Briljante raps over niets
Doggystyle is niet alleen het beste album in het oeuvre van de beroemde rapper, maar ook een mijlpaal in de muziekgeschiedenis. Een uitgekiende productie en een buitengewoon sterke nadruk op raps als songs zijn de ingrediënten van een ware klassieker.
Dit artikel maakt deel uit van een reeks over klassieke albums uit de muziekgeschiedenis. Lees ook over: The Velvet Underground & Nico van The Velvet Underground, The Man Machine van Kraftwerk, Wish You Were Here van Pink Floyd, Superfly van Curtis Mayfield, Tales from Topographic Oceans van Yes, Exile on Main St. van The Rolling Stones, In the Court of the Crimson King van King Crimson en Grace van Jeff Buckley.
~
De reden is dat de songs op het album songs zijn: ze bevatten herkenbare melodieën, hooks, refreintjes die nog steeds mee geneuried kunnen worden. Dit is muziek in de traditionele zin van het woord: zelfs hiphophaters moeten de kwaliteit van de composities kunnen waarderen. Het is niet voor niets dat Snoop tijdens het afgelopen North Sea Jazz festival zijn debuut integraal speelde. Het brein achter deze composities was niet Snoop, maar producent Dr Dre, die het album voorzag van ingenieuze arrangementen waarbij hij akoestische instrumenten en elektrische elementen naadloos combineerde. Achter de bekende melodieën en beats ligt een weids landschap van details: wie oplet, hoort naast de bekende synthesizers en koortjes ook alles van klavecimbels tot panfluiten — even strategisch als zorgvuldig geplaatst om de songs te perfectioneren. Pistoolschotsamples werden in de jaren 90 vaker gebruikt door rapmacho’s, maar niet zo subtiel om een beat te accentueren dat je het op het eerste gehoor niet merkt. Nergens is deze nauwgezette productiemethode opzichtig: Snoops befaamde vloeiende rapstijl en de eindeloze reeks gastoptredens van zijn entourage staan altijd voorop en de slimste details zijn alleen met hoofdtelefoon merkbaar.
Basis
De muziek is zó secuur gevormd, en vormt zó veel meer dan de som der delen, dat het ongelofelijk lijkt dat het album overhaast is voltooid, zoals een paar jaar geleden werd beweerd door een van de betrokkenen. Even onvoorstelbaar is dat sommige journalisten het album in 1993 als een slap aftreksel zagen van Dres debuut The Chronic, dat een jaar eerder uitkwam. Die plaat maakte een superster van gastrapper Snoop en legde zonder meer de basis voor de stijl van Snoops klassieker, maar is in alle opzichten inferieur. Wie kent er nog één melodie van The Chronic? Dre had als rapper nooit het charisma van Snoop (die op The Chronic nog erg onwennig klinkt) en zijn productie was zeker vernieuwend, maar de nummers bleven door een gebrek aan briljante songs stuk voor stuk steken aan de oppervlakte en zijn bovendien tekstueel weinig meer dan grimmige, humorloze machofantasieën.
Doggystyle is ook een klassieker omdat het het enige in Snoops lange reeks albums is dat een samenhangend geheel vormt. Alle tien volgende platen duren te lang, zijn volgepropt met tweederangs materiaal; Doggystyle blijft netjes binnen de speelduur van een uur en bevat met twaalf nummers en een handvol skits vrijwel geen overbodige elementen.
Vermeende misogynie
~
Dat laatste is misschien moeilijk te verdedigen, maar moet wel worden genuanceerd. Het vrouwvijandige gehalte van Snoops teksten is namelijk in vergelijking met populaire contemporaine rappers erg gematigd. Waar Snoop vrouwen als seksuele wegwerpgoederen zag, hadden teksten van artiesten als Ice Cube (de zelfverklaarde ‘bitch killer‘) en de Geto Boys vaak een veel kwaadaardiger karakter. Snoop zou zich nooit wagen aan de gewelddadige mijmeringen van Cube en de pornografische horrorfantasieën van Bushwick Bill. Snoops houding op Doggystyle steekt onschuldig bij deze tijdgenoten af: hij herhaalt voornamelijk het achteloze standpunt dat hij niet van vrouwen houdt. Het feit dat de eerste rapper die je op het album hoort, een vrouw is — The Lady of Rage — ondermijnt Snoops vermeende misogynie ook. (Snoops directe aansporing om ongehoorzame vrouwen in het gezicht te slaan, in ‘Can U Control Yo Hoe’, kwam pas een decennium later, en werd in 2008 gevolgd door een ode aan het vrouwelijke orgasme.)
Melodie en zelfvertrouwen
De beste raps gaan echter over niets: tracks als ‘What’s My Name’, ‘Tha Shiznit’, ‘Gz and Hustlas’ en ‘Doggy Dogg World’ zijn weinig meer dan een reeks vage verwijzingen naar Snoop zelf. Een van de songs is zelfs een ode aan puur nihilisme: Snoop en zijn entourage intoneren herhaaldelijk het statement ‘niggers don’t give a fuck, nigger‘. Het nummer heet ‘For All My Niggaz & Bitches’ — een meer concrete en tegelijkertijd inhoudsloze boodschap is moeilijk denkbaar. Het is een van de vele verdiensten van het album dat Snoop en Dre die eindeloze reeks betekenisloze kreten zo concreet en helder laten klinken dat ze substantie lijken te hebben. De reden is, opnieuw, dat de melodieën ijzersterk zijn en Snoop (die tijdens de opnames slechts 22 jaar was) blaakt van het zelfvertrouwen.
Snoop is er sinds zijn briljante debuut in geslaagd bijna twintig jaar in de schijnwerpers te blijven. Dat is een knappe prestatie, die hij op grond van zijn muziek niet heeft verdiend. Snoops succes is geheel te danken aan de mondiale megahits die hij (meestal met behulp van Pharrell) om de paar jaar wist uit te brengen — briljante lichtpuntjes in een in vergelijking met Doggystyle grotendeels karakterloze discografie. Dre zou door lucratief productiewerk een superster worden, maar produceerde nooit meer iets dat zich kon meten met Doggystyle.
Gerard Rundberg 
