Pope Joan

Het verhaal over de enige vrouwelijke paus is fascinerend. Volgens de mythe werd deze Johanna in de negende eeuw geboren in Engeland, onderwezen in Athene en vertrok zij vervolgens, vermomd als man, naar Rome. Daar maakte zij zo veel indruk met haar kennis en kunde dat zij na paus Leo IV werd gekozen tot zijn opvolger. Haar geheim blijft bewaard totdat zij een kind baart tijdens een processie. Onmiddellijk daarna overlijdt ze. In een andere versie van het verhaal wordt ze door het woedende publiek gestenigd. Genoeg ingrediënten voor een overweldigend historisch drama à la Elizabeth, moet regisseur Sönke Wortmann hebben gedacht.

Maar al vanaf het begin van de film gaat het mis. Als vrouw die lijkt voorbestemd om heilig te worden verklaard, staat Johanna te ver van de gewone mens af. Ze is te intelligent, te ijverig, te integer, te menslievend. Ze ondergaat mentaal en fysiek geweld, maar blijft, als een echte held, verbeten doorzetten om haar idealen te bereiken. Al Johanna’s positieve eigenschappen worden tot in den treure bezongen door de voice-over die het verhaal becommentarieert. Dit ontneemt het publiek de mogelijkheid om zich zelf een beeld te vormen van Johanna’s karakter.

Romantiek

Maar Pope Joan is niet alleen het verhaal over een wonderkind dat opgroeit tot heilige. Het is ook een romantisch drama. De opgroeiende Johanna valt namelijk als een blok voor ridder Gerold, haar beschermheer. Die tweeslachtigheid wordt de film fataal. De zorgvuldige opbouw van Johanna’s deugdzame karakter wordt totaal teniet gedaan door haar liefdesaffaire. Natuurlijk kan een rechtschapen en vrome vrouw een keer in verleiding worden gebracht, maar het past totaal niet bij Johanna’s karakter om er zonder schuldgevoelens een vaste minnaar op na te houden.

Pathos. Daar draait het om in de film. Maar Pope Joan ontroert niet. Een bloederige moordpartij maakt nauwelijks indruk, omdat de karakters te vlak zijn om hun dood te kunnen betreuren. Natuurlijk overleeft Johanna de slachting op wonderbaarlijke wijze. Een lichtpuntje in de film is het aangename spel van John Goodman, die de paus vertolkt die voor Johanna aan de macht is. Johanna Wokalek, de hoofdrolspeelster, doet het niet onaardig, maar heeft niet de klasse om de film te redden.

Boodschap

Pope Joan heeft ook nog een feministische boodschap. Verschillende malen wordt benadrukt dat ook vrouwen het recht hebben om kennis te vergaren. Zelfs al staat in de Bijbel toch echt iets anders. Aan het einde doet de regisseur er nog een schepje bovenop door te suggereren dat Johanna zeker niet de enige vrouw is die vermomd als man carrière maakte binnen de kerk. Velen zouden haar voorbeeld hebben gevolgd, zo vertelt de voice-over terwijl de camera dwaalt langs allerlei geestelijken die mogelijk ook vrouw zijn. Een totaal ongeloofwaardige en bijna lachwekkende suggestie.