Zoals men zijn bed opmaakt, zo moet men erin liggen

Vanaf de eerste pagina is de jaloezie van hoofdpersoon en beginnend schrijfster June Hayward te proeven. ‘Vriendin’ Athena heeft alles wat June niet heeft – met als grootste pijnpunt de gave om bestsellers te schrijven. De oppervlakkige vriendschap lijkt tussen de regels door gebaseerd op jaloezie en een gebrek aan vriendschapswaardige personen.

The Last Front

Al snel krijgt de roman een interessante wending: een noodlottig ongeval vindt plaats, waardoor June het zojuist afgeronde, indrukwekkende manuscript van Athena in handen krijgt. Hoe zonde zou het zijn als het niet wordt gepubliceerd? Met die motivatie maakt June het magische manuscript af en stuurt het, onder haar eigen naam, naar haar hongerige uitgevers en managers. Zij zijn lyrisch over ‘haar’ inzending getiteld The Last Front. In een mum van tijd reist June – voortaan Juniper Song, want na haar geflopte debuut moet haar naam wel nieuw leven ingeblazen worden – naar de absolute literaire top. Uitnodigingen, royalty’s en literaire award-nominaties vliegen haar om de oren. Dit is waar ze al jaren op wacht. Juniper Song blijft zichzelf geruststellen met de gedachte dat ze het manuscript nog wel heeft afgemaakt; zonder haar werk zou het niet publicabel zijn geweest. Het wordt echter steeds moeilijker om onder de radar te houden dat Juniper nogal wat hulp heeft gekregen bij het bedenken en schrijven van The Last Front. Vooral als er nieuw werk van de verse bestsellerschrijfster wordt verwacht.

Digitale druk

Dit verhaal leest als een dystopische roman die de huidige tijdgeest pijnlijk realistisch beschrijft. Het doet denken aan Orwells 1984, gezien de sociale controle op alles wat de hoofdpersoon zegt (lees: tweet) en/of publiceert. Op ieder woord dat Juniper Song publiceert of op een andere manier de wereld in brengt, wacht een leger haters om haar onder de loep te nemen en te bekritiseren. Door een angst voor cancellation en een verslaving aan oplichtende meldingen (c.q. dopamine) is Juniper vastgelijmd aan haar smartphone. De roman geeft hierdoor een realistische kijk op de haat- en cancelcultuur op sociale media. Hoe het zo’n 30 jaar geleden om een paar boekrecensies in populaire kranten en tijdschriften ging, staat het internet nu vol met subjectief en ongeremd commentaar. Bij de lezers die de Netflix-serie Black Mirror kennen, zal hetzelfde gevoel van angst en herkenning worden opgeroepen. Het komt in dit verhaal duidelijk naar voren hoe technologie, globalisering en innovatie ook verkeerde gevolgen kunnen hebben.

Verder legt deze roman bloot hoe met name jongeren zich (te) veel vergelijken met leeftijdsgenoten die ogenschijnlijk meer succes hebben volgens jaloersmakende internetposts. ‘De ander’ behaalt betere resultaten en succes lijkt anderen zonder al te veel moeite aan te komen waaien. Moeite en afwijzingen laat natuurlijk niemand in het openbaar zien. In dit verhaal staat succes boven gemeenschapsgevoel en liefde. Racisme en stereotypering zijn eveneens terugkerende thema’s, die de witte Juniper de nodige kritiek bezorgen.

Intrigerend met beperkingen

Het plot van het verhaal is spannend, maar soms ietwat ongeloofwaardig. Juniper Song lijkt met heel veel geluk en toevalligheden onder veel consequenties uit te komen. Dit maakt het verhaal bijna surrealistisch en maakt identificatie met de hoofdpersoon niet altijd voor de hand liggend. De actualiteit is de vloek en zegen van deze roman: het stipt maatschappelijk relevante kwesties aan die de lezer tot kritisch denken dwingen, maar dit maakt de roman minder leesbaar voor de generatie geboren vóór pakweg 1975. Het gebruik van sociale media-specifieke terminologie gaat ten koste van de universele leesbaarheid van het verhaal.

Rebecca Kuang (1996) is geboren in Guangzhou, China. Op vierjarige leeftijd verhuisde zij naar de Verenigde Staten en groeide op in Dallas, Texas. Zij heeft onder andere geschiedenis gestudeerd aan de Georgetown universiteit in Washington D.C. Eerder verschenen boeken van haar zijn onder meer haar debuut ‘The Poppy War’ (2018) en ‘Babel’ (2021). Voor ‘Yellowface’ (2023) won Kuang onder andere de Goodreads Choice Award voor de categorie Fictie.