Amerika in kleur

Stagiairs op Wallstreet – Joel Sternfeld

Tot 14 maart is in het FOAM ruim veertig jaar werk te zien van Joel Sternfeld. Sternfeld is een belangrijke Amerikaanse fotograaf die als een van de eerste fotografen overstapte van zwart-wit naar kleurenfilm en daardoor een pionier is in de kleurenfotografie. Ook bracht hij als een van de eerste fotografen kleurenfoto’s in musea.

Kleinbeeld snapshots

Hoewel Sternfeld zijn werk primair toont in kunstboeken, leent zijn oeuvre zich ook goed voor een chronologisch opgebouwde overzichtstentoonstelling. De tentoonstelling start met zijn eerste kleurenfoto’s uit de periode 1969–1978. Gefotografeerd met een kleinbeeldcamera, een harde flits en veel kunstlicht, toont Sternfeld het alledaagse Amerika uit de jaren zeventig. Felle kleuren en kitsch hebben de overhand.

Tot hij in 1979 overstapt naar het fotograferen met een groot formaat technische camera. De stijl van zijn fotografie verandert daarmee. Wilde hij in de jaren zeventig slechts een bepaald moment van de dagelijkse realiteit benadrukken, in de jaren tachtig meet hij zich een meer onderzoekende houding aan en richt hij zich op grote sociale onderwerpen.

Van het Amerikaanse landschap naar de klimaatproblematiek

Met ‘American Prospects (1979-1983)’ begint hij met het visualiseren van het Amerikaanse vaderland en landschap. Een thema dat hij in zijn latere werk vanuit verschillende invalshoeken blijft uitdiepen. Zijn werk ontwikkelt zich tot een belanghebbende documentatie van de Amerikaanse samenleving. Met zijn humor en een tikkeltje ironie legt hij de complexiteit van de Verenigde Staten vast. Van zwarte arbeidersvrouwen in een blanke wijk, voert Sternfeld de bezoeker mee naar de lokale brandweerman die in plaats van een brand te blussen rustig een pompoen gaat kopen en de uitgeputte olifant op een verlate weg.

Dakloze – Joel Sternfeld

Eind jaren tachtig laat hij het landschap even voor wat het is en portretteert hij met ‘Stranger Passing (1987-2000)’ de Amerikaan van dichtbij. Hij toont zijn landgenoten op een licht ridiculiserende manier, maar doet dit niet zonder sympathie. De New Yorkse advocaat, stagiairs van de beurs, de dakloze en de sportieve vrouw uit Malibu passeren met hun blik recht in de lens. Het zijn herkenbare karakters die staan voor de Amerikaanse staatsburger. Na dit intermezzo staat Sternfelds werk weer in het teken van maatschappelijk geëngageerde onderwerpen als criminaliteit, alternatieve vormen van wonen en klimaatverandering. Sternfeld experimenteert hierbij met het fotografische essay en ook met video.

Educatief verantwoord, maar niet beklijvend

Het werk van Joel Sternfeld fungeert wegens de thematiek als een sociaal en collectief geheugen van de vaderlandse geschiedenis van de Verenigde Staten. De tentoonstelling brengt een breed overzicht van het werk van Sternfeld als betrokken fotograaf. Voer voor de liefhebber, maar toch beklijft de tentoonstelling niet. De bezoeker ziet niet de controverse en het vernieuwende van de omslag van zwart-wit naar kleurenfotografie in musea. De bezoeker krijgt een verantwoord bezoek voorgeschoteld, maar wordt niet emotioneel geraakt of aan het denken gezet door een gebrek aan richting en de grote hoeveelheid foto’s.