Boeken / Fictie

Quirkiness van de bovenste plank

recensie: Miranda July - De eerste foute man

In haar films The future en Me, you and everyone we know liet Miranda July al zien de kunst van het blootleggen van ongemakkelijke situaties goed te beheersen. Ook in haar debuutroman De eerste foute man slaagt ze hierin perfect.

Cheryl Gickmanl is een frêle, eigenzinnige vrouw van middelbare leeftijd. Een die haar oren als snoezige schelpjes omschrijft en drukke ruimtes altijd met een oor ‘voorop’ binnen probeert te komen, zijwaards lopend. Ze werkt voor een non-profitorganisatie die instructievideos voor vrouwen uitgeeft waarin zelfverdediging wordt gecombineerd met fitness. Daar werkt ook de meer dan twintig jaar oudere Philip, op wie ze heimelijk verliefd is maar die op zijn beurt enkel uit is op Cheryls zegen. Die heeft hij naar eigen zeggen nodig om zijn liefde voor een zestienjarig meisje te consumeren.

Merkwaardig stel

Cheryl leeft veelal in een fantasiewereld. Daarin zijn Philip en zij in vele voorgaande levens samen geweest en daardoor is het onontkoombaar dat dit ook in dit leven gaat gebeuren. Daarnaast heeft ze een telepatische band met een jongetje genaamd Kubelko Bondy. Ze herkent hem in verschillende babies en in zwangere buiken, als een eindeloze reïncarnatie.

Haar leven neemt een andere wending wanneer haar werkgevers haar opzadelen met hun 21-jarige dochter Clee. In de eerste instantie zou het tijdelijk zijn, maar al snel groeit Cheryl naar haar toe. Bovendien ziet Clee ook geen reden om iets voor zichzelf te zoeken: ze heeft het comfortabel in de groezelige slaapzak waarin ze op de bank voor de televisie bivakkeert. Er ontstaat een bijzondere relatie tussen de twee, een zoals alleen July die weet te definiëren.

Unieke stem

Humor en droefheid gaan hand in hand in het werk van July. In een podcast van The New Yorker waarin auteur David Sedaris een verhaal van haar voorleest, roemt Sedaris July om dit vermogen. Hij merkt op hoe je gedurende het verhaal blijft lachen tot het allerlaatst, tot je op het eind plotseling een intens droevig gevoel bekruipt. Ook in De eerste foute man weet July dit gevoel te bewerkstelligen bij haar lezers.

July heeft een unieke, quirky stem en dat maakt haar werk meer dan de moeite waard. Wel verlangt ze van de lezer een zekere meegaandheid in de belevingswereld van haar personages. Want hoewel je zeker kunt lachen om de karakterestieke Cheryl, Clee en Philip, blijven ze tegelijkertijd wat vlak. Dat Cheryl passief en een beetje sneu is, blijft een gegeven en heeft geen duidelijke oorzaak. Dat voor lief genomen, is De eerste foute man een heerlijk vreemd boek met cultstatus-potentie.