Alledaags?

In kunstruimte Artis in ‘s-Hertogenbosch presenteert de Vlaamse fotograaf, filmer en tekenaar Anne Daems twee videowerken, enkele tekeningen, tekstfragmenten en een diaserie. Een van de video’s is de laatste versie van De tuin van mijn vader. Deze met rust overladen filmische beelden vormen de kern van de tentoonstelling Elke Dag.

De tuin van mijn vader

foto: Gerard Monte

Wie de grote zaal van Artis kent, zal in zijn of haar herinnering het eerst de 24 gietijzeren pilaren voor zich zien. Deze constructie is overgebleven van de oude sigarenfabriek die het pand vroeger herbergde. Het vormt voor elke presentatie, of je het nu wilt of niet, de fysieke basis voor de invulling van deze ruimte. Zo ook bij Elke Dag van Daems. Zorgvuldig heeft ze tussen de kolommen zes monitors op houten sokkels geplaatst. Hierop is de video De tuin van mijn vader te zien. Geknipt in zes delen. Het werk toont fragmenten van een registratie die Daems maakte tijdens de overgang van de seizoenen in en om de tuin van haar vader.

Verstilde handelingen

Zonder statief beweegt ze haar camera geconcentreerd rond de gebeurtenissen die zich voordoen. Er is geen voorbedacht scenario. Haar zusje, broertje, vader en zijn vriendin zijn bezig met hun alledaagse routines. De tuin heeft een Oosters karakter. Er staan onder meer twee Japanse theehuizen in en de inrichting is bijpassend. In eerste instantie vermoed je dat het geheel daadwerkelijk opgenomen is in het Verre Oosten. Maar als je alle fragmenten beter bekijkt, blijkt het te gaan om een tuin in West Europa. In België om precies te zijn. De handelingen die ze vastlegt zijn o.a. het snoeien van bomen, het onkruid wieden in de moestuin, samoeraizwaardoefeningen van haar vader en het studeren van haar zusje. Met haar fotografisch oog tast ze de alledaagse werkelijkheid af.Geluid is er nauwelijks te horen. Af en toe een knip van een snoeischaar of een flard van een Johnny Cash nummer op de achtergrond. Verder heerst er stilte. De bezoeker is hier toeschouwer van rustieke alledaagse rituelen. Door de intieme manier waarop Daems dit alles vangt en weergeeft krijgen ze een haast spirituele lading.

Onopgemerkte werkelijkheden

Het gegeven dat de zes losse videobeelden samen een werk vormen zegt iets over de manier waarop de kunstenares is omgegaan met de fysieke presentatieruimte. Niet voor niets zegt ze nadrukkelijk dat dit de laatste versie is van deze video. Wat aangeeft dat ze goed onderzocht heeft hoe dit werk het best tot zijn recht komt in deze ruimte. Daarin is Daems zeker geslaagd. Het andere werk dat ze toont slaagt daar minder in. De tweede videoprojectie laat het huis van haar zus zien. Hier heerst in tegenstelling tot het andere videowerk niet de rust, maar eerder de chaos. Midden in de bouw van een ecologisch verantwoord huis volgt de camera de ontwikkeling hiervan. Als tegenhanger voor De tuin van mijn vader is het minder pakkend om naar te kijken. Dat deze video niet in stukken geknipt is, maar een lineair tijdskarakter heeft, is wellicht een van de redenen hiervan. De diaserie Miami woman. Some cars. Some husbands. Die in de grote zaal te zien is, vormt een soort brug tussen de twee eerder genoemde videowerken. Hierin brengt ze de upperclass van Miami in beeld. Even alledaagse beelden, maar vervallen tot een uiterlijke schijn, ontrokken van elke emotionele ambitie. De uitvergrote tekenfragmenten van eigen hand en de in een boekje verzamelde tekstfragmenten lichten de sluier van Daems eigen innerlijke wereld een stukje op.

Anne Daems neemt op een bewonderenswaardige wijze haast onopgemerkte werkelijkheden waar en legt deze vast. In de tentoonstelling Elke Dag brengt ze deze in diverse verschijningsvormen bij elkaar. Het is een aangename ervaring om hiervan toeschouwer te mogen zijn. Op het balkon van Artis is op uitnodiging van Daems een tentoonstelling te zien van het open-source nomadisch kunstenaarsinitiatief Gallery TODAY Galerie van de Amerikaanse kunstenaar Kenneth Andrew Mroczek. Samen met hem is Daems bezig aan het project Opa-tisha-woka-locka. Hierin willen zij een ode brengen aan het stadsdeel Opa-locka in Miami, Florida. Op 26 oktober wordt een dummy van het te realiseren boek hierover in Artis gepresenteerd.