Nationale Braakbal Pluisweek

De zoogdierenvereniging VZZ bestaat vijftig jaar en dat moet natuurlijk passend gevierd worden. Met een karrevracht aan braakballen. Zegt het iets over de feestelijke stemming binnen de vereniging?
Een ludiek idee is het wel. We geven een feestje en elke genodigde krijgt een braakbal om die uit te pluizen. Weer eens wat anders dan koffie en gebak. Naast ludiek is het natuurlijk ook educatief. Geen natuurvereniging of er wordt wel aan educatie gedacht.

Maar wat is precies het educatieve doel van de Nationale Braakbal Pluisweek? Welnu, vermeldt het persbericht, schoolklassen gaan aan de slag met het ontleden van braakballen. “Braakballen bestaan uit resten van haren, veren en botjes die uilen binnen krijgen als ze hun prooi met huid en haar verslinden. De restanten spugen ze in de vorm van een braakbal uit. Het pluizen bestaat uit het voorzichtig uit elkaar peuteren van een braakbal, op zoek naar kaken en schedels van muizen”.
Nu komt de educatie: “De leerlingen ontdekken dat er verschillende muizensoorten in Nederland
zijn. Het gaat dan om ware muizen, woelmuizen en spitsmuizen, zoals de huismuis, de rosse woelmuis en de bosspitsmuis.”

Maar dat is niet het enige educatieve aan het pluizen van een braakbal. Aan de minuscule tandjes en kiesjes van de armzalig gestorven muizen is te zien waar de diertjes zich mee voedden: planten, insecten of een combinatie. Heel educatief. Het persbericht vermeldt enthousiast: kinderen leren “als het ware met uilenogen naar de muizen te kijken.” Betekent dat dan wellicht dat de patat mèt volgende keer vervangen wordt door een smakelijk spitsmuisje? Educatief hoor.

In het bericht staat niet of de VZZ de braakballen levert of dat meester en juf zelf het bos in worden gestuurd. Ik hoop van ganser harte dat er bij het lesmateriaal ook een doos braakballen zit. Die dingen zijn in het bos namelijk vreselijk moeilijk te vinden. Het is net paaseieren zoeken, alleen dan met kerst. Stel je voor dat juf de klas meeneemt naar het plaatselijke bosje om daar “gezellig met z’n allen te gaan zoeken.” Educatief? Jahoor. Slim? Nee.
Elk kind wil een eigen braakbal (vooropgesteld dat ze er een willen) en zoveel vindt juf er natuurlijk nooit. Teleurstelling en irritatie alom, plus ook nog eens het halve bos vernield, takken van de bomen gerukt, zeldzame paddestoelen vertrapt en de complete muizenpopulatie zodanig de stress ingejaagd dat er de weken daarna al helemaal geen braakballen met hun resten meer te vinden zijn. De VZZ snijdt zichzelf bijna in de vingers.

Kant en klare braakballen verstrekken is echter ook niet de oplossing. Voeling met de natuur kweken, is de onderliggende gedachte van degene die de braakballenpluisweek heeft bedacht. Voeling met de natuur krijg je natuurlijk niet als je lekker binnen blijft zitten.

Maar het ergste is nog wel dat educatie gestimuleerd moet worden door het uitreiken van een prijs. Wanneer de braakbal ontleed is weten de leerlingen wat de uil gegeten heeft en “ontvangen ze een fraai pluisdiploma”. En dat is nog niet alles. Iedere klas dingt bovendien mee naar de hoofdprijs, wanneer ze uit alle geplozen ballen een volledig skelet van een muis bij elkaar weten te vinden. En wat is die hoofdprijs? Een complete pluisuitrusting. Heb je die nodig, nu a) de braakballenpluisweek is afgelopen en b) je ook al een skelet bij elkaar vond zonder die uitrusting?

Die hele braakballenpluisweek is een ludiek, maar onzinnig idee. Heeft de natuur de aandacht van onzekere, balorige, chagrijnige, onverschillige pubers nodig? Natuurlijk niet. Die aandacht komt vanzelf wanneer je de dertig gepasseerd bent. Pas dan ga je wandelen, sta je stil bij een paddestoel en speur je naar sporen van de spitsmuis. Die leeftijdskloof is niet te overbruggen met een simpel braakballetje. Dwingen is niet nodig. Laat de natuur nou maar gewoon z’n gang gaan.

Voor de geïnteresseerde braakballenpluizer die de school reeds verlaten heeft:

De opening van de Nationale Braakbal Pluisweek: maandag 4 november, Natuurmuseum Rotterdam.
Pluizen is ook mogelijk in het weekend van 9 en 10 november in:
Natuurmuseum Nijmegen (alleen zondag 10 nov)
Natuurmuseum Brabant
Natuurmuseum Groningen
Natuurmuseum Enschede
Zeeuws Biologisch Museum
Eco Drome
Natuurmuseum Texel