Film / Films

Oorlogsfilm met hoog knuffelgehalte

recensie: Merry Christmas (Joyeux noel)

“Felix, waar kom jij opeens vandaan?”, vraagt de Duitse soldaat aan de kat. “Nee, dat is Nestor!”, probeert zijn Franse collega hem snel duidelijk te maken. Het feit dat de twee vijanden allebei dezelfde kat hebben geadopteerd, illustreert hoe dicht de loopgraven van de Britten, Fransen en Duitsers bij elkaar lagen tijdens de Eerste Wereldoorlog. En toch was die korte afstand nauwelijks te overbruggen. Tot op een zekere kerstavond in 1914.

~

Merry Christmas begint met drie kinderversjes. Kinderversjes over het uitmoorden van complete volkeren, dat wel; propaganda om het volk klaar te stomen voor de oorlog. Uiteindelijk zeggen de drie versjes, voorgedragen door een Duits, Frans en Brits kind, precies hetzelfde: wij zijn goed, zij zijn slecht; wij moeten winnen, zij moeten dood. Het is meteen de belangrijkste boodschap van de Frans/Duits/Britse productie, die onder meer werd genomineerd voor een Oscar in de categorie Beste Buitenlandse Film: in wezen zijn we allemaal hetzelfde, dus waarom blijven we elkaar afmaken?

Doedelzakken en drank

Dat is precies de vraag die de drie partijen zichzelf stellen op de kerstavond van 1914. En dus wordt besloten een wapenstilstand af te sluiten, al is het maar voor een nacht. Langzaam komen de vijanden uit hun loopgraven en verzamelen zich op het stuk niemandsland dat hen eerst scheidde. Duitsers trachten geluid te krijgen uit de doedelzakken van de Schotten en er wordt chocolade en drank uitgewisseld.

Te mooi om waar te zijn? Niet helemaal, aangezien Merry Christmas is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. Wel is het duidelijk dat het geheel zeer zwaar is aangedikt en geromantiseerd. Op een enkeling na zijn de soldaten van alle partijen wel heel erg snel vergeten wie daarnet nog zijn beste vrienden stond af te schieten… De geloofwaardigheid van de film wordt toch wel op de proef gesteld als binnen de kortste keren iedereen gezellig met elkaar zit te borrelen. Dit hoge knuffelgehalte zorgt er samen met de aanzwellende muziek voor dat Merry Christmas meer dan eens gevaarlijk sentimenteel wordt.

~

Dat werkt soms wel en soms niet. Met name bij de geïmproviseerde mis waarbij een operazangeres een lied voordraagt en de soldaten spontaan beginnen te snotteren, zullen veel mensen toch een lichte braakneiging moeten onderdrukken. Het moment echter dat de drie partijen om beurten in elkaars loopgraven schuilen voor andermans artillerie, is weer zo aangrijpend dat het een van de sterkste scènes in de film is.

Aangrijpend

Merry Christmas is op een aantal momenten net iets te sentimenteel en ongeloofwaardig. Sommige scènes zijn echter weer zo onverwacht dat ze juist aangrijpend zijn. Uiteindelijk zorgt het bittere eind ervoor dat de film toch redelijk in balans is. Want ook al zijn alle soldaten in wezen hetzelfde, in een oorlog is het helpen van de vijand blijkbaar nog altijd landverraad…

De dvd bevat een korte introductie en een Frans audiocommentaar van de regisseur, dat op ons exemplaar niet ondertiteld was.