Reïntegratie tussen de lijken

De debuutfilm van de Oostenrijkse acteur Karl Markovics is een intieme verhandeling over een jonge delinquent die leert omgaan met de buitenwereld. Atmen werd zowel geschreven als geregisseerd door de man die speelde in het Oscarwinnende Die Fälscher.

Reïntegratie valt het 18-jarige weeskind Roman Kogler (Thomas Schubert) zwaar. Hij heeft er al een tijd in de jeugdgevangenis opzitten en moet nu van zijn begeleider een baan vinden. Na enkele mislukte pogingen valt zijn oog op een advertentie voor aflegger. Roman begint als nieuweling in een gesloten groep van mannen voor wie de morbide wereld van lijken heel gewoon is. Langzaam moet hij wennen aan de begrafeniswereld en moet hij de acceptatie winnen van zijn collega’s.

Bij een verhaal als dit zou menig regisseur het publiek om de oren slaan met schrijnende beelden en dialogen. Maar niet in Markovics’ handen. De film wordt gemaakt door de sympathieke behandeling van het verhaal en een sober kleurenpalet. De onwillige jonge Roman is veel gevoeliger dan zijn puberale verzetsdrang laat blijken. Verwacht geen standaard gevangenisscenes en ook niet de bijtende realiteit die ‘reïntegratiefilms’ als Boy A kenmerken. Markovics overdramatiseert de film niet, maar kiest voor een nuchtere intimiteit met Roman. In Atmen overheerst een oppervlakkig meeleven voor de hoofdpersoon. 

Het is heel knap dat Atmen het drama van Roman’s leven en werk niet in alle elementen breed uitmeet. Er is beheersing voor nodig om een dergelijk drama niet overdreven te expliciteren. Het enige nadeel van dit realisme is dat de verhaallijn plat blijft; de soberheid zorgt ervoor dat de film blijft steken. Voeg daarbij de rare chemie die Roman heeft met zijn moeder, en de tweede helft van de film is minder aantrekkelijk dan de sterke start. Niettemin is Atmen een debuut waar Markovics trots op mag zijn.