Theater / Voorstelling

Adembenemende Mozart

recensie: Mozart (Fred Delfgaauw)

Niet gauw na Wolfgang Amadeus Mozarts dood (1791) gaat het praatje de ronde dat hij zou zijn vergiftigd. Wie dit gerucht de wereld in heeft geholpen? Geen idee, ze hebben de bron nooit kunnen achterhalen. Maar feit is wel dat het leidde tot één van de grootste historische mythes allertijden: de strijd tussen Mozart en Antonio Salieri. De ‘moord’ op Mozart spreekt nog altijd tot de verbeelding. Er zijn talloze verhalen, romans, televisiespelen en films over gemaakt. Inmiddels is de mythe achterhaald, en alles blijkt een verzinsel te zijn geweest. Maar voor de mensen die Salieri kennen, blijft deze naam onlosmakelijk verbonden met die van Mozart.

~

Salieri was een gevierd componist toen Mozart stierf. Hij bekleedde de belangrijke functie van kapelmeester aan het Weense hof. En als je zijn tijdsgenoten mag geloven was hij een beminnelijk en bescheiden mens. Tijdens zijn leven merkte hij hoe zijn muziek verouderde én hoe de eeuwigheidswaarde van Mozarts muziek steeds meer werd onderkend. In 1825 stierf hij na een langdurige ziekte die hem geestelijk en lichamelijk sloopte.

Poppen

~

Fred Delfgaauw speelt solo in zijn poppentheater-voorstelling Mozart. Alle
personages zijn creaties die leven uit zijn hand. Delfgaauw zelf speelt Antonio
Salieri, die we ontmoeten in zijn graf. 179 Jaar na zijn dood vertelt hij ons zijn versie van het verhaal rondom de moord op Mozart. Om hem heen heeft hij wat ‘mensen’ verzameld die zijn onschuld moeten bewijzen. Hij heeft immers Mozart niet vermoord. Maar ja, hij is een Italiaan en Italianen doen zulke dingen. Althans… dat beweren de stemmen die hij overal om zich heen hoort. Hoewel, mensen… Het zijn creaties van stof, rubber en veren, en niet meer dan dat. Maar door de wijze waarop Delfgaauw deze creaties bespeelt gaan ze leven voor je ogen en worden het echte mensen. Al snel zie je ook de mond van Delfgaauw niet meer bewegen, omdat je geconcentreerd zit te kijken naar de lappen stof in zijn hand. Wonderbaarlijk hoe je van simpele attributen iets levends kunt maken.

Bijfiguren

~

We ontmoeten zo ook Franz Ignaz von Mosel, de man die een biografie over Salieri schreef en een vurig pleitbezorger is van diens onschuld. En Mathilde Ludendorff, een filosofe die beweert dat de moord op Mozart voortkomt uit een samenzweringstheorie. Een roddeltante eerste klas die zelfs met het hoofd in de stoel gepropt nog door blijft ratelen. Laten we ook Constanze Mozart niet vergeten, door Delfgaauw uitgebeeld met niet meer dan een plumeau en een oogmasker.

Muziek

In een voorstelling als deze kan muziek natuurlijk niet ontbreken. De muziek van zowel Mozart als Salieri worden met elkaar afgewisseld. En al de gespeelde muziekstukken sluiten naadloos aan bij de verhalen en de roddels die rondom Salieri zijn geweven. Het meest wonderlijke muziekstuk bevindt zich aan het begin van dit poppenthetaer-spektakel. We horen een Mis in C-mineur. In de laatste dagen van zijn leven componeerde Salieri een muziekstuk dat leven en dood verbroederde. Toen dit werk klaar was, liet hij het hoofd in zijn handen zakken en ontdekte dat het een stuk van Mozart was wat hij gecomponeerd had. Mozart had bezit van hem genomen.

Adembenemend

Adembenemend, een ander woord is er niet voor dit schouwspel. Fred Delfgaauw bespeelt in zijn eentje de creaties in zijn hand zodanig dat je er naar blijft kijken. Van een paar rode rubber huishoudhandschoenen maakt hij twee doktoren die zich buigen over het dode lichaam van Mozart en ruzie maken of ze nu gaan amputeren of aderlaten. Het zijn op dat moment geen handschoenen meer, maar levende wezens. En dat geldt voor alle personages die voorbij komen. Ik heb deze man al eens eerder mogen aanschouwen en ik heb me toen ook al verbaasd over de veelzijdigheid van deze kunstenaar. Want dat is het. Het is zo knap gedaan, dat je eigenlijk niet kan vertellen wat het met je doet. Als je er over mee wilt praten, zul je het écht zelf moeten gaan zien.

Mozart is nog te zien tot 1 juni 2005 door het hele land.