Film / Films

Huiveringwekkende liefdestragedie

recensie: Twentynine Palms

Na La vie de Jesus en L’humanité is Twentynine Palms de derde film van de Fransman Bruno Dumont. De film werd geweigerd voor de competitie op het filmfestival van Cannes omdat het werkstuk te rigide en omstreden zou zijn. Tijdens het filmfestival van Venetië ging de film alsnog in wereldpremière en waren de reacties bij de eerste persvoorstelling extreem verschillend. Er klonk luid boegeroep uit de zaal en er waren zeer enthousiaste reacties. De plot van Twentynine Palms is zo uitzonderlijk afschuwelijk van zeggingskracht dat de kijker nog lang kan nadenken over de vraag of deze film betiteld kan worden als een geniaal meesterwerk of een oersaaie stijloefening.

~

Katia (Katia Golubeva) en David (David Wissak) zijn een verliefd stel en trekken er samen met de luxe Landrover van David een weekendje op uit in de verlaten woestijn nabij Los Angeles. Ze rijden door een bergachtig gebied met oneindige wijdten en vlakten vol zand, dorre bomen en stof. Ze luisteren naar de wind, genieten van de zon en klauteren naakt over woeste rotsstenen om op een beschut plekje de liefde met elkaar te bedrijven. Tegen de avond rijden ze door het ruige, verlaten landschap terug naar de bewoonde wereld en verpozen zich met elkaar in het zwembad van hun hotelletje. Als het stel zich heeft gedoucht en opgefrist, begeven zij zich naar de dichtstbijzijnde horecagelegenheid voor de avondmaaltijd. Aan het eind van de avond vallen de twee moe maar voldaan op bed om de volgende dag weer getweeën per auto de woestijn in te trekken.

Onheil

~

De twee zijn erg verliefd maar David en Katja hebben elkaar erg weinig te vertellen, en zoals dat kan gaan op vakanties, hopen de kleine ergernissen over elkaar zich langzaamaan op tot grotere ergernissen over het gedrag van de ander en nemen de spanningen tussen de twee meer en meer toe. Uiteindelijk komt het tot een confrontatie tussen de twee geliefden nabij hun hotel, die echter geheel in het niet valt bij het verschrikkelijke onheil dat de twee daarna nog staat te wachten in de woestijn.

Tergend

De vertelling van de film gebeurt in een tergend langzaam tempo omdat de beelden lang en traag zijn. Dit vergt het uiterste van de kijker. Minutenlang wordt de auto van David door het woestijnlandschap gevolgd zonder dat er werkelijk iets gebeurt. De twee geliefden zitten langdurig zwijgend in de auto, zonder dat er iets gebeurt. De twee liggen op bed en zeggen af en toe wat tegen elkaar met wat nietszeggend gemompel.

Geen achtergrond

Aangezien David en Katja weinig met elkaar praten en dat wat er wordt gezegd geen enkele diepgang lijkt te hebben, moeten de beelden betekenis, opwinding en sfeer in de film brengen. Dit lukt alleen in het laatste gedeelte van de film, als het verhaal zijn dramatische ontknoping nadert. Daarvoor lukt het maar niet meegevoerd te worden door het verhaal. Er gebeurt tot het slotstuk van de film simpelweg te weinig in het verhaal om echt te kunnen boeien. Door de minimale aandacht voor dialogen komt de kijker nagenoeg niets te weten over de karakters en achtergronden van David en Katja. Om een beeld te krijgen van hen moet de toeschouwer het doen met een paar opmerkingen waaruit een diepere betekenis zou kunnen worden afgeleid en die iets zouden kunnen zeggen over de achtergronden en drijfveren van de personages.

Essentie

Duidelijk is dat Dumont de kijker met deze film zeer nadrukkelijk aan het denken heeft willen zetten en absoluut niets cadeau heeft willen geven. De vraag gedurende bijna de hele film is echter waartoe de regisseur ons tot nadenken wil aanzetten. Pas aan het einde vindt er een indringende, gruwelijke en uiterst gewelddadige gebeurtenis plaats, waardoor de essentie van de film opeens wordt blootgelegd. Dan blijkt dat Dumont een werkstuk heeft willen maken over macht, seksueel misbruik en de verwoestende werking hiervan op slachtoffers.

Als de film is afgelopen en nog flink nadreunt in je hoofd, wint deze aan essentie en biedt dan veel stof tot nadenken en slaagt Dumont alsnog in zijn opzet. Hij heeft dan wel het uiterste van de kijker gevergd. Twentynine Palms is een inktzwart, nihilistisch statement over de leegheid van het bestaan, de ontoereikendheid van de menselijke liefde, de gruwelijkheid van de dood en de ernst van misbruik. Geen meesterwerk omdat pas na afloop het thema van de film doordringt, en omdat de grote vraag waarom Dumont niet eerder in de film zijn hoofdthema presenteert te ergerniswekkend aanwezig blijft. Eerdere ontvouwing van het onderwerp in de film had ongetwijfeld een indringender en boeiender film opgeleverd.