Hoop, geloof en liefde
Met World Trade Center geeft de in New York geboren regisseur Oliver Stone zijn publiek wat het graag wil hebben: een lichtpunt van hoop, geloof, en liefde in het gitzwarte decor van 11 september 2001. Hij gebruikt hiervoor de herinneringen van John McCloughlin (Nicolas Cage) en Will Jimeno (Michael Pena), twee agenten van de havenpolitie die worden opgeroepen om bij de ontruiming van het World Trade Center te assisteren. Wanneer de eerste toren instort raken de mannen bedolven onder meters puin. Ondanks hun benarde situatie vinden ze steun in elkaar en in de liefdevolle herinneringen aan het eigen gezin. De hoop om gered te worden blijft hierdoor, ondanks kwellende pijn, honger en dorst, levend.
Alle gebeurtenissen in World Trade Center zijn gebaseerd op feiten. Oliver Stone heeft duidelijk zijn best gedaan om zijn true story of courage and survival minutieus te reconstrueren. De twee brandende torens van het World Trade Center zijn zeer overtuigend digitaal geconstrueerd, een enorm deel van Ground Zero is in Californië op ware grootte nagebouwd, Stone heeft zelfs New Yorkse agenten en brandweerlieden laten invliegen om het Oostkustaccent accuraat op de band te krijgen. Wanneer deze inspanningen bij elkaar op worden geteld zou de suggestie kunnen ontstaan dat Oliver Stone er in geslaagd is om de gebeurtenissen op de “zwartste bladzijde uit de Amerikaanse geschiedenis” realistisch en integer in beeld te brengen. Niets is echter minder waar.
Gefilterd verleden
~
Stone heeft in World Trade Center niet geprobeerd om alle verschrikkingen die op die dag plaatsvonden tot een twee uur durende speelfilm te condenseren. Het totale aantal verhalen en gebeurtenissen is door een aantal filters gegaan voordat het geschikt werd bevonden om in bioscopen te draaien. De kijker wordt voortdurend gespaard. In de hele film is bijvoorbeeld slechts één iemand te zien die vanuit een brandende toren naar beneden springt, terwijl McCloughlin en Jimeno op dat moment naar eigen zeggen meer mensen zagen springen. Het belangrijkste filter is echter bepaald door Stones keuze om van World Trade Center een verhaal van overlevenden te maken. Op 11 september 2001 kwamen 2749 mensen om het leven, slechts 20 mensen werden levend onder het puin vandaan gehaald. Door twee verhalen uit deze tweede groep te selecteren verdwijnt de dood en het lijden van de 2749 slachtoffers naar de achtergrond.
Het perspectief verschuift naar de gelukkigen die de aanslagen wel overleefden. De opofferingsgezindheid van de brandweerlieden, politieagenten en hulpverleners, de liefde van de twee agenten voor hun gezinnen en de hoop van de familie om de mannen nog levend weer te zien komen hiermee sterk naar voren. Oliver Stone heeft met World Trade Center dan ook meer een baken van hoop voor de overlevenden dan een monument voor de slachtoffers gemaakt.
Een volledig beeld
~
Zelf denkt de regisseur dat, net als bij de oorlog in Vietnam (het andere nationale trauma) alleen meerdere films van verschillende regisseurs een volledige impressie van de gebeurtenissen kunnen geven. Het is inderdaad te hopen dat iets dergelijks bij de aanslagen op het World Trade Center gaat gebeuren. Films waarin de mondiale context of het ongekuiste leed van de slachtoffers van de aanslagen te zien is, zullen hard nodig zijn om werkelijk recht te doen aan de verschillende gezichten van dit nationale trauma.
Extra op de dvd
De extra’s op de dvd zijn ronduit teleurstellend. Terwijl belangrijke scènes uit de film opnieuw te zien zijn, heeft Stone de microfoon tot zijn beschikking om commentaar te leveren op de beelden. Het gevolg is een onsamenhangend verhaal waarin veel namen vallen van mensen die allen een great of amazing job verrichten. Controversiële aspecten van de film – zoals de vraag of de film teveel of juist te weinig realistisch is – komen wel ter sprake, maar de manier waarop kan niet bekoren. Stone spreekt zich niet helder uit en lijkt vooral erg zijn best te doen om maar niemand voor het hoofd te stoten. De tweede extra voegt ook weinig toe, de overlevenden en hun reddende engelen mogen vertellen over the great man en the true heroes of 9/11 die hen ontvielen. Opnieuw zijn hoogtepunten uit de film te zien: alleen de echte liefhebber zal er een meerwaarde in zien om deze – welliswaar met nieuw commentaar – voor de derde maal te zien.
