaar op het Conservatorium van Amsterdam leerden kennen, tot uitdrukking te willen brengen. Hun programma bestaat uit hedendaagse werken voor oude instrumenten. Op een na werden deze composities voor het ensemble geschreven. Of, om uit het instructieve boekje bij de CD te citeren:

‘Ugly Pug reflects this very problem of aesthetic judgement and the contradictions in the concepts of beauty versus ugliness. The dichotomy in Ugly Pug’s fusion of divergent instruments and style, allows us to break away from all traditional expectations and standards of beauty to explore something different.’

Inventief omgaan met muziek

Hoe doe je dat? Ugly Pug heeft er iets inventiefs op gevonden. De achtdelige titelcompositie ‘Crossroads’ (2019) van de Zuid-Afrikaanse componiste/celliste Wilma Pistorius, actief in Nederland, wordt niet achter elkaar gespeeld, maar in stukjes gehakt en gevlochten door het meer dan een uur durende programma. Als de lijm die de brokken van een vaas tot een geheel maken. Hetzelfde wordt gedaan met ‘Reuse Music’ (2017) van Carlo Diaz, dat is gebaseerd op Sonates voor twee violen en klavecimbel van Pietro Marchitelli (1700), die fragmentarisch zijn overgeleverd.

Het menu wordt op deze manier in verschillende gangen opgediend. Het begint met een voorafje: ‘Introduction and Dance’ van de Finse componist Tero Lanu. Hierin smelt het hoge register van de sopraanblokfluit samen met de speldenprikken die het klavecimbel uitdeelt in hetzelfde register. Het stuk ‘Odds and Ends’ van de Fin Timo Kittilä fungeert als tussengerecht. Als hoofdschotel zou je ‘Wormhole’ van nog weer een andere Finse componist Eetu Lehtonen kunnen zien. Het toetje is dan ‘La Strada’ van de Pool Paweł Mykietyn. Dat is de enige niet voor het ensemble geschreven compositie, maar een bewerking die de uitwerking heeft van een oorwurm.

Sneller dan het licht

‘Wormhole’ van Lehtonen is een werk apart binnen de conceptuele opzet van het programma. Een wormgat, ook wel een Einstein-Rosenbrug genoemd, is de kortste route, zonder omwegen, om door de ruimtetijd te reizen. De naam heeft te maken met het idee dat het universum een appel is en een worm zich van de ene naar de andere kant van die appel een weg wil banen, rechtdoor in plaats van rondom via de schil. Dat zou in theorie tijdreizen mogelijk moeten maken, van de barok tot nu en misschien zelfs nog verder in de tijd. Het idee levert een buitengewoon fascinerend stuk op, waarin naast de drie barokinstrumenten ook live elektronica te horen is. Het is het eerste werk waarin Lehtonen hiervan gebruikmaakt. Hij mag dat vaker doen, en trouwens: het is een componist waar we wel meer van zouden willen horen.

De diva in dit stuk van Lehtonen is de subcontrabasblokfluit van Paetzold, een meer dan menshoge (2,45 meter) berkenhouten blokfluit die staand wordt bespeeld. Het is fascinerend om in dit filmpje te zien en te horen hoe de drie musici op elkaar zijn ingespeeld, naar elkaar luisteren en op elkaars spel reageren. Dat is van hoge klasse en we zullen vast meer van ze horen. In ieder geval zijn ze te beluisteren tijdens de presentatie van deze CD op zaterdag 7 augustus 2021, 20.00 uur in Museum ’t Kromhout in Amsterdam.

Boeken / Non-fictie

Van binnenuit luisteren

recensie: Elmer Schönberger - Hier rust Schönberger. Notites over muziek

Wie de website van Elmer Schönberger aanklikt, ziet een dubbelportret – Schönberger aan een tafeltje pratend met Schönberger. De een keurig gekleed, de ander wat meer casual en op sneakers. Kenmerkender kun je het niet hebben, want Schönberger (1950) is een dubbeltalent: zowel schrijver als musicoloog en componist.

We kennen van hem enkele romans, toneel- en muziektheater en verschillende bundels met essays over muziek. Aan die laatste rubriek is nu Hier rust Schönberger toegevoegd. In eerste instantie denk je bij die titel: hij is uitgeschreven en nu met pensioen, maar het blijkt te slaan op het grafschrift van de vroeg zeventiende-eeuwse musicus en componist Huldericus Schönberger (geen familie overigens, in de Dom van Regensburg).

