Theater / Voorstelling

Eerwraak in ‘moet kunnen’-land

recensie: Medea (Theatergroep Rast)

Wraak! Medea wil wraak. Na het verraden van haar familie en land onder invloed van de charmante westerling Iason ontvlucht Medea haar islamitsche geboorteland. Hij trouwt met haar en neemt haar mee naar het Westen. Helaas voor Medea blijkt dit huwelijk later niet wettig te zijn. Dit komt Iason prima uit, want hij trouwt al spoedig met de dochter van de invloedrijke president. Vol mooie praatjes vertelt hij Medea dat hij nu meer macht en geld heeft waar ook zij en hun zoontje van profiteren. Allemaal praatjes, want als de president Medea het land gaat uitzetten, komt Iason niet voor haar op. Medea is radeloos, leeg, machteloos en verslagen.

~

Medea is het tweede deel uit een drieluik over de botsing tussen de oosterse en westerse wereld. Regisseur Celil Toksöz van theatergroep Rast bewerkt klassieke tragedies en plaatst deze in de hedendaagse samenleving. Het eerste deel was Antigone en het derde deel wordt Elektra. De cast bestaat uit vijf acteurs van verscheidene culturele achtergronden. De één spreekt beter Nederlands dan de ander, maar zij zijn allen goed te verstaan. De acteurs worden ondersteund door middel van hypnotiserende zang en djembé-ritmes door een koor van vijf Turks/Koerdische mannen. De muziek brengt afwisseling en dynamiek in de verder vrij statische voorstelling. De acteurs hebben vrij lange teksten, met name de monologen van Medea balanceren op het randje van langdradig en saai. Gelukkig wordt de voorstelling gered door passievol en fel spel. De sfeer op het podium is gespannen en de teksten zijn treffend. Je voelt dat het een gevoelig onderwerp is en dat de spelers hier zelf nauw bij betrokken zijn.

Eerwraak

~

Op het moment dat Medea zich overgeeft en klaarmaakt voor haar uitzetting, verschijnt er ineens een imam op het toneel. Hij bekeert haar tot de Islam en wakkert een nieuw vuur in haar aan. Niet langer is ze het slachtoffer. Dit nieuwe vuur slaat echter om naar een negatieve energie, een lust naar eerwraak en haat. Haat tegen de westerse maatschappij, de ‘moet kunnen’-maatschappij. Op haar zwakste moment is Medea vatbaar voor indoctrinatie. De imam neemt via haar wraak, ze wordt weer gebruikt, nu door de imam te helpen de ‘ongelovigen’ te straffen. Medea ziet zichzelf dan als martelaar en neemt haar eerwraak door Iasons nieuwe vrouw en de president te vermoorden. En uiteindelijk ook haar eigen zoontje.

Actuele discussie

Dit tragische verhaal zet je zeker aan het denken. De radicale daden die terroristen plegen komen niet uit de lucht vallen, er zit een hele voorgeschiedenis aan vast. Mensen die over de scheef gaan zijn beïnvloed en tot hun daden aangespoord. Er gaat een hoop pijn, verdriet en radeloosheid vooraf aan het moment dat zij zo doorslaan tot het plegen van vreselijke daden. Dit theaterstuk past heel goed bij de actuele discussie over waarden en normen. Over wiens waarden en normen gaat het? De imam in het verhaal noemt ook de voor hem verwerpelijke waarden en normen van het westen. Maar wat voor waarden en normen schuilen er in islamitische eerwraak? Dat soort fundamentele verschillen en dit soort vraagstukken maakt het zo moeilijk om een einde te zien aan deze onverdraagzaamheid en het gebrek aan begrip voor elkaar. Dat de inhoud van de voorstelling theaterbezoekers aan het denken zet, wordt mij duidelijk doordat op ongepaste momenten (ongemakkelijk) gelachen wordt. Misschien worden mensen geconfronteerd met hun ideeën over dit probleem en weten ze niet wat ze ermee aan moeten. Een oplossing zal nog ver te zoeken zijn en Medea biedt ook geen antwoorden, maar misschien wel een beetje wederzijds begrip.

Medea is te zien tot en met 11 juni 2005.