Oorlog en vrede
.
dOCUMENTA is sinds haar eerste tentoonstelling in 1955 één van de belangrijkste evenementen in de wereld van de hedendaagse kunst. Slechts eens in de vijf jaar wordt de tentoonstelling, die zich over heel Kassel uitspreidt, gehouden. Dat geeft de kunstwereld reden genoeg om te pulseren van anticipatie.
Hoofdcurator Carolyn Christov-Bakargiev heeft dit jaar niet teleurgesteld. Ondanks dat dOCUMENTA normaal gesproken geen hoofdthema heeft, heeft Christov-Bakargiev dit jaar orde geschapen in wat anders een chaos aan breinbrekende kunst zou zijn door stiekem toch een thema te hanteren. Decay and Recovery, verval en herstel, kun je het generale thema noemen dat in bijna ieder kunstwerk op de een of andere manier terugkomt.
Foto: Roman MärzTot het goed gaat
In het Fridericianum, één van de belangrijkste locaties van dOCUMENTA, zijn verval en herstel immer aanwezig. Ceal Floyer laat zien dat kunst ook zonder spektakel mensen diep kan raken. ‘Till I Get It Right (2005) is gesitueerd in een volledig lege ruimte in het museum. Uit speakers is het nummer ‘Till I Get It Right van Tammy Wynette uit 1972 te horen.
Na een poosje komt de luisteraar erachter dat het een loop betreft en dat de originele tekst veranderd is. Floyer heeft van ‘So I just keep on falling in love ’till I get it right’ enkel ‘So I just keep on… ‘Till I get it right’ gebruikt en dit wordt non-stop in een loop afgespeeld. Doordat Floyer de tekst die zo specificerend is in het nummer heeft weggelaten, heeft de tekst een universaliteit gekregen waardoor iedereen zich erin kan herkennen. De pure melancholie die van de melodie en de tekst uitgaat, ook door het verlangen in de gepolijste stem van Tammy Wynette, is treffend en zorgt voor stilvallende bezoekers. In de tekst van het werk komen verval en herstel weer terug. Het blijven proberen iets te krijgen zoals je het wil, duidt op pogingen tot herstel. Hier sluipt verval, dat onlosmakelijk verbonden is met herstel, ook het werk in.
Foto: Roman MärzHet centrum van dOCUMENTA
Verreweg het meest complexe werk van dOCUMENTA is een kleine tentoonstelling in de Rotunde, in het hart van het Fridericianum. The Brain is de apotheose van dOCUMENTA, waarin alle verschillende kunstwerken samenkomen. The Brain, dat gecureerd is door Christoc-Bakargiev, gaat in op het thema van verval en herstel, maar houdt zich ook bezig met praktisch alle aspecten van de hedendaagse samenleving.
Het kunstwerk gaat in op de miniaturisering van de beeldcultuur door de opkomst van smartphones en tablets en het spreekt over de eindeloze reproductie door de circulatie van beelden en concepten op het internet. Prominent aanwezig is de obsessie die de hedendaagse mens heeft met het object. Dit heeft te maken met de romantisering die gaande is. Doordat de samenleving digitaler wordt, hechten we steeds meer aan materiaal en aan daadwerkelijke objecten, dan dat we enkel afgaan op het digitale, zoals in de jaren hiervoor het geval was. Dit komt ook weer terug in een werk van Lawrence Weiner dat op de glazen wand die de Rotunde scheidt van de rest van het Fridericianum bevestigd is. The Middle of the middle of the middle staat symbool voor de samenkomst van alles wat hedendaags is en nu in de samenleving speelt, alles dus waar deze dOCUMENTA over gaat.
