Theater / Voorstelling

Russische platteland wordt verticale camping

recensie: Ivanov (Theater het Amsterdamse Bos)

Een stuk of wat kleurige stacaravans staan op elkaar gestapeld in het openluchttheater van het Amsterdamse Bos. Compleet met tuinameublement, bloembakken en de onvermijdelijke schotelantenne op het dak. Gaan we hier Tsjechovs Ivanov zien of zijn we in een vreemde vakantiekolonie beland? Deze verticale camping blijkt een prima alternatief te zijn voor het Russische platteland van rond de eeuwwisseling, waar Ivanov zijn draai niet meer kan vinden. Een kleine wereld is het, waarin iedereen op iedereen let en de roddels welig tieren. Evenals de afrikaantjes, de vlijtige liesjes en de bloemkool overigens, die hier in keurige rijtjes in het aangelegde volkstuintje staan te pronken.

~

Regisseur Jeroen van den Berg en decorontwerper Catharina Scholten woonden in de laatste weken voor aanvang van de repetities in dit decor om zich optimaal voor te bereiden op de productie. Het heeft een origineel toneelbeeld opgeleverd. De stacaravans zien er heel vanzelfsprekend uit in het bos, en de vele trappen, ramen en deuren zorgen voor verrassende opkomsten, doorkijkjes en balkonscènes. De personages lijken in deze kleine gemeenschap nooit helemaal van het toneel verdwenen en blijven op elkaars lip zitten. Er staat een rozenboog, er grijnst een tuinkabouter en er is zelfs een klaterend fonteintje. Benauwenis met een sausje van vertier, en zo voel je als vanzelf met Ivanov (Ad Knippels) mee, die hier in zijn zwartfluwelen jasje en zijn hoge leren laarzen als een Hamlet tussen de vliegengordijnen is verdwaald.

Midlifecrisis

Ivanov is in een midlifecrisis geraakt. Hij was eens een energieke welgestelde landeigenaar en een bevlogen idealist, maar is nu failliet. Zijn joodse echtgenote, die ooit alles voor hem opgaf, zal spoedig sterven aan de tering en een affaire met zijn jonge, rijke buurmeisje lijkt niet genoeg om zijn leven weer vlot te trekken. Gedesillusioneerd, berooid en opgejaagd probeert hij wanhopig te achterhalen wat er mis ging.

Luchtig

Ivanov (afgelopen theaterseizoen ook te zien geweest in de uitvoering door het Nationale Toneel)
was het enige toneelstuk uit Tsjechovs oeuvre dat hij zelf een drama noemde. Zijn overige stukken betitelde hij als komedies en die werden naar zijn smaak vaak veel te zwaar gebracht. Maar in regie van gastregisseur Van den Berg wordt deze Ivanov toch vooral luchtig en hilarisch neergezet. Het openluchttheater vraagt om weidse gebaren en de scherp getekende karakters worden door de verdienstelijk spelende acteurs dan ook flink uitvergroot. De tekst en het aantal personages werden tot ongeveer tweederde van hun oorspronkelijke omvang teruggebracht en dit geeft Tsjechovs eersteling meer vaart.

Het is moeilijk om de wreedheid en de tragiek, die het stuk naast alle komische verwikkelingen ook zijn kracht geven, hier tot op het bot te voelen. Misschien staan die geraniums in de weg, of wilden regisseur en acteurs vooral zorgen voor een amusante avond. Toch heeft deze voorstelling, vooral door het originele decor, een heel eigen charme. In het mooie openluchttheater, waar de nacht langzaam valt, waar de vliegtuigen van sponsor Schiphol af en toe overvliegen, en waar het publiek gezellig picknickt met de verstrekte dekens behaaglijk over de benen, wordt het zo al snel een bijzondere zomeravond.

Ivanov is nog te zien tot en met 3 september 2005.