De Notities over muziek, zoals de ondertitel luidt, zijn eerder verschenen in Preludium, het maandblad van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest. Dat was tussen 2005-2018 en ze hebben over het algemeen nog niets aan actualiteit ingeboet. Met uitzondering misschien van het stukje onder de titel ‘Gàmelan’ over de Indonesische gamelan; een uitlating als ‘die hele Indonesische soesa’ lees je anno 2021 – waarin er zoveel meer bekend is over Indonesië en de Indonesische cultuur – toch met enige bevreemding, maar het is als gezegd een uitzondering.

Schönbergers helden

Schönberger schrijft in vierenvijftig notities op een aanstekelijke, toegankelijke en wat filosofische manier over de verandering van zijn muzieksmaak. De muziek van Richard Wagner bijvoorbeeld blijkt niet zo afschuwelijk als hij vroeger dacht. Die van Beethoven is nog steeds oké, met uitzondering van diens Negende symfonie. En Liszt, ja, dat is en blijft samen met jazzpianist Thelonious Monk één van Schönbergers helden.

Of zou je het eerder jeugdsentiment moeten noemen? Jeugdsentiment dat hij, ouder geworden, steeds beter kan verklaren. Want al behoorde hij als scholier tot de groep Beatle-liefhebbers, hij begrijpt de voorliefde van een schoolvriend voor de Rolling Stones steeds beter.

Een constante is altijd de grote voorliefde van de auteur geweest voor de jaren twintig van de vorige eeuw, met De Stijl, componisten als George Antheil en Stravinsky en anderen. Uit dit rijtje namen blijkt al dat de auteur ook in dit opzicht niet eenkennig is: beeldende kunst (wat De Stijl primair was) staat naast muziek. Uit zijn notities komt tevens zijn liefde voor toneel (bijvoorbeeld Thomas Bernard) en literatuur (A. Alberts en Giordano) naar voren.

Doordenkertjes van Schönberger

Dat Schönberger zelf ook kan schrijven als geen ander, blijkt uit enkele oneliners die werken als doordenkertjes. Over alle stemmen die na elkaar in een fuga de revue passeren, schrijft hij bijvoorbeeld: ‘Wie van binnenuit luistert, luistert (…) anders naar de buitenkant’. Of: ‘Zoals een uitvoerend musicus onvermijdelijk – ook – zichzelf speelt, zo luistert zijn publiek tot op zekere hoogte naar zichzelf’.

Het is een mooie aanwinst, dit door Uitgeverij Plantage mooi uitgegeven en van een register voorziene bundeltje.

Ter gelegenheid van het verschijnen ervan, schreef Schönberger nog een keertje een artikel in Preludium: ‘Wat nooit in het Concertgebouw klonk’. Een dagdroom, zoals er ook eentje in Hier rust Schönberger staat: over zijn eigen (nooit geschreven) Derde symfonie die wordt uitgevoerd in een bewerking voor kamerensemble. Al even klein en fijn als de vierenvijftig notities die in dit boekje zijn samengebracht.

Muziek / Album

Soul en funk om van te smullen

recensie: Soul/funkupdate volume 1: Robert Cotter, Myles Sanko & Mario Biondi

In deze eerste editie van de soul/funkupdate genieten we van oud en nieuw. We duiken in het onbekende verleden met Robert Cotter’s Missing You, dat vijfenveertig jaar op ons wachtte. Op Memories of Love van Myles Sanko moesten we vijf jaar wachten. De Italiaan Mario Biondi verrast met Dare, zijn elfde album.

Het genre van soul/funk is even breed als andere muziekgenres en heeft een grote historie en wijds draagvlak in de wereld. Van die historie pakken we in deze eerste editie meteen wat mee, omdat het tot nu toe een verborgen parel bleef. Veel van deze muziek laat mensen naar de dansvloer gaan en bewegen. Iets wat we in deze tijden van de pandemie enorm missen.

Robert Cotter

Als je de eerste klanken van het album Missing You hoort, verwacht je niet direct dat je te maken hebt met een album dat vijfenveertig jaar moest wachten tot het fatsoenlijk verkrijgbaar zou zijn! Toch is dit album van Robert Cotter een haast onontdekt meesterwerk, dat al in heel kleine oplage in 1976 het levenslicht zag. Precies een voorloper van Prince’ eerste album in 1978. In de band van Robert Cotter ontwaren we overigens ook een flinke scheut van wat later Chic zou worden, in de personen van Nile Rogers en Bernard Edwards. Op ‘Uncle Sam’ horen we mondharmonicaspel dat zo afkomstig zou kunnen zijn van Stevie Wonder. Dat een album als dit zomaar onder de mat bleef liggen, is voor wie nu luistert naar deze tijdloze soul/funk haast een zonde te noemen.

