Theater / Voorstelling

Een droom die niet vervliegt

recensie: Het Nationale Toneel - Midzomernachtdroom

Er zijn heel wat meesterwerken uit de pen van William Shakespeare gevloeid, maar Midzomernachtdroom is qua verhaallijn niet zijn sterkste stuk. Desondanks maakt Het Nationale Toneel indruk met een inventief decor en verrast het met onconventionele interpretaties.

Midzomernachtdroom draait om de liefde; disfunctionele liefde. Hermia en Lysander houden van elkaar. Helena is verliefd op Demetrius. Maar Demetrius wil Hermia en zij is aan hem beloofd. Hermia moet van Hertog Theseus kiezen: tegen haar zin trouwen met Demetrius, het klooster in gaan, of sterven. De vier tieners komen terecht in een bos buiten Athene waar Oberon en Titania over hun elfenrijk regeren. Het bos wordt tevens onveilig gemaakt door werklui die een toneelstuk instuderen. De meest luidruchtige van hen, Bok, wordt een pion in de vete tussen Oberon en Titania.

~

De spelers weten door hun spel de vaart in een – in de basis – nogal saai stuk te houden. Vooral Bracha van Doesburgh speelt overtuigend een kinderlijk verliefde en hopeloze Helena. Bok wordt door Pierre Bokma kundig neergezet als domme, irritante en egotrippende blaaskaak. Het goede spel weet helaas niet te voorkomen dat het stuk na de pauze inzakt. Al leek het voor sommige toeschouwers juist een hoogtepunt, het opgevoerde play within a play van Pyramus en Thisbe komt als mosterd na de maaltijd wanneer het eigenlijke verhaal al ten einde is.

Dubbelspel
Het is een onconventionele, maar ingenieuze zet van regisseur Theu Boermans om drie personages dubbelrollen te laten vertolken. De combinaties Oberon/Theseus (Stefan de Walle), Titania/Hippolyta (Tamar van den Dop) en Philostrates/Puck (Antoinette Jelgersma) vormen zowel een visuele als een thematische overbrugging tussen droom en realiteit.

~

Ook in de interpretatie van Puck zijn dappere keuzes gemaakt. Deze kwelgeest wordt veelal geportretteerd als geniepige spring-in-‘t-veld. Het Engelse woord puckish betekent niet voor niets ‘plagerig/ondeugend’. Hoe anders is de keuze voor een wat voorovergebogen, nasaal mompelende, onwillig onderdanige Jelgersma. Deze vertolking blijkt succesvol. Het is niet alleen humoristisch maar geeft ook de laatste scène, waarin Puck laat blijken er weinig vertrouwen in te hebben dat de huwelijken stand zullen houden, een extra lading. Alleen het zingen van Will you still love me tomorrow van The Shirelles is iets te overdadig.

Het Nationale Toneel sloopt heel wat heilige huisjes van de Shakespearepuristen door wat absurde elementen toe te voegen. Het verhaal wordt de 21e eeuw in getild door het huwelijk van Theseus en Hippolyta te omkaderen als vijandige overname van twee mediabedrijven, met lopend commentaar van BNR Nieuwsradio. Niet alleen Puck kleurt buiten de lijntjes. Oberon loopt rond in gevechtstenue en Titania’s elfen zijn vier oude, grijze vrouwen in regenjas met blokfluit en gitaar. Wanneer de ogen van de verliefde Lysander, Demetrius en Titania besmeerd moeten worden met het sap van een bloem, sta je als publiek even te kijken als de kleine Puck met een nachtkijker en een op de rug bevestigde gifsproeiertank komt oplopen. Deze moderne trucs maken de toch al ongeloofwaardige gebeurtenissen nog lachwekkender.

Bos komt uit de lucht vallen

~

Wat zeker niet onbesproken mag blijven, zijn de verrassende en zeer indrukwekkende decorwisselingen. De eerste paar scènes staat een vijftal lange, gedekte tafels midden op het podium onder een tentzeil. Backstage zijn alle touwen, ladders en attributen zichtbaar zodat je het gevoel hebt dat er echt wordt opgebouwd voor een bruiloft. Het bos komt letterlijk uit de lucht vallen. Ook passend is het simpele schaduwspel tegen het einde van de eerste helft, waardoor de realiteit ineens heel ver weg lijkt. Het is de vraag of de laatste decorwisseling (terug naar de bruilofttent) nodig was, maar het is overduidelijk dat de wisselingen je zowel in een droomtoestand brengen als je eruit rukken.

Midzomernachtdroom eindigt met drie getrouwde stellen op het podium. Helena lijkt misschien gelukkig met Demetrius, maar hoe gelukkig kun je echt zijn wanneer deze match op een leugen gebaseerd is? Ook Theseus heeft zijn Hippolyta met geweld voor zich gewonnen, dus ook hier kun je jezelf afvragen hoe lang dit huwelijk stand zal houden. Naast enkele onuitwisbare indrukken, neemt de toeschouwer dus ook een kritische noot mee naar huis. Met goed spel, indrukwekkende decors, absurde elementen en een dosis kritiek op schijnbaar sprookjesachtige huwelijken, maakt Het Nationale Toneel van haar Midzomernachtdroom een memorabel succes.

Midzomernachtdroom is nog te zien tot 1 februari in Den Bosch, Gouda en Den Haag en als reprise vanaf 28 augustus. Klik hier voor de speellijst.