Theater / Voorstelling

Dynamisch samenspel van schijn en werkelijkheid

recensie: Compagnia teatrale del Festival - Gekooid Verlangen

“Als regisseur neem ik de volle verantwoordelijkheid voor wat er zich vanavond op de planken afspeelt,” zegt Hinkfuss aan het begin van Gekooid Verlangen. De voorstelling wordt door de acteurs geïmproviseerd, maar Hinkfuss zal de touwtjes wel strak in handen houden. Al snel wordt echter duidelijk dat de acteurs zich mateloos aan hem irriteren en liever hun eigen weg gaan en hun karakters en emoties de vrije loop laten.

~

Luigi Pirandello, de schrijver van het stuk, was gefascineerd door de werking van het theater en dat komt in Gekooid Verlangen zeer sterk naar voren. Het publiek kijkt deze avond naar een ‘voorstelling in een voorstelling.’ De cast zal het verhaal van Mommima en Verri op Sicilië gaan vertolken, maar wel als improvisatie. Om de illusie van een echte improvisatie te onderstrepen, zitten er zelfs acteurs in het publiek verstopt die zich met de voorstelling op het podium bemoeien. Twee verhalen lopen er dus door elkaar: het verhaal van regisseur Hinkfuss die zijn acteurs onder controle probeert te houden en dat van Mommina en Verri. Het gevolg is dat het publiek heen en weer wordt geslingerd tussen de verschillende verhaallijnen en het onderscheid tussen schijn en werkelijkheid steeds verder vervaagt. Het is zelden onduidelijk in welk verhaal je precies zit, maar naarmate de voorstelling vordert, blijkt dat de emoties van de acteurs en de karakters die zij spelen toch wel door elkaar lopen. Voor Hinkfuss wordt het dan ook steeds moeilijker om de voorstelling in de hand te houden totdat de acteurs in opstand komen en besluiten niet meer verder te spelen als Hinkfuss niet weg gaat. Dit is het grote moment van overwinning voor de acteurs, die hiermee bewijzen dat stromen van emoties zich niet door nette en rechte kanaaltjes laten leiden. Door de acteurs een eigen stem te geven die los staat van het personage dat ze neerzetten, ontstaat er een zeer interessante dynamiek tussen cast, regisseur en publiek en is er geen enkel moment waarop het publiek de aandacht verliest. Alle indrukken op en om het podium trekken de aandacht. Dit wil niet zeggen dat de voorstelling chaotisch is, want de timing is meedogenloos en er zijn genoeg rustpunten ingebouwd om ieder soort toeschouwer te bekoren.

Het verhaal in het verhaal

Het verhaal binnen het verhaal van Gekooid verlangen speelt zich af op Sicilië, waar een excentrieke familie zwaar lijdt onder de katholieke bekrompenheid die op het eiland heerst. Mommina en haar zussen worden door de matriarch van het gezin gestimuleerd om zoveel mogelijk van het leven te genieten en hun gevoelens de vrije loop te laten, zoals zij dat zelf nooit heeft gedaan. Zij zit nu gevangen in een liefdeloos huwelijk met een man die, tot vermaak van de gemeente, geobsedeerd is door de kroegzangeres. Mommina heeft de liefde van haar leven gevonden in Rico Verri. Deze kan echter niet tegen het obscene gedrag van Mommina’s zussen en is op hetzelfde moment jaloers op hen en op het verleden van Mommina. Bang dat zij hem voor een ander zal verlaten, sluit Verri haar op in huis, waar een vrije geest als Mommina natuurlijk niet kan overleven.
Wat centraal staat in dit verhaal, is hoe mensen zich navigeren door uitersten en verschillen in hun persoonlijkheid. Verri, bijvoorbeeld, probeert de chaos en twijfelachtige seksuele moraal om zich heen in toom te houden. Hij schiet echter zijn doel voorbij en probeert zelfs de gedachten en de dromen van Mommina beïnvloeden. Aan de andere kant is hij jaloers op het losbandige en vreugdevolle leven van Mommina en haar zussen. Verri heeft dus twee gezichten waar hij geen controle over heeft, maar dit realiseert hij zich pas wanneer het al te laat is.

Compleet plaatje

~

Naast een mooi en soms ontroerend verhaal, interessante dynamiek en een flinke dosis energie, heeft Gekooid Verlangen echter nog meer te bieden. De wisselwerking tussen de acteurs en de regisseur zorgt voor humoristische taferelen. De man die de vader van het gezin speelt, sterft bijvoorbeeld twee keer achter elkaar omdat hij het niet eens is met de manier waarop de regisseur hem de eerste keer laat sterven. En om solidariteit met zijn mede-acteurs te tonen, weigert hij om nog verder te spelen als Hinkfuss niet vertrekt, ook al is zijn personage al dood… De interrupties van Hinkfuss zijn soms zeer treffend en dan weer zo misplaatst dat het komisch is. Toch heeft de voorstelling niets weg van een klucht. Dit komt mede door de afwisseling van toneelspel en muziek. De muziek, die enkel komt wanneer de acteurs hun verhaal spelen, geeft rust en een gevoel van continuïteit in de vaart van het theater. De muziek loopt uiteen van het countrynummer Ring of Fire tot het hoogklassieke Stabat Mater. Verreweg het mooist is de scène met de kerkdienst. Met kruisen, een engel met bloedrode vleugels, biddende parochianen en een seksueel spel tussen Verri en Mommina, is dit visueel een zeer sterke scène die compleet wordt gemaakt door de prachtige zang van het koor. Maar alle muziek in de voorstelling is goed uitgevoerd en wordt met zoveel overtuiging gebracht dat het bij iedereen in het publiek wel iets los maakt. Kortom, Gekooid Verlangen wordt gekenmerkt door een enorme veelzijdigheid in muzikale en theatrale stijlen en een professionele en goed acterende cast die met zoveel plezier en overtuiging speelt dat het op iedere theaterliefhebber indruk zal maken.

Nog te zien op donderdag 21 en vrijdag 22 juni, 20:15 uur, Theater ’t Speelhuis, Helmond