Film / Films

Requiem in de duinen

recensie: La Marea

La Marea is de visueel zelfverzekerde tweede film van Diego Martinez Vignatti, de vaste cameraman van Carlos Reygadas (Japón, Batalla en el cielo). Zijn film is een schetsmatig portret van een vrouw die verwikkeld is in een rouwproces. Haar tocht naar een mate van aanvaarding weet vooral in zijn beelden de toeschouwer te vangen, terwijl het verhaal uiteindelijk het onderspit moet delven.

La Marea behoorde tijdens het IFFR 2007 bij de selectie die deel uitmaakte van de Tiger Awards-competitie. De film verloor van Tan Chui Mui’s Love Conquers All en Pia Marais’ Die Unerzogenen. Desondanks kon regisseur Diego Martinez Vignatti zich toch nog trots voelen, aangezien hij verantwoordelijk was voor het camerawerk van Die Unerzogenen.

Rouwproces

~

La Marea heeft een rouwproces als thema en begint met flarden van een auto-ongeluk, minimaal gevangen door vervreemdende shots. Een vrouw overleeft een botsing die voor haar man en haar kind fataal is gebleken. Vignatti gebruikt dit gegeven als de basis voor een psychologisch portret van een vrouw die door extreme omstandigheden kwetsbaar is geworden. In een impulsieve toestand vlucht ze naar de duinen, waar ze in een hutje zich onttrekt van haar vertrouwde omgeving en zich schikt aan de emotionele conditie van een intense rouw.

Vignatti volgt haar in heldere en verstilde shots, terwijl ze op een simpele wijze probeert te leven. Gaandeweg in het verhaal vindt ze een gewonde hond die ze verzorgt en geneest. Haar geïsoleerde leven als kluizenaar heeft iets weg van een persoonlijk ritueel, waar ze betekenis probeert te vinden tussen een niet te vergeten leed en een mate van acceptatie. Maar de film toont ook waanbeelden die aangeven dat er een emotionele afgrond is waar het hoofdpersonage in kan vergaan. De Spaanse titel La Marea kan in het Nederlands vertaald worden als de cycli van eb en vloed, wat in de film voornamelijk door de visuele setting wordt opgeroepen. Maar marea verwijst ook naar het Spaanse werkwoord voor het zich duizelig of ziek voelen en in de film komen beide betekenissen samen in de wisselende stemmingen van de hoofdpersoon.

Vrouw in de duinen

Vrouwelijke personages die lijden aan psychologische problemen vormen voor veel regisseurs een verleidelijk uitgangspunt. La Marea heeft inhoudelijke en stilistische verbanden met films als Lynne Ramsays Morvern Callar, François Ozons Sous le sable en Krzysztof Kieslowski’s Trois Couleurs: Blue, waar vrouwelijk karakters worstelen met de dood van geliefden en de golven van depressies en emotionele verdoofdheid die daarop volgen.

~

Waar die films konden rekenen op goede acteerprestaties van respectievelijk Samantha Morton, Charlotte Rampling en Juliette Binoche is La Marea afhankelijk van actrice Eugenia Ramirez. La Marea is haar speelfilmdebuut en ze weet de film en zijn emotionele lading maar gedeeltelijk te dragen met haar kwetsbare en pure uiterlijk. Ze krijgt van Vignatti nauwelijks teksten of dramatische diepgang om mee te spelen. Haar karakter doet daardoor grotendeels dienst als een personificatie van het rouwproces, vergelijkbaar met figuren die een deel uitmaken van een verstilde piëta.

Stijlpolemiek

La Marea vormde recentelijk het onderwerp van een discussie in het toonaangevende filmtijdschrift Sight and Sound. De film had de redacteuren verdeeld, waarbij één kamp de film prees voor zijn beheerste en esthetiserende stijl. Daartegenover stonden de meningen van critici die zich stoorden aan de narratieve leegheid van de film. Als een schoolvoorbeeld van een bepaalde definitie van arthousecinema leek voor hen La Marea zich onnodig te focussen op stijl om de stijl. Dat de film begint met de klanken van Mahlers adagietto van de vijfde symfonie over beelden van de zee is vanuit die optiek geen toeval. Vignatti lijkt daarmee te verwijzen naar Visconti’s Death in Venice, alsof hij een lijn wil trekken van de oude meesters naar een nieuwe generatie cineasten die serieuze en artistieke films maken.

Binnen de bovenstaande discussie moet deze criticus toch bekennen dat hij geneigd is om zich aan te sluiten bij de laatste groep. Vignatti’s achtergrond als cameraman komt het sterkst naar voren in La Marea, maar het verhaal wordt al snel te lang en is vrij ondynamisch. Ook levert de film geen overtuigende inzichten op ondanks zijn schoonheid. Voor de kijkers die worden meegezogen in Vignatti’s film is die oppervlakkige esthetiek de trekkende factor. Maar achter de zorgvuldige plaatjes en de lange sfeervolle shots is de film een leeg requiem en een strakke staalkaart van een soort cinema die als kunst serieus genomen wil worden zonder daadwerkelijk iets nieuws of concreets te zeggen.