Film / Achtergrond
special: Pernille Rose Grønkjær

‘Wat er nu weer is gebeurd!’

De Deense documentairemaakster Pernille Rose Grønkjær hoorde van vrienden over de eigenaardige Mr. Vig, een voormalige priester die de droom koesterde zijn vervallen kasteel om te bouwen tot een klooster. Zonder aarzelen reisde Grønkjær af naar Noord-Denemarken en filmde gedurende een periode van vijf jaar de bijzondere metamorfose van kasteel Hesjberg. Voor het resultaat, The Monastry – Mr. Vig & the Nun, ontving zij op IDFA 2006 de Joris Ivens Award.

“Ik was al een aantal jaren bezig met maken van radio en lokale televisie toen mijn moeder riep ‘Je hebt een opleiding nodig! Ik wil niet dat je je hele leven voor de lokale televisie blijft werken!’ Ik heb me toen aangemeld voor de Nationale Deense Film School. Ik had aan het begin nog helemaal niet door waar ik goed in was, maar ik kwam vanzelf bij documentaire maken uit. Ik hou er van om met mensen te praten, om hun verhalen te horen. Na mijn opleiding heb ik zowel lichte commerciële televisie gemaakt, als zware serieuze documentaires. Ik heb bij The Monastry geprobeerd een combinatie tussen die twee te vinden.”

De ontmoeting

Pernille Rose Grønkjær, gefotografeerd door Erik Molberg
Pernille Rose Grønkjær, gefotografeerd door Erik Molberg

“Ik heb al mijn hele leven een fascinatie voor oude mensen met charisma en ik hou van sprookjes. Toen mijn vrienden mij vertelden over Mr. Vigs plan en dat hij een dunne versie van de Kerstman was, moest ik hem ontmoeten. Ik was eigenlijk al bezig een film te maken over iemand anders, maar heb mijn koers gewijzigd. Het is net zoals met goede acteurs. Als Al Pacino je opbelt en in je film wil spelen, stuur je ook je oorspronkelijke acteur naar huis.

Mr. Vig was gevleid maar absoluut niet enthousiast over het idee dat ik een film van hem wilde maken. Hij geloofde niet dat ik het serieus meende. Toen ik voorstelde twee weken met hem naar Rusland te gaan om de patriarch van de Russisch-orthodoxe kerk te ontmoeten, gebeurde er iets. Uiteindelijk heb ik vijf jaar mogen filmen in zijn kasteel. Af en toe was ik er drie maanden of een maand, soms alleen een weekend. Ik verbleef in mijn eigen camper. Dat was behoorlijk onprettig. Het was daar ’s nachts pikdonker en uit het bos kwamen de gekste geluiden. Het zal mijn bijgeloof zijn, maar ik ben er van overtuigd dat het spookt in kasteel Hesjberg. Elk echt kasteel heeft tenslotte een spook.”

Betrokkenheid

“Ik had in het begin vooral last van mijn eigen angst om dingen te vragen. Niet dat ik bang was dat Mr. Vig boos op me zou worden, maar ik raakte zo gesteld op hem dat ik hem ook wilde beschermen. Ik wilde een film maken die hem recht zou doen. De meeste intieme vragen over zijn liefdesleven heb ik hem pas helemaal in het laatste jaar durven voorleggen. Ik vond dat ik eerst een bepaalde verstandhouding met hem moest hebben. Sommige dingen kun je niet in de eerste week gaan vragen.

Scène uit The Monastery
Scène uit The Monastery

Het was onmogelijk om me tijdens het filmen afzijdig te houden. Ik werd het verhaal als het ware ingezogen. Samen met Pernille Bech Christensen, die de montage deed, heb ik besloten mezelf als een derde personage in de film te brengen. Ik was te veel betrokken. Dat ben ik nog steeds. Het was heel moeilijk om met filmen te stoppen. Ik heb meerdere malen gedacht dat ik een goed einde voor mijn documentaire had, maar dan gebeurde er ineens weer zo veel dat ik besloot door te filmen. Uiteindelijk zou de scène dat Mr. Vig en zuster Amvrosija samen door de tuin een processie doen het slot zijn. Ik heb toen Christensen gebeld en gezegd dat ik naar huis kwam. Vlak daarna overleed Mr. Vig en heb ik het project toch weer opengegooid. Ik ben teruggegaan naar Hesjberg om zijn begrafenis te filmen.”

Invloed

“Het maken van The Monastry was een heel bijzondere ervaring. Soms gebeurden er echt absurde dingen. Dan kon ik de camera bijna niet vasthouden, zo hard moest ik lachen. Wanneer bijvoorbeeld de hippie die op Mr. Vigs landgoed woont ineens halfnaakt uit zijn hut stapt, en zuster Amvrosija niet weet waar ze moet kijken. Achteraf belde ik dan mijn vrienden en riep ik ‘Wat er nu weer is gebeurd!’ Het was zo’n wonderlijk universum. Ik heb bij de montage veel aandacht besteed aan hoe ik het publiek langzaam in de wereld van Mr. Vig en Amvrosija kon brengen. Voor mij was het na vijf jaar heel normaal, maar ik denk dat het publiek de mogelijkheid moet hebben om aan hun universum te wennen. Het is bijna exotisch.

Het meest bijzondere aan Mr. Vig vond ik dat hij me toestond mezelf te zijn. Dat is het mooiste wat je van iemand kan krijgen. Hij is zo anders dan ik, heel belezen en intellectueel. Hij had gemakkelijk van alles op me aan kunnen merken, maar dat deed hij nooit. Mr. Vig was zelf een boeddhist, maar hij had ook iets met de Russisch orthodoxe kerk en liet Amvrosija en haar geloof in haar waarde. Die tolerantie naar anderen, dat hoop ik van hem geleerd te hebben. Wat je ook maakt, een klooster, een kunstwerk of een film, uiteindelijk gaat het om datgene wat je andere mensen meegeeft.”

Lees hier de recensie van The Monastery.