Veelzijdig en geëngageerd

Nou deed de dood van Cobain me niet zoveel (ik vond het allemaal nogal theatraal), maar die van een vorige week overleden ex-frontman des te meer. De laatste tijd draaide ik London Calling van The Clash weer vrij geregeld. Je weet nooit zeker waarom je zoiets doet, opeens heb je weer zin in deze of gene CD. Maar ja, een weekje later was Joe Strummer (echte naam: John Graham Mellor) wel dood. Nou geloof ik goddank niet in voortekens en schuldig voel ik me ook niet. Maar doodzonde is het wel.

F*ck the System

Punk is wat mij betreft het begin van de nieuwe popmuziek. Ondanks alle geschreeuw over het veranderen van de wereld weerspiegelt bijna alle mainstream-muziek uit de jaren zestig en zeventig nog de zoetsappigheid die zo alomtegenwoordig was in de jaren vijftig. Met de punk was dat in één keer afgelopen. Iedereen moest muziek kunnen maken, ongeacht of ze een instrument konden bespelen of niet, ongeacht enig gevoel voor melodie en ritme. Dat was dan ook meteen het probleem: ondanks allerlei prachtige bedoelingen nodigde veel punkmuziek nou niet echt uit tot luisteren. De Sex Pistols, zonder twijfel de meest controversiële uitspatting van de punk-revolutie, worden vrijwel nooit meer gedraaid.

Anthems

Met The Clash was dat anders, niet in de laatste plaats omdat deze mensen wel degelijk in staat bleken te zijn om een song in elkaar te draaien en -sidder- hem ook nog uit te voeren. Stummer en mede-Clash-oprichter Mick Jones waren dan ook al enige tijd bezig in het Londense clubcircuit, en het was een bezoek aan een Sex Pistols-concert dat Strummer in 1976 tot het inzicht bracht dat er iets groots aan het gebeuren was.

Het uitgangspunt van de Clash was echter fundamenteel anders: waar de Sex Pistols spuugden op de wereld, zette The Clash aan tot activisme en was ze veel duidelijker politiek gemotiveerd. Maar waar veel politiek georiënteerde bands nog wel eens willen verzanden in betweterige arrogantie (denk Bad Religion) zijn de stukken van Strummer in de eerste plaats goede songs en pas daarna politieke manifesten – het ambacht wordt gerespecteerd. Should I Stay or Should I Go, Rock the Casbah en London Calling werden het erfgoed van een hele generatie, London Calling (dubbelelpee) en Sandinista! (vier platen) gedurfde, baanbrekende albums die zowel recht-voor-zijn-raap punk brachten als invloeden uit ska, reggae en zelfs soul. The Clash kwam in 1986, na een productieve maar op het einde niet altijd even succesvolle negen jaar, tot een einde. Waarschijnlijk voorkwam dat een zesdubbelaar…

Pensioen

Strummer ging ‘met pensioen’, maakte filmmuziek (Grosse Pointe Blank), acteerde (Mystery Train) en bracht in 1989 een soloplaat uit (Earthquake Weather); kortom, een soort van Sting-achtig professionele-beroemdheid-bestaan; de jaren daarop werd er niet zoveel meer van hem vernomen. Nou ja, er was nog wel dat korte optreden als gitarist/zanger van The Pogues, maar dat had meer te maken met het gebrek aan beschikbaarheid (lees: nuchterheid) van Shane McGowan.

World Music A Go-Go

Totdat in 1999 het album Rock Art and the X-Ray Style verscheen, waarin Strummer met zijn nieuwe groep The Mescaleros een veel diverser geluid bracht dan hij in zijn punk-tijd ooit had gedaan. Hier verried zijn geschiedenis zich: de jonge Joe was als zoon van een diplomaat in contact gekomen met allerlei exotische muzieksoorten en waar de woede van de Clash en het democratisch besluitvormingsproces minder ruimte bood voor experimenten, kon hij zich nu zonder probleem uitleven. Niet dat Strummer zo streng in de leer was, overigens: Mescaleros-gangers werden meestal eveneens getrakteerd op Clash-klassiekers. Voor het overige werden invloeden uit zo’n beetje elk continent meegenomen en het tweede album, Global A Go-Go, werd zo mogelijk nog eclectischer dan het eerste.

Death or Glory?

Vorige week kwam het bericht dat Joe Strummer dood was. Doodsoorzaak onduidelijk. Yeah, right. Sex, drugs en rock & roll. Overdosis, auto-ongeluk, huiselijk geschil? Nou, mooi niet dus. Een triviale hartstilstand van een man die zich al jaren keurig gedroeg, net was begonnen aan een nieuw en veelbelovend hoofdstuk in zijn muzikale carrière, en alom erkend werd als één van de scheppers van de moderne alternatieve scene. Wat een einde voor een punker…

Now get this
London calling, yeah, I was there, too
An’ you know what they said? Well, some of it was true!
London calling at the top of the dial
After all this, won’t you give me a smile?

(London Calling, 1980)