Een belofte die geschiedenis werd

De Catalaanse onderwijzer Antoni Benaiges (Enric Auquer) wordt in 1935 aangesteld op een basisschool in Bañuelos de Bureba, een klein dorp in de provincie Burgos. Hij introduceert daar de Freinetmethode, een onderwijsvorm waarin kinderen hun leefwereld en eigen ervaringen centraal stellen. In plaats van leren uit boeken, schrijven de leerlingen hun eigen teksten, die met een kleine drukpers tot boekjes worden gemaakt.

Een klaslokaal vol dromen

Wanneer Benaiges hoort dat geen van de kinderen ooit de zee heeft gezien, laat hij hen eerst opschrijven wat ze zich erbij voorstellen. Vervolgens belooft hij: in de zomer neemt hij ze mee naar de kust. Zijn plan stuit op weerstand in het dorp, waar veel ouders analfabeet zijn en school vooral als onderbreking van het boerenwerk zien. Pas als de burgemeester instemt, groeit het vertrouwen. Ondertussen groeit ook de band tussen Benaiges en zijn leerlingen.

© Filmdepot

De schaduw van de oorlog

Benaiges is een leraar met moderne opvattingen in een behoudende gemeenschap. Zijn seculiere en linkse denkbeelden, die hij ook in een tijdschrift publiceert, roepen wantrouwen op — vooral bij de plaatselijke geestelijkheid. Toch weet hij binnen korte tijd zijn leerlingen te inspireren en op te laten bloeien.

Maar dan breekt de Spaanse Burgeroorlog uit. Zijn plannen komen abrupt tot stilstand. Door zijn politieke overtuigingen en invloed raakt Benaiges in het vizier van de opkomende repressie. Voor hij zijn belofte kan nakomen, verdwijnt hij — net als duizenden anderen in deze gewelddadige periode.

De stilte voorbij

Ruim 75 jaar later reist Ariadna (Laia Costa), kleindochter van een van Benaiges’ leerlingen, af naar Burgos om het lot van haar overgrootvader te achterhalen. Bij een bezoek aan de opgravingen van het massagraf La Pedraja maakt Ariadna kennis met een oud-leerling van Antoni Benaiges en ontdekt ze dat ook haar grootvader een leerling van hem is geweest. Zo smelten heden en verleden in de film samen. Over Benaiges is in het dorp decennialang gezwegen. Uit angst. Zijn verhaal is een van de vele die verloren dreigden te gaan in het geweld van de geschiedenis.

© Filmdepot

Regisseuse Patricia Font vertelt dit dubbele verhaal helder en beheerst. Ze wisselt tussen verleden en heden zonder dat het gekunsteld aanvoelt. Wat ze toont, is precies genoeg. Niet alles krijgt een verklaring — zoals Ariadna’s ziekteverlof of de moeizame relatie met haar moeder — maar dat stoort niet. De kern blijft het portret van een leraar en de sporen die hij achterliet.

The Teacher Who Promised the Sea is een ingetogen en indringende film over onderwijs, idealisme en de blijvende gevolgen van politieke onderdrukking. Sinds 2012 groeit in Spanje de aandacht voor Antoni Benaiges, met boeken, theater en een stichting die zijn school wil omvormen tot museum. Deze film vormt daar een waardige en persoonlijke aanvulling op.

Vanaf donderdag 12 juni 2025 in de bioscoop.