In memoriam: Jason Rhoades
Hoewel Jason Rhoades al een tijdje uit the picture was, hakte het ANP bericht er afgelopen weekend toch stevig in; totaal onverwacht overleed Amerikaans kunstenaar Rhoades vorige week dinsdag op 41-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartstilstand. Hij werd algemeen beschouwd als één van de stijliconen van de jaren ’90. De galerie waar hij veel van zijn werk tentoonstelde, galerie David Zwirner in New York, noemde zijn overlijden dan ook zeer terecht een ‘ongelooflijk verlies voor de kunstwereld’. Na Martin Kippenberger en Michel Majerus ontvalt ons met Jason Rhoades nu helaas opnieuw één van de grote namen van de hedendaagse kunst. Op deze plek bewijst 8WEEKLY hem kort de laatste eer.
 |
| Jason Rhoades, SLOTO – The Secret Life of the Onion, 2002-2003 (collectie Van Abbemuseum). Fotograaf: Peter Cox |
Jason Rhoades werd in 1965 geboren in Newcastle (Californië) en studeerde onder andere aan de kunstacademies van San Francisco (1986-1988) en Los Angeles (1991-1993). In Los Angeles zou hij sterk worden beïnvloed door Paul McCarthy, de controversiële kunstenaar die de afgelopen jaren in Rotterdam zoveel ophef veroorzaakte met zijn kabouter Buttplug. McCarthy was sinds de jaren tachtig als docent verbonden aan de University of California Los Angeles (UCLA). In navolging van de kritische kunst uit de jaren zestig stond Jason Rhoades net als McCarthy sceptisch tegenover de westerse consumptiemaatschappij, alsook tegenover de kunstwereld. Zo bevatte zijn solotentoonstelling in het Van Abbemuseum in 2002, The Purple Penis and the Venus (and Sutter’s Mill) for Eindhoven (eerder te zien in de Kunsthalle Nürnberg, Duitsland) een soort achtbaankarretjes met koppen van de Drie Biggetjes van Disney. Het zijn net als de legoblokjes en neonreclames die hij gebruikt een verwijzing naar onze consumptiemaatschappij, je hebt niet veel fantasie nodig om in te zien dat Rhoades hiermee commentaar levert op de vercommercialisering van de (museum)wereld, hoewel dit soort statements doorgaans niet zo expliciet door hem werden geuit.
 |
| Jason Rhoades, SLOTO – The Secret Life of the Onion, 2002-2003 (collectie Van Abbemuseum). Fotograaf: Peter Cox |
Ruimtevullende installaties
Vanuit de westkust van de Verenigde Staten maakte ‘knutselaