Dear Frankie is vooral een intieme film. Omdat Frankies moeder regelmatig verhuist, is de wereld aangenaam klein: hun kennissenkring in het kleine Schotse kustplaatsje bestaat uit een handjevol mensen. De afstanden zijn er kort: Frankie wandelt naar school en terug. Zijn moeder Lizzie reist naar een postzegelhandelaar. Daar schrijft ze in naam van Frankies vader brieven naar haar zoon, verzint ze de prachtigste avonturen en sluit ze de mooiste exotische postzegels in. Zo verbergt ze dat ze zijn echte vader halsoverkop heeft verlaten.

Nepvader

Een slim, charmant joch met een handicap, een moeder met een geheim, een serveerster in een fish-and-chips-zaak met een gouden hart: natuurlijk is het Melodrama met een grote M. Bovendien lijkt het alsof de scenarioschrijver Andrea Gibb met moeder Lizzie de greep op het gebeuren verliest. Als de door zijn moeder verzonnen boot Accra opeens echt bestaat, aanmeert in de stad waar Frankie woont én hij zijn vader uitnodigt voor een voetbalwedstrijd, is dat natuurlijk hét moment om met de waarheid te komen. Lizzie denkt daar anders over: zij huurt een man in die voor een dag de vader van Frankie moet spelen. Waarom? “Die brieven zijn de enige manier om zijn stem te horen.” De nepvader weet vervolgens niet van wijken en ondertussen duikt ook de echte vader van Frankie weer op. Ja ja.

Luchtje

Dat je het verhaal toch blijft geloven, ligt deels aan de prestaties van de acteurs. Jack McElhone is vertederd en ondeugend in één. Ook de andere karakters zijn overtuigend menselijk. Toch is het vooral de verdienste van regisseur Shona Auerbach. Ze neemt de kijker mee naar Schotland waar het altijd druilerig is en alles een bruin-groene zweem over zich heeft. Dat wordt versterkt door het camerawerk, dat feilloos speelt met de lijnen en de lichtval. Wie de herinneringen aan sterkere films met dezelfde sfeer (Young Adam, Wilbur Wants To Kill Himself) weet te verdringen, ziet hoe de prachtige vormgeving het absurde van het verhaal kan compenseren. Net zoals Frankie zich enthousiast voor de gek laat houden door zijn moeder: er zit een luchtje aan, maar het vóelt allemaal zo echt.

De film begint met enkele achter elkaar gemonteerde beelden van luxe gebouwen en huizen. Hiermee is de toon direct gezet. Deze film gaat over de rijken der aarde die zich voortbewegen in glimmende auto’s en zich uitleven op wilde feesten. Kort daarna krijgen we een vergadering te zien waar enkele hevig geagiteerde mensen wachten op een zekere Ivan Beckman die voor de geplande vergadering kennelijk essentieel is. Enkele roddels gaan van mond tot mond, waaruit duidelijk wordt dat Ivan zijn werk de laatste paar dagen om onbegrijpelijke redenen heeft laten verslonzen. Dan bereikt het bericht van Ivans dood de vergadering en de geagiteerdheid slaat om in ongeloof die uitmondt in ergernis en rusteloze activiteit. De boodschap is duidelijk: Ivans dood is voor zijn zogenaamde vrienden en collega’s weinig meer dan een lastige en ergerniswekkende gebeurtenis die hun toch al niet gemakkelijke leven in de war schopt. De rest van de film brengt in beeld wat er aan de dood van Ivan voorafging.

Narcotische roes

Tijdens zijn leven was Ivan een oppervlakkige, maar goed gebekte filmimpresario (sterk spel van Danny Huston) die zich overgeeft aan overmatig drugsgebruik en vele losse seksuele contacten onderhoudt met verschillende dames, waaronder zijn eigen vriendin die zelf ook graag buiten de deur neukt. Als Ivan te horen krijgt dat hij kanker heeft en niet lang meer zal leven, stort hij zich nog dieper in de narcotische roes. Nadat hij zijn kanker heeft ‘opgebiecht’ aan twee hoerige meiden die vervolgens verschrikt afdruipen, neemt hij een overdosis en sterft. Al met al ontstaat er een weinig flatteus inkijkje in het leven van de ‘world of dreams’. Hoe waar dit portret wellicht ook moge wezen, de kijker wordt toch vooral bevestigd in de bestaande clichés over Hollywood en krijgt nauwelijks iets te zien over de drijfveren of de tragiek van de gesjeesde filmgiganten.

Vertwijfeling

Ivans xtc probeert in feite twee dingen te verwezenlijken. Aan de ene kant wil het de hypocrisie en leegte van de filmbusiness in Hollywood aan de kaak stellen, aan de andere kant wil het iets zeggen over de vertwijfeling die de mens overvalt in het licht van zijn eigen, naderende dood. Beide aspecten mislukken; het eerste vanwege het feit dat de film teveel in bekende karikaturen en clichés blijft hangen, het tweede omdat de film te oppervlakkig blijft om de vertwijfeling van Ivan echt op te kunnen oproepen.

