The Quality Film Collection

Voor de verandering is de beeldkwaliteit van deze goedkope schijfjes heel acceptabel en aan sommige dvd’s is zelfs een korte documentaire of een andere extra toegevoegd. De afgelopen tijd werden onder andere Hiroshima Mon Amour, Osama, Black Cat, White Cat, Christiane F., en Elephant aan de deze collectie toegevoegd. Vrijwel allemaal prachtige films die alleen ontsierd worden door de niet echt fraaie coverart. De films zijn echter stuk voor stuk overbekend en lopen qua stijl en thematiek nogal uiteen, waardoor ze nogal willekeurig bij elkaar gezocht lijken. Een oorspronkelijke en verrassende insteek ontbreekt dan ook volledig. Wie op zoek is naar eigenzinnige, en minder voor de hand liggende films kan zijn heil beter zoeken bij de NRC-Handelsblad collectie.

Hiroshima

Het meesterlijke Hiroshima Mon Amour (1959) van de Franse regisseur Alain Resnais is één van de mijlpalen uit de Nouvelle Vague. De film werd uitgebracht in 1959 en imponeerde de gehele Franse filmwereld. In één van de beroemde discussies uit de Cahiers du Cinema werd de film beschouwd als het ultieme bewijs dat Film hetzelfde niveau als Literatuur kan bereiken. Een Amerikaanse actrice en een Japanse architect beginnen een verhouding in het Hiroshima van na WOII, waar de herinnering aan de atoombom nog vers is. In een prachtige mix van heden en verleden weet Resnais de pijn en de emoties van beide personages met elkaar te verweven. Als extra is de documentaire Hiroshima ou Le Temps d’un Retour aan de dvd toegevoegd.

School met de koran

Osama (2003) van Siddiq Barmak is de eerste Afghaanse film die na het schrikbewind van de Taliban gemaakt werd. Centraal staat een 12-jarig meisje dat in het door de Taliban beheerste Kabul woont en zich als jongen verkleed om in haar onderhoud te kunnen voorzien. Op een dag wordt ze gerekruteerd voor een militaire ‘school met de Koran’ en dan is het slechts een kwestie van tijd voor haar bedrog ontdekt wordt. Osama snijdt de uiterst relevante problematiek van de vrouwenonderdrukking aan maar gebruikt die meer om de Taliban aan te klagen, dan om te reflecteren op de bestaansproblematiek van de personages. Dit laatste zou in het licht van de verwerking van het verleden veel interessanter zijn. Wat we willen weten is hoe die vrouwen onder hun burka’s denken, hoe ze het vol houden en wat er met hun identiteit gebeurt. Wat we ook willen weten is hoe de mannelijke bevolking hier tegenover staat. Uit de vele beenloze mannen in de film Kandahar van Mohsen Makhmalbaf blijkt dat zij net zo goed slachtoffers van het regime van de Taliban zijn. Osama is nog teveel een politiek pamflet om een beslissende bijdrage te kunnen leveren aan het culturele verwerkingsproces; desondanks is het een interessante poging. Aan de dvd zijn twee extra’s toegevoegd: een interview met Siddiq Barmak en een documentaire over de jonge, talentvolle actrice Marina Golbarhari.

Carnavalesk feest

Black Cat, White Cat (1998) is een lichtvoetige en absurdistische film vol goedhartig gespuis, krankzinnige dialogen en zigeunermuziek. Zelfs de grootste zuurpriem kan niet op tegen deze energievolle film uit de stal van Emir Kusturica (Life is a Miracle, Underground). Het is geen film waarin je hoeft te zoeken naar diepere betekenissen of een pseudo-intellectuele boodschap – zoals in Kusturica’s niet geheel geslaagde en overgewaardeerde Underground. Black Cat, White Cat is daarentegen een hilarisch wanproduct, waarin nauwelijks sprake is van plot. De film bestaat uit een aaneenschakeling van doldwaze scènes die bij elkaar worden gehouden door enkele dunne verhaallijnen. Toch is dat nauwelijks storend, aangezien de film er ook niet op uit is een verhaal te vertellen. Kusturica probeert daarentegen een specifieke sfeer, een stemming over te brengen. Black Cat, White Cat is het meest geslaagde exemplaar uit het rijtje van Kusturica’s carnavaleske films. In deze films moet je je onderdompelen, zoals je je in een weldadig carnaval onderdompelt. Laat de film over je heen razen en voor even vergeet je de normale wereld om je heen.

Geldverslindende verslaving

Christiane F. – Wir Kinder vom Bahnhof Zoo (1981) slaat een geheel andere toon aan. Deze film van de Duitse regisseur Uli Edel schets een portret van de drugscene in het Berlijn van de jaren zeventig en de destructieve werking die daar van uitging. Centraal staat de dertienjarige Christiane, een kind nog, die na schooltijd tippelt om haar geldverslindende verslaving te kunnen bekostigen. De film is vooral interessant omdat we de gebeurtenissen vanuit Christiane’s eigen perspectief te zien krijgen en er geen moralisme van goedwillende ouders/omstanders is toegevoegd. De ontluisterende werkelijkheid spreekt voor zich en duwt de kijker met z’n neus op de gruwelijke feiten.

Moordende schietpartij

In Elephant brengt Gus van Sant (My Own Private Idaho, Finding Forrester) op ingetogen wijze een moordende schietpartij op een Amerikaanse highschool in beeld. Hij brengt het drama in kaart zonder een oordeel uit te spreken, wat hem veel kritiek opleverde. Terecht is deze kritiek niet. Niets is makkelijker dan een film te maken waarin zo’n schietpartij ondubbelzinnig veroordeeld wordt. Zo’n film kan echter onmogelijk leiden tot een zinnige doordenking van de problematiek die met dergelijke schietpartijen verbonden is. Van Sant doet daarentegen een authentieke poging om door te dringen tot het absurde en onbegrijpelijke wereldbeeld van de schietende jongeren, zonder dat dit tot een verheerlijking van het geweld leidt. De functie van zijn film is tweeledig. Aan de ene kant vormt het een reflectie op – en wellicht een aanklacht tegen – een cultuur die dergelijke geweldsexplosies mogelijk maakt en zelfs in de hand werkt. Aan de andere kant laat het zien dat de jongeren niet gek waren en dat zo’n schietpartij niet een opzichzelfstaand incident is, maar een probleem dat om een oplossing vraagt. Aan de dvd is Alan Clarke’s korte film Elephant (die Gus van Sant tot voorbeeld diende) toegevoegd, alsmede een interview met Van Sant.