Gelukkig is het album nu eindelijk uit op een label, wereldwijd verkrijgbaar! Maar het blijft gissen naar de reden waarom het album nu ineens wel in de openbaarheid is gekomen. Toch bevat het album ook het bekendere ‘Saturday’, dat door Rodgers & Edwards samen met Norma Jean Wright tot hit gemaakt werd twee jaar na dit album. Echter wist buiten het producersduo niemand toen van dit origineel. Alle songs zijn overigens van de hand van Robert Cotter.

Het album heeft na de opnames en uitbrengen op het originele Tiger Lily label eigenlijk nooit de liefhebbers kunnen bereiken. Het label was een soort belasting-ontduikings-vehikel waardoor de muziek maar bijzaak was. Ze namen overigens ooit zestig albums op om nooit echt te verkopen. Het maakt natuurlijk wel nieuwsgierig wat er nog meer in de catalogus heeft gezeten…

Voor nu kunnen we blij zijn dat dit album Missing You van Robert Cotter nu wel het levenslicht heeft gezien. En na herhaaldelijke beluistering maakt het hongerig om de beste tracks van Chic of vroege albums van Prince zoals 1999 ook weer eens uit de kast te halen. Of toch maar weer deze Missing You terug de speler in, om na al die jaren te genieten van deze pracht van een ontdekking? Wat maakt die Cotter toch ineens los?!

Myles Sanko

Vijf jaar liet Myles Sanko ons wachten op dit album Memories Of Love. Volgens sommigen zijn derde album, maar als zijn debuut-EP Born in Black & White (2013) en de uitgebreide editie (2015) meetelt als album, is het toch zijn vierde werk. Sanko gaat verder waar hij gebleven was en dat is met het maken van fijne soulmuziek. Toch schuift hij met dit nieuwe album een tikje meer richting de funky soul. Een fijne move, die het luisteren naar Memories Of Love tot een fijne reis maakt met spannende ontwikkelingen. Het album komt uit in twee edities, waarbij de deluxe editie voor de verzamelaar een drietal extra uitvoeringen bevat van de tien nieuwe liedjes op dit album van Sanko.

Het album opent met ‘Where Do We Stand’, dat naast de soul en funk zomaar ook een vleugje jazz met zich meebrengt. De pianoklanken en percussie brengen deze jazz mee, maar als Sanko zijn stembanden laat klinken voelen we de soul/funk-onderstroom aanzwellen. Ook het ritme bij ‘In The Morning’ wakkert die typische drive van funk aan, naast warme soulklanken. ‘Whatever You Are’ doet een eerdere vergelijking met Marvin Gaye wederom recht, wat misschien zelfs nog sterker hoorbaar is in ‘Broken’.

Dit nieuwste album van Myles Sanko was het wachten waard en is een redelijk logisch vervolg op zijn oeuvre, maar voegt er een kwalitatief en iets vernieuwd, zeer genietbaar album aan toe.

Mario Biondi

Het duiden van de stijl van het album Dare van Mario Biondi is best lastig. In het ene nummer heeft hij sterk de soulvibe in zijn muzikale stijl, maar in een ander nummer gaan we makkelijk ook de jazzkant op om vervolgens met soul ook de klassieken weer te omarmen. Wie Dare als geheel beschouwt zal snel denken aan een soul/funk met jazzinvloeden. Maar is stijl nu zo belangrijk? Belangrijker is dat Mario Biondi een album maakte dat niet gemakkelijk zal vervelen. De Siciliaan is gezegend met een heerlijke baritonstem. In de lage landen is hij zeker nog een enorm onbekende. Toch is zijn staat van dienst al best lang en is Dare zijn elfde album! Het wordt hoog tijd dat deze Biondi hier ook eens voet aan de grond krijgt. Kwaliteit heeft deze artiest zeker in huis.

Afwisselend werkt Biondi op dit album samen met een keur aan gastmuzikanten en verschillende bands. Zo lezen we samenwerkingen met The High Five Quartet, Incognito, The Band (nee, niet die van Bob Dylan). Zelfs een aantal trio’s, multi-instrumentalist Dodi Battaglia en de boyband Il Volo spelen mee, wat de verschillen in stijlen of het versnijden daarvan zeker wel versterkt. Bij het nummer ‘Lov-Lov-Love’ horen we in gedachten heel stevig Barry White en bij het daaropvolgende ‘Paradise’ is de vergelijking compleet. Alleen lijkt Biondi met ‘Strangers In The Night’ een beetje de weg kwijt te raken.

