Film / Films

In potentie briljant

recensie: Kassablanka

Over een week zal het Vlaams Blok een historische zegen behalen in Antwerpen. De extreem rechtse partij van Filip Dewinter haalt een derde van de stemmen: het is zwarte zondag. Guy Lee Thys en Ivan Boeckmans, beide gevierde Vlaamse filmmakers, zetten in Kassablanka een scherp beeld neer van een arme wijk waar etnische spanningen schrijnend naar voren komen. Maar eigenlijk gaat deze film niet over racisme, maar over kloven tussen generaties. Onbegrip van ouders tegenover hun kinderen, omdat deze kinderen al veel meer zijn meegegroeid met een moderne maatschappij. De hoogste tijd om de film te bekijken die moslimleider Dyab Abou Jahjah een “belediging van de Arabische cultuur” noemde.

~

Nog even in het kort het recept van film: Men neme een familie met Marokkaanse wortels waarbij de vader streng is in de leer. In een troosteloze galerijflat in de oude stadswijk woont naast dit gezin een totaal andere familie. Hiervan is de vader een tijd geleden ontslagen als vuilnisman omdat hij voor de ogen van de lokale televisie een Marokkaan in elkaar heeft geslagen. Deze twee families zouden niets met elkaar te maken hoeven te hebben in een ‘moderne’ stad, ware het niet dat de Marokkaanse dochter een relatie krijgt met de zoon van de racist. En tussendoor doet de drugsdealende arische dochter het ook nog even met de Marokkaanse zoon, die een Italiaanse naam heeft aangenomen en het eigenlijk veel liever met mannen doet.

Romeo en Julia

~

Veel van de knelpunten tussen de Marokkaanse en Europese cultuur die in Kassablanka worden gesignaleerd kennen we al uit bijvoorbeeld Shouf Shouf Habibi. Ook heeft Eddy Terstall al in 1995 de film Walhalla gemaakt. Deze film had een vergelijkbaar verhaal: Romeo en Julia in het moderne multiculturele Vlaanderen. Ook Thys en Boeckmans pakken nu dus dit thema op, maar zij hebben toch voor een aparte werkwijze gekozen. Opvallend is dat de filmmakers zijn begonnen met screentests (dit proces duurde bij elkaar twee jaar) en naar aanleiding van de verhalen die ze daar van de acteurs te horen kregen een definitief script in elkaar hebben gezet. Ze waren er in het begin nog absoluut niet zeker van dat ze voldoende Marokkaanse acteurs zouden vinden om een goed verhaal neer te zetten.

Skinheads

~

De eerste helft van de film is niet erg spannend. We krijgen een beeld van de zielige nazi-vader en het fanatieke Marokkaanse gezin. De enige reden dat je blijft kijken is dat je op de achterkant van de dvd al gelezen hebt dat beide kids een relatie gaan krijgen. In de tweede helft wordt de film wel iets interessanter, omdat je de grote hoeveelheid karakters beter leert kennen, maar toch blijft de echte verhaallijn (Romeo en Julia dus) onderbelicht. Hun relatie blijft bijna de hele film geheim. Niemand weet er iets van en kan er dus een expliciet oordeel over uitspreken. Die geheimhouding wil bovendien ook niet echt beklemmend worden. Door de grote hoeveelheid bijzaken die worden gepresenteerd (de drugs, het geneuk van de arische zuster, het gedoe met skinheads) verliest de film de grip op de hoofdlijn en daardoor ook mijn interesse.

Fictieve documentaire

Het is de regisseurs niet gelukt om deze spanningsboog eerder aan te zetten. Hierdoor word je als kijker niet de film in gesleurd. Je blijft slechts antipathie voelen voor de nazi en de fundamentalist en een lichte sympathie voor de beide kinderen. Dat is spijtig want nu blijft het slechts een fictieve documentaire van een afgrijselijke week in een achterstandswijk.

De tuinkabouter

De film is duidelijk een lowbudget-productie. Dit zie je af en toe doordat de kleuren niet bij alle opnames even sterk zijn, maar over het algemeen stoort dit niet. Sterker nog, de dvd is uitgebreid opgezet en de schijf heeft een volwassen hoeveelheid extra’s. Zo staat er een waardevol radio-interview op waarin de regisseurs uitleggen hoe ze tot het maken van de film zijn gekomen. Ook behoort een aardige ‘making of’ tot de extra’s. Maar de bonus wordt pas echt compleet door twee korte films van elk ongeveer tien minuten. De eerste film, Tuinkabouter, is een komische sketch over een man in een tuinhuisje die in een graafmachine gaat rijden. De film Rauw gaat over een viertal mensen, die allemaal met elkaar naar bed gaan. Beide films zijn leuk om te zien en geven een duidelijk beeld van wat beide regisseurs nog meer gemaakt hebben.

Aanklacht tegen maatschappij

Kassablanka is in potentie een briljante film, met een perfecte intrige en een spetterende plot. Doordat de regisseurs echter met deze film ook een aanklacht lijken te willen maken tegen van alles en nog wat in onze maatschappij verdwaalt de film in bijzaken. De dvd mag dan goed opgezet zijn, en de twee korte films maken heel veel goed, de hoofdfilm blijft niet meer dan situatieschets van een wijk in de week voor zwarte zondag. Het is helaas een mix tussen een groot aantal gepeperde ingrediënten geworden die er net niet in slaagt om een duidelijke smaak achter te laten.