Theater / Voorstelling

Het historische pad van de terreur

recensie: De Rechtvaardigen (Huis van Bourgondië en tg COM.PLOT)

.

Niet dus. De Rechtvaardigen van Huis van Bourgondië en tg COM.PLOT toont een Russische terreurgroep in 1905. We zien huiskamerbijeenkomsten, er worden plannen gesmeed, bommen gemaakt en hooggeplaatsten bedreigd en vermoord. Alsof we meekijken met Mohammed B. en vrienden. Alleen het gebruikte vocabulaire verschilt misschien, maar minimaal. Het gaat over geloof, rechtvaardigheid, haat, liefde en opofferingsgezindheid. De termen zijn universeel, alleen de benaming voor het uiteindelijke doel verschilt. Maar als de socialistische revolutie wordt vervangen door de islamitische, zijn we er.

~

Universeel

De tekst van De Rechtvaardigen is ruim vijftig jaar geleden geschreven door Albert Camus. In slechts 150 pagina’s portretteert de Franse existentialist een groep terroristen die strijdt voor vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid – die laatste term valt om de haverklap. Het aardige van Camus’ tekst is dat deze op nagenoeg iedere periode in de geschiedenis van toepassing is. Altijd is er wel ergens onderdrukking. En er is ook altijd wel een groep die daar met passie, overtuiging en geweld tegen strijdt.

Door voor deze tekst te kiezen, en vooral ook door deze niet naar het heden te vertalen of te verplaatsen, werpen Huis van Bourgondië en tg COM.PLOT met De Rechtvaardigen een net even andere blik op de actualiteit dan al die andere voorstellingen over angst, strijd en terrorisme. Tirannie van de tijd, Platform of Jago, de Wraak: hoe mooi ze soms ook waren, geen van allen plaatsten de actualiteit in zo’n historische context als De Rechtvaardigen.

~

Praatvoorstelling

Nu smijten de flyer en het persbericht met oneliners als ‘een vlijmscherp drama’ en ‘een liefdesverklaring aan de wereld in de vorm van een bom’. Dat is overtrokken onzin, interessantdoenerij. Vergeet dat dus onmiddellijk. De Rechtvaardigen is vooral een sobere praatvoorstelling, waarin theoretische overwegingen de boventoon voeren. Het is niet vlijmscherp, geen exploderende liefdesverklaring. De voorstelling is veeleer menselijk: het gezicht van de terrorist wordt getoond, en dat biedt – in tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten – helemaal geen afschuwelijke aanblik.

Pad der terreur

Met twijfel, onderlinge ruzies en weggestopte liefde toont regisseur Feico Sobel de onderlinge wrijving die de terroristen verwart en soms zelfs een beetje verdeelt. Het terrorist-zijn maakt deze vier allesbehalve gelukkig, zoveel is duidelijk. Het is de gedachte aan een glorieuze toekomst – waarvoor zij hun leven zullen gegeven – die ze op de been houdt. Soms is er een vleugje twijfel over die toekomst. Want wat nou als het allemaal voor niets blijkt te zijn, als hun idealen verkwanseld worden? Maar echt ruimte kan er niet aan die twijfel worden geboden, want dan is alles voorbij, en zijn allen die reeds in de strijd zijn gevallen voor niets gestorven. Nee, eens het pad der terreur bewandeld, is dat moeilijk weer te verlaten.

De voorstelling is t/m 26 maart te zien. Klik hier voor de volledige speellijst.