Boeken / Achtergrond
special:

De Grote 8WEEKLY Boekenweekquiz

Als je over boeken praat, is het niet voldoende om te zeggen dat je het “erg mooi” vindt. Wie zijn neus in literatuur steekt, moet kunnen meepraten. Over stijlfiguren, grootse en alomvattende thema’s in een klein werkje en meer van dat soort dingen. Maar in letterenland schuilt de grootste waardering toch wel in het kennen van kleine feitjes. Wist jij dat die ene schrijver die andere ooit een bloedneus heeft geslagen, en waarom?

~

Als je nu precies weet waar dit over gaat, dan is dit een quiz voor jou. Gevuld met onnodige maar vermakelijke weetjes over boeken, schrijvers en dood. Veel succes!

1.

Hier ligt Poot:
Hy is dood.

Wie is het negentiende-eeuwse brein achter dit bondige grafschrift?

Piet Paaltjens (François Haverschmidt)
Hildebrand (Nicolaas Beets)
De Schoolmeester (Gerrit van de Linde)

2.

Een van de bekendste romans van Marcellus Emants is ‘Een nagelaten bekentenis’. Zelfs degenen die het boek niet gelezen hebben kennen de befaamde eerste zin: Mijn vrouw is dood en al begraven. Hoe gaat het verder?

Ik ben alleen in huis, alleen met de twee meiden.
Dus ben ik weer vrij; maar wat baat me nu die vrijheid?
Ik heb haar vermoord.

~

3.

Een bekende mythe over liefde en dood is die van Orpheus en Eurydice. De geniale muzikant Orpheus wil trouwen met de mooie Eurydice, maar op de dag van hun huwelijk wordt zij gebeten door een slang. Orpheus is zo bedroefd over haar dood dat hij haar uit het dodenrijk gaat halen. Hij mag haar meenemen van de dodengod Hades, op voorwaarde dat hij niet achterom kijkt om te zien of Eurydice wel volgt. Hij kijkt stiekem toch en zijn geliefde glijdt terug in het dodenrijk om er nooit meer uit te komen. Zo eindigt het verhaal, maar hoe komt Orpheus aan zijn einde?

Hij stort zich van een hoge rots omdat hij niet zonder Eurydice kan leven.
Hij wordt verscheurd door wilde dieren en vrouwen die betoverd raken door zijn muziek.
Hij maakt zulke melancholieke muziek dat hij sterft van verdriet.

4.

Pieter Nicolaas van Eyck dicht over een tuinman die schrikt. Maar waarvan?

Vanmorgen ijlt mijn tuinman, wit van schrik,
Mijn woning in: “Heer, heer, één ogenblik!
Ginds in de rooshof, snoeide ik loot na loot,

en toen ik omkeek, zag ik Uw vrouw daar bloot!”
tot ik plots een musje vond: het arme dier was dood.”
toen keek ik achter mij. Daar stond de Dood.”

5.

Gisteren was ze den geheelen dag onrustig geweest en had haar bedorven maag en ziek lichaam rondgesleept door den zolder; maar nu bleef ze stil, wilde niets eten of drinken; suffend zonder slapen zat ze kleintjes, soms met lustelooze oogen kijkend naar mijn bewegen.

In een bekend kort verhaal van Jacobus van Looy, schilder en schrijver, vertelt hij over de ziekte en dood van een dierbare. Wie is dat?

Zijn vrouw
Zijn dochter
Zijn poes

6.

Alleen een dode schrijver kan tot waarlijk grote hoogten stijgen. Wat hebben Ernest Hemingway, Menno ter Braak en Virginia Woolf gemeen?

Ze pleegden alledrie zelfmoord
Ze verdronken alledrie
Ze stierven alledrie aan voedselvergiftiging

7.

Geen literatuur zonder symboliek. Vogels staan voor vrijheid, regen voor neerslachtigheid en glasgordijnen voor truttigheid. Ook de dood heeft zo z’n symbolen. Welke?

de kleur zwart, olijfbomen, spiegels
zandlopers, schedels, peterselie
gieren, water, de lelie

8.

~

Op 5 maart 1941 las de dichter Jan Campert de bekendmaking van doodvonnissen van een groep verzetsstrijders en stakers van de Februaristaking. Het trof hem zo, dat hij een lang protestgedicht schreef. Hoe heet dit gedicht?Een cel is maar twee meter lang
en nauw twee meter breed,
wel kleiner nog is het stuk grond,
dat ik nu nog niet weet,
maar waar ik naamloos rusten zal,
mijn makkers bovendien,
wij waren achttien in getal,
geen zal den avond zien.

De achttien dooden
Het vuurpeloton
Klokslag twaalf

<?

} else {

if($een == ‘c’ && $twee == ‘a’ && $drie == ‘b’ && $vier == ‘c’ && $vijf == ‘c’ && $zes == ‘a’ && $zeven == ‘b’ && $acht == ‘a’) {

?>

Gefeliciteerd!

Naast de VPRO-literaire-fragmenten-quiz en de boekenweektest is dit het derde vragenspelletje dat je foutloos hebt beantwoord. Gefeliciteerd. Je wint niets. Al die kennis, al die literatuur helpt je niets.
De vraag die literatuurwetenschappers, schrijvers en critici al eeuwenlang bezighoudt luidt: “wat is het belang van literatuur?” Boekenweekgeschenkauteur Ronald Giphart stelt de rhetorische wedervraag: “Wat is het belang van een gekookt ei?” Wie het weet mag het zeggen.

Een gekookt ei is er om op te eten.
Een gekookt ei is er, net als een slak, om zout op te leggen.
Laat ik daar een nieuwe rhetorische wedervraag op stellen: waartoe zijn wij op aarde?

<?

} else {

?>

Niet goed…

Zoals de laatste woorden van James Joyce diepe wanhoop uitdrukten: “Begrijpt niemand het dan?” Je bent een schande voor de literatuur. Beperk jij je voortaan maar tot Tom Clancy of Appie Baantjer. Tsk tsk tsk.

Je kunt het natuurlijk altijd nog een keer proberen… Wie weet bereik je de volgende keer meer.