Film / Achtergrond
special: Amsterdam Fantastic Film Festival, 19-26 april 2006

Overdaad schaadt

Horror wordt steeds harder. Die indruk wekte de vorige editie van het Amsterdam Fantastic Film Festival ook al, toen onder andere de film Saw in première ging. Nu films als deze en ook kaskraker Hostel mainstream geworden zijn, lijkt elke volgende genrefilmer er een schepje bovenop te willen doen. Bruut geweld, uitgevoerd door steeds sadistischere sujetten, vormt de hoofdmoot van de nieuwe generatie horrorfilms. Het publiek moet erin zwelgen, en wie zich denkt te kunnen verzetten, wordt verpletterd door een monotone lawaaisoundtrack die de boodschap er in ramt.

~

Een fraai voorbeeld van zulk puberaal effectbejag is The Hills Have Eyes, een vaardige maar zielloze herverfilming van Wes Cravens ‘klassieker’ in het genre. De remake gaat verder waar Cravens destijds baanbrekende origineel ophield: deze keer worden de vrouwen wèl keihard aangerand, en wordt er wèl een absurd groot pistool direct op de baby gericht.

The Hills Have Eyes
The Hills Have Eyes

Horror is altijd het gebied bij uitstek geweest voor het overschrijden van grenzen en het doorbreken van taboes, maar het genre lijdt momenteel duidelijk aan creatieve bloedarmoede. De Franse regisseur Alexandre Aja (maker van Haute Tension) ontsnapt namelijk niet aan de flauwe plichtmatigheden die evenzeer bij het genre horen. De meest interessante vraag die de nieuwe reeks horror-remakes oproepen is waarom verkrachting, het horror-ingrediënt bij uitstek uit de tijd van de originele Hills, tegenwoordig juist weer een taboe is in het genre.

Rage

Dat de gruwelrage niet tot Hollywood beperkt blijft is in ieder geval duidelijk: het Australische Wolf Creek – de zoveelste variant op het welbekende verhaal van jongeren die in een afgelegen gebied geterroriseerd worden – bewandelt dezelfde paden. De aanlevering van de print van Wolf Creek was vertraagd, zodat hij vervangen werd door een ander Oceanisch genreproduct: Perfect Creature, een dure, pompeuze en volstrekt humorloze vampieren-noir uit Nieuw Zeeland. Exact dezelfde stijl en thematiek zag de genrefan al eerder in de videohit The Breed (2001). Perfect Creature onderscheidt zich evenmin van het vorig jaar vertoonde Night Watch, dat ook niet meer deed dan in sneltreinvaart een vervolgfilm aankondigen.

Overdaad schaadt: dat bewees ook Storm, een peperdure Zweedse jongerenvariant op The Matrix en The Game. Strak vormgegeven, tot op zekere hoogte meeslepend, maar net als zijn voorbeelden zonder kern, vol inhoudsloos flitsend uiterlijk vertoon. De jury dacht er anders over, en vond het de beste Europese fantastische film van het jaar.

Zielloos

Sympathy for Lady Vengeance
Sympathy for Lady Vengeance

Een ook al zo zielloze krachttoer was Sympathy for Lady Vengeance, een nieuw dieptepunt in de carrière van de Zuid-Koreaanse regisseur Chan-wook Park. Een geen moment geloofwaardig relaas van een vrouw die na haar ontslag uit de gevangenis wraak neemt op de man die haar erin luisde, dat niet eens de kans krijgt te verzuipen in zijn eigen pretentievolle morele vraagstukken. Want vanaf de openingsscène is al duidelijk dat Park niet meer in zijn mars heeft dan cynische spielerei. Lady Vengeance is visueel even virtuoos als voorganger Oldboy, maar de regisseur kiest voor precies dezelfde ironische combinatie van wreedheid, een overdreven barokke stijl en die eeuwige Vivaldi-violen op de soundtrack.

Een stuk meer ingehouden maar niet meer geslaagd was Beneath Still Waters; een verademing na het debacle van Brian Yuzna’s vorige film Rottweiler, maar alweer geen bijster sterke film. Genoeg Yuzna-ingrediënten (een ouderwets, plat verhaal over goed en kwaad, galgenhumor, een subversieve ondertoon, een orgiescène), maar te weinig eigenzinnig, te lang, en op geen enkel gebied bijzonder. Het is helaas ook de allerlaatste film van het Spaanse label Fantastic Factory, dat inmiddels ter ziele gegaan is.

Nepdocumentaires

Beowulf & Grendel
Beowulf & Grendel

Dat Europeanen beter kunnen bewees Beowulf & Grendel, een gedeeltelijke en zeer vrije vertolking van het oud-Engelse epos. De film rammelt aan alle kanten: onduidelijke continuïteit, onaffe scènes, een paar zwakke acteerprestaties (tegenover enkele zeer sterke), maar op de sterke punten is hij overdonderend: Beowulf & Grendel biedt met magnifieke locatie-opnames in IJsland een rauw spektakel, dat weigert om te kiezen voor één toon, zodat humor, kille actie en pathos elkaar afwisselen. Robert Zemeckis legt momenteel de laatste hand aan een computer-geanimeerde Hollywoodversie van hetzelfde verhaal, maar zijn versie (wellicht volgend jaar te zien?) zal qua zeggingskracht niet aan deze uitstekende film kunnen tippen.

Het festival leek zich dit jaar – ondanks eregast Roger Corman, de koning van de pretentieloze genrefilms – wat minder als horrorfestijn te willen profileren, gezien het uiterst originele themaprogramma met mockumentaries, onder de noemer ‘Stranger than fiction’. Vertoond werden subtiele nepdocumentaires over Russische maanlandingen, de vondst van Bin Laden, de moord op Bill Gates, en eentje over een Werner Herzog-documentaire over het monster van Loch Ness. De festivalgangers waardeerden dit opvallend genoeg meer dan de Amerikaanse geweldsoverdaad: laatstgenoemde nepdocumentaire over een niet bestaande documentaire en het fraaie staaltje ironische maatschappijkritiek in The Confederate States of America scoorden in de publiekswaarderingen veel hoger dan de gruwelijkste horror die vertoond werd.

Lees hier ons verslag van het Amsterdam Fantastic Film Festival 2005.