Zeitgeist ontstijgt middenmoot
Harde metalsalvo’s. Van tijd tot tijd ruw geïnterrumpeerd door galmende klankwatervallen en mierzoetje klaterbeekjes. Een ratelende riffmachine, met af en toe fluweelzachte intermezzo’s. Zeitgeist is uit, en de muzikale ingrediënten van de band uit Chicago zijn na al die jaren nog immer hetzelfde. Het is het zesde album van de ‘herenigde’ Smashing Pumpkins (naast bandleider Billy Corgan bleef enkel drummer Jimmy Chamberlin over). Een plaat gevuld met goede nummers die de grijze, grauwe middenmoot van de hedendaagse rockmuziek met gemak ontstijgen. Zeitgeist kan echter zeker niet als meesterwerk betiteld worden.
Ene William Patrick Corgan is volledig verantwoordelijk voor het schrijven van de twaalf liedjes die tezamen Zeitgeist vormen, zo meldt het cd-boekje prominent. Alle instrumenten zijn door diezelfde Corgan ingespeeld. Op de weergaloze drumpartijen na dan. Kompaan Jimmy Chamberlin ramt en beukt alsof de duvel constant in zijn nek staat te hijgen. Het is nog immer kristalhelder, maar nu staat het ook echt op schrift: Billy Corgan ís de Smashing Pumpkins en Chamberlin dient als vaste discipel. Live wordt het duo aangevuld met ‘nieuwe hulpjes’ Ginger Reyes (bas), Jeff Schroeder (gitaar) en Lisa Harriton (keyboard).
Vervaarlijk vlammend
~
Toen de single Tarantula een paar maanden geleden ergens op internet te beluisteren viel, was ik met recht geïmponeerd en overdonderd. Rock in het kwadraat, inclusief de kenmerkende brute en botte riffs en de dragende, klagende zang. Als deze vervaarlijk vlammende en venijnige rocker een voorbode is voor de rest van de nieuwe Pumpkins-plaat, dan belooft dat nog veel goeds, dacht ik.
Toegegeven; goede composities schrijven is Corgan niet verleerd. Zoveel is meteen duidelijk wanneer je Zeitgeist opzet. Doomsday Clock is een veelbelovend begin. De massale zware gitaarmuur contrasteert heerlijk met de lichte, doch stuwende jazzy drumsound van Chamberlin. Net als vroeger. En ook nu weer een onverwacht lichtvoetig refreintje. Inderdaad, eveneens net als vroeger. Naast Tarantula vallen Bleeding the Orchid en Starz meteen op. Starz bijvoorbeeld heeft die typisch golvende akkoordenreeks die zo kenmerkend is voor de Pumpkins-stijl. Maar we moeten tegelijkertijd ook eerlijk zijn: zo revolutionair als de muziek op Siamese Dream en Mellon Collie and the Infinite Sadness was, wordt het hier niet. Neem de epische ‘prog song’ United States. Leg je dat nummer naast Silverfuck van Siamese Dream en X.Y.U. van Mellon Collie, dan steekt het toch ietwat bleekjes af. Vooral de tweede helft van Zeitgeist blijft maar moeilijk hangen. Nummers als Bring the Light, (Come On) Let’s Go!, For God and Country en Neverlost zijn niet slecht, maar zorgen er wel voor dat de plaat al met al geen meesterwerk is geworden.
Kinderachtige rijmelarij
Nog even over de teksten. “Please don’t stop, it’s lonely at the top”, zingt Corgan in Doomsday Clock. De eerste keer valt het wellicht niet zo op, maar de tweede keer lijkt dit refrein ineens verworden te zijn tot kinderachtige rijmelarij van lik-me-vessie. Iets waar je je, na een paar maal luisteren, ook bij andere nummers aan gaat ergeren. Wat te denken van de tekst van (het overigens buitengewoon lekker flowende) 7 Shades of Black: “I’m on the street yeah, I want you, I’m looking for myself, I’m gonna make it, I’ll take it”. Hmm, ’t gaat over de liefde, zeker? Of in United States: “Revolution! Revolution! Revolution blues, What will they do? Revolution! Revolution! Revolution blues, What will they do to me?” Voorwaar een aanklacht tegen de regering Bush, maar ook hier is meneer Corgan helaas niet echt scherp met de pen. Zet dat af tegen de prachtige (misschien zelfs wel poëtische) kwaliteit van Soma, Cupid de Locke, Mayonaise of pak ‘em beet Porcelina of the Vast Oceans en je weet dat Corgan als tekstschrijver veel beter kan.
Concluderend: de ronduit belabberde soloplaat van Billy Corgan, The Future Embrace, is door Zeitgeist in één klap vergeten. Ook Mary Star of the Sea van Zwan is opgestegen ter helle. En die veel te langdradige eerste zwanenzang van de Pumpkins, MACHINA/The Machines of God, kan eenieder gestolen worden. Maar revolutionair als vanouds? Dát is Zeitgeist helaas niet.
Simon van Boxtel 
Erik van Gurp 