Gelijkmaker

De menselijke vertwijfeling en doodsangst wordt in Ivans xtc bovendien op een ietwat tendentieuze manier gekoppeld aan het oppervlakkige leven van degene die op sterven ligt (dit gebeurt op een veel minder storende manier in Tolstojs verhaal De dood van Ivan Ilyich, waarop de film losjes is gebaseerd). Alsof iemand die een alleszins zinvol leven heeft geleefd (wat dat ook moge wezen) niet vertwijfeld zou raken bij het bericht dat hij kanker heeft. Iedereen gaat dood. Of je nu een leven geleid hebt vol drugs, roddel en andere wantoestanden, een doodgewoon leven als bescheiden burger in een groot land of een leven dat mens weet te inspireren en doortrokken is van iets groots, de dood is de grote gelijkmaker.

Krater

Het zou om die reden veel interessanter zijn om te laten zien hoe een doodgewoon mens die zijn leven zo goed en zo kwaad als dat ging heeft geleefd, omgaat met de naderende dood. Dan wordt de vraag naar de zin van het bestaan pas echt prangend. De dreigende afgrond van de zinloosheid kan dan niet worden afgewend op het feit dat de stervende een betekenisloos leven heeft geleid. De diepe krater die doodsangst slaat, zou in dat geval werkelijk worden betreden. In Ivans xtc blijven we er slechts boven zweven.

Politieagent Jake Roenick (Ethan Hawke) heeft het maar zwaar. Bij een flink mislukte undercover actie een paar maanden geleden heeft hij zijn hele team verloren. Nu heeft hij een nietszeggend kantoorbaantje op het oudste politiebureau van de stad, dat ook nog eens gesloten gaan worden in het nieuwe jaar. Gelukkig heeft hij de altijd opgewonden secretaresse Iris (Drea de Matteo) en zijn oude makker Jasper (Brian Dennehy) om hem gezelschap te houden op deze eenzame, laatste oudejaarsavond.

Kat en muis

Maar eenzaam blijft het niet. Door een zware sneeuwstorm moet een politiebusje toevlucht zoeken in Precinct 13. Leeg is het busje uiteraard niet. Naast een paar kleine criminelen, zit ook de meest gezochte gangster én politiemoordenaar Marion Bishop (Laurence Fishburne) op het oude politiebureau vast. ‘Toeval’ wil het, dat hij gevolgd werd door een groep van ongeveer dertig man die hem snel dood willen hebben. Het kat en muis-spel kan beginnen, net als het ‘wie zou er nou dood gaan’-spelletje.

Een prijs voor het meest originele scenario gaat deze film nooit krijgen. Het is een stoere actiefilm, en daar moet je nou eenmaal niet al te hard bij nadenken. Een prijs voor de leukst verzonnen personages gaat Assault ook niet in de wacht slepen. Alle stereotypen zitten in deze film. De stoere politieagent met een probleem, de sexy secretaresse met minirokje, de slimme gangster, de ultraslimme maar oh zo mooie psychiater en, uiteraard, de bíjna gepensioneerde oudere politieagent.

Oud bewijsmateriaal

Maar dondert ook allemaal niet. Een actiefilm hoeft geen prijzen te winnen. Zo lang de actie maar goed geregisseerd is en de acteurs lol hebben in hun werk. Dat is gelukkig beide het geval. Zodra de belegering begint, komt er tot aan de laatste scène geen einde meer aan de dan ingezette actie. Aangezien het politiebureau gesloten gaat worden, liggen er bijna geen wapens meer. Een beetje A-team-achtig denken brengt de hoofdpersonen dan al snel tot het gebruik van molotovcocktails en oud bewijsmateriaal.

Ook de acteurs doen goed hun best. Ethan Hawke is geen Bruce Willis, maar hij maakt absoluut het beste van zijn rol. Drea de Matteo steelt vrijwel elke scène waar ze in zit en Laurence Fishburne heeft zichtbaar plezier in zijn ijzige gangster. Daarnaast heeft het verhaal, gelukkig, ook nog wat pluspunten. Het spelletje ‘wie blijft er leven en wie niet’ gaat niet iedereen winnen, dat mag zeker zijn. Al zijn de ontknoping en het einde jammer genoeg vrij voorspelbaar.

Lekkere en mooie actie, fijne karakters en een dun verhaaltje, dat is de conclusie over deze film. Voor wie zin heeft in weer eens een actiefilm, is dit zeker een aanrader. Ruim anderhalf uur de gedachten op nul kan ook wel eens verfrissend zijn.