Poëzie op het web
Het leven wordt steeds makkelijker. Moest je vroeger voor van alles de deur uit, tegenwoordig komt veel via het wereldwijde web zomaar de huiskamer binnen. Poëzie bijvoorbeeld.
In de cyberruimte is daarvan inmiddels al zoveel te vinden, dat er al een www.poezie.pagina.nl bestaat, onderdeel van het pagina.nl-imperium, net als www.poezie-homepages.pagina.nl. De links lopen letterlijk in de honderden, en ze bevatten allemaal namen van mensen en organisaties waar de wereld anders nooit van zou hebben gehoord. Vooral de laatstgenoemde site is een echte aanrader. Hij bevat zelfs een categorie ‘erkende poëzie’, waarin we onsterfelijke regels aantreffen als:
~
En laat mij drijven
op de golven van de zee,
Waarin ik leg al dat mij
niet laat zijn, mij vasthoudt
waar ik ben.
Dan drijf ik zonder
een herinnering aan pijn
naar overal, naar nergens
en naar jou
Van databank tot vrijplaats voor Miskend Talent
De poëzie op het web valt uiteen in drie soorten. De eerste bestaat uit sites die bestaande poëzie (die dus ook in ’tastbare’ bundels te vinden is) digitaal beschikbaar stellen. Dat is op zich handig, als je even niet te binnen wil schieten hoe dat ene citaat ook alweer ging, of van wie het was. Maar wat betreft de ontwikkeling van de literatuur is het lang niet zo interessant. Het blijven gewoon dezelfde gedichten, de elektronica voegt daar niets aan toe. Je bespaart je alleen de moeite van een fietstochtje naar de bibliotheek, waar ze net de poëzie bij het grofvuil hebben gezet omdat de jeugd liever wil chatten.
Het net is daarnaast een vrijplaats voor malcontenten die bij echte uitgeverijen niet aan bod komen. Zesderangs dichters die, overtuigd van hun vermeende talent en voortgedreven door literaire paranoia (“allemaal vriendjespolitiek!”), hun weinig levensvatbare bedenksels de wereld insturen. Het is ontegenzeggelijk waar dat nepotisme een rol speelt in het beleid van uitgeverijen (hoe zou het anders kunnen dat de boeken van Connie Palmen gewoon in de winkel liggen?), maar door de bank genomen functioneert het literaire systeem uitstekend. En ondanks het web doet het dat ongeveer net zoals vroeger, toen je ook al van die gefotokopieerde eenmanstijdschriftjes had en diverse literaire stichtingen die, voorzien van overheidsfinanciering, het werk van de bestuursleden uitgaven.
~
En op het web is dat niet anders. Je struikelt er over de eenzamen en de collectieven, maar die zien het net doorgaans als niet meer dan alweer een mogelijkheid tot publiceren, zonder dat het ook tot betere of nieuwe vormen en gedachten leidt. Zelfs de slammers hebben de saaist mogelijke sites, wat toch enigszins teleurstelt. Kan je een kunstje, kunnen wij daar weer niets van zien. En zelf een slam bezoeken, dat doen we dus niet. We zijn wel goed, maar niet gek.
Voorzichtige terreinverkenningen
Enig speurwerk leidt uiteindelijk dan toch weer wel naar wat toegevoegde waarde. Zo is er bijvoorbeeld de mogelijkheid om dichters gedichten te horen, en in een enkel geval te zien, voorlezen. Boeken.vpro.nl is daarvoor een mooi startpunt. Net als www.dichterbijdebezigebij.nl is de site zeker een bezoek waard – al was het alleen maar vanwege de clip met onze grootste levende dichter, in diens hoogsteigen huiskamer.
Echt des internets zijn de schaarse dichters die ook echt mogelijkheden gebruiken die de vooruitgang biedt. In Nederland roept iedereen dan meteen de naam van Tonnus Oosterhoff, die alweer enige tijd elektronisch aan de weg timmert met bij bundels toegevoegde cd’s en een ernstig kekke website, die enigszins een aanwijzing geeft welke kant het op zou moeten gaan.
Die aanwijzing is echter slechts summier. Want hoewel het er geweldig uitziet, komt ook Oosterhoff niet verder dan wat aanvullingen en stoot hij niet de luiken open naar een geheel nieuwe poëtische ruimte. Misschien is dat ook maar het beste. Pogingen om poëzie onder de leeslamp vandaan te krijgen lopen steevast dood op de verschrikkingen van het slammen of gesubsidieerde zuipfestijnen voor veertigplussers. Vooral niets meer aan doen dus. Wat verwijzingen hier en daar op het net, daar moet het ongeveer bij blijven – behoudens de enorme mogelijkheden die het web biedt voor het vinden van zeldzame bundels, maar dat is weer een geheel ander verhaal.