Het absolute prijsnummer van het album is het voorlaatste liedje waarin Mario Biondi boven zichzelf weet uit te stijgen! Niet alleen vanwege zijn eigen warme zangklanken maar zeker ook door de fantastische samenwerking met Il Volo. Het liedje ‘Credero’ wordt deels in het Italiaans en deels in het Engels gezongen. Biondi zelf zingt de Engelse woorden en met die Italiaanse samenzang erbij klinkt het meteen als een echte klassieker in de dop! Een liedje dat het overigens geweldig zal doen in een stadion als een machtig slot van een optreden en het was ook een fijn slot van het album geweest, maar dat is de livesong ‘Sunny Days’, dat als een soort toegift het album werkelijk afsluit. Op zich ook een fraai idee: zo’n jazzy liedje als toetje.

Muziek / Album

Als een ijzig takje in de sneeuw

recensie: Winterreise, Franz Schubert
Creative Commons

Het gaat goed met Franz Schubert. Altijd eigenlijk wel, maar nu verschijnen opnames die een actuele laag aan zijn werk toevoegen. Bijvoorbeeld aan zijn liedcyclus Winterreise. De een nog spectaculairder dan de ander. Om nog maar te zwijgen over de nieuwe biografie over hem van de hand van Robert Joost Willink, die de componist in Beethovens schaduw belicht.

Om te beginnen eerst iets over de vroeg-romantische Winterreise zelf. Het is een cyclus van maar liefst 24 liederen op tekst van Wilhelm Müller, die Schubert in 1827 schreef voor een niet nader aangeduide, naar eigen keuze in te vullen zangstem en piano. De cyclus vormt achter elkaar gezongen het verhaal van een man die door zijn geliefde is verstoten en vol liefdesverdriet de winter instapt. Hij zoekt zielenrust en vindt die op het eind, wanneer hij op een bevroren meer een man met een draailier (de dood) tegenkomt.

Martijn Cornet

Het begon met een opname door de bariton Martijn Cornet met het Ragazze Quartet. Een strijkkwartet, terwijl het origineel voor piano is gecomponeerd? Ja, maar niet in de zin van pianobegeleiding; de piano heeft een verre van ondergeschikte rol, en als je het goed doet, biedt de klank van het strijkkwartet soms zelfs een meerwaarde. Die strijkers kunnen door de mogelijkheid om aan de kam te spelen (sul ponticello) bijvoorbeeld méér geven dan een piano kan doen, namelijk een ijzige, winterse sfeer oproepen. Ook de draailier mag er zijn, met de doorgaande toon in de cellopartij. De bewerker van de pianopartij, de inmiddels 92-jarige Wim ten Have – zelf strijker –, heeft dit begrepen en ten volle uitgebuit, zonder ook maar ergens over de schreef te zijn gegaan met klankschilderingen.

Joyce DiDonato

Toen kwam er een opname van de Amerikaanse mezzosopraan Joyce DiDonato met Yannick Nézet-Seguin aan de piano, de man die wij kennen als de chef-dirigent die onlangs afscheid nam van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Nu is de vraag: mezzosopraan in plaats van bariton? Is het niet lang traditie geweest dat een lage mannenstem deze liederen over een verlaten man zingt, zoals vrouwen traditiegetrouw Frauenliebe und -leben van Robert Schumann uit dezelfde tijd op hun repertoire hebben? Ja, en dat is nu het spannende, hoewel het niet opeens iets van deze tijd is, want de Duitse, inmiddels 81-jarige mezzo-sopraan Brigitte Fassbaender ging haar bijvoorbeeld al in 2004 voor.

DiDonato ziet de Winterreise als het dagboek van een verlaten geliefde. Na zijn dood blikt de vrouw die hem de laan uit had gestuurd terug op zijn tocht door het winterse landschap. Zij is nu degene die deze reis als het ware beleeft, doorleeft. Soms neemt ze een iets rustiger tempo; ‘Der Lindenbaum’ duurt bij haar vijf minuten, bij Cornet ruim vier. Een opvallend verschil zit bijvoorbeeld in ‘Der Leiermann’, waar het kwartet hun partijen meer dóórzingt en accenten geeft op toonafstanden die Nézet-Seguin niet aaneengebonden, maar los neemt.

Verder zingt DiDonato soms al bijna net zo ijl als de strijkers van het Ragazze Quartet. Neem bijvoorbeeld het lied ‘Auf dem Flusse’, waarin ze op een gegeven moment zó zacht zingt, dat haar stem lijkt te breken. Als een ijzig takje in de sneeuw.

Twee verschillende opnames van een prachtige liedcyclus. Twee verschillende opvattingen, allebei afwijkend van wat we kennen en meer dan de moeite waard.