Midzomernacht met zangwedstrijd
.
~
Op Johannistag zingen, net als bij een songfestival, de kandidaten hun lied en krijgen een beoordeling van de Meesterzangers. In deze regie zijn dat elitaire, starre conservatieven. Zingen volgens de regels – en anders vertrekken. Dan dient zich iemand van buiten aan, een zwervende ridder zonder zangopleiding. Walther is verliefd op Eva, de hoofdprijs, ruimhartig door haar rijke vader Pogner ter beschikking gesteld. Schoenmaker Hans Sachs, zelf ook liedjesschrijver en verliefd op Eva, biedt zijn hulp aan. Hij is gefascineerd door het ongehoorde van Walthers lied. Hun grootste tegenstander is Beckmesser, ambtenaar, regelfanaat en derde aanbidder van Eva, een lyrische rol van de Zweedse Agneta Eichenholz.
Lachwekkende afgang van de kommaneuker
Zoals in alle opera’s van Wagner vertelt de muziek een groot deel van het verhaal. De erotische sfeer van de zomernacht, de opgeblazen hoogmoed van de pompeuze jury, de lachwekkende afgang van Beckmesser aan het slot. Een door Wagner gehate criticus genaamd Hanslick stond model voor deze verwaande kommaneuker, die bijna tragisch is. Een prachtige rol van bariton Adria Eröd. Dirigent Marc Albrecht en het flexibel spelende orkest bewegen heel precies met ritme en kleur van de muziek mee. De noten glanzen, zijn helder, licht en fris. Net als Hartmut Haenchen in de ‘Amsterdamse’ Ring des Nibelungen lijkt ook Albrecht zich als doel te stellen de associaties met de Nazi’s te wissen uit het geheugen. Een slanke, transparante klank, die aansluit bij het thema van het verhaal. Machtsvertoon en behoudzucht, een autoritaire traditie die mensen en kunst vernielt, liggen juist onder vuur in deze opera.
Vernieuwer en buitenstaander
Net als Walther en Hans Sachs voelde Richard Wagner zich een vernieuwer en outsider. ‘Kinder, macht Neues’, zei hij regelmatig tegen zijn medewerkers. En hij laat Hans Sachs reageren op de stijl van Walther:
‘Geen enkele regel leek te passen
en toch zaten er geen fouten in.
Het klonk zo oud, maar was toch zo nieuw.’
Aan het slot, wanneer Sachs de zangmeesters prijst om hun juiste oordeel, waarschuwt hij voor ‘onzuivere lucht en beuzelarij’. Thomas Mann en vele anderen die de oorspronkelijke Duitse cultuur wilden blijven verdedigen, volgden Wagner in zijn pleidooi voor een creatief omgaan met regels en een anti-elitaire kunstopvatting.
Weergaloos slottafereel
Roberto Saccà (tenor) vertolkt zijn heldenrol Walther op z’n Italiaans in de zangvoordrachten met flink pathos. Bariton James Johnson overtuigt als de emotionele en tegelijk introverte schoenmaker Sachs, die het stadje liefheeft om de vreedzame, kunst bevorderende rust. Alastair Miles (bas) is een prachtige oude vader Pogner. Een speciale vermelding verdient (alweer) het Koor van De Nederlandse Opera. Versterkt met twaalf ‘leerjongens’- allen Nederlandse zangers en zangeressen, zetten zij in de folkloristische wedstrijdscène een weergaloos slottafereel neer.
Er zijn nog voorstellingen op 13, 17, 20 en 23 juni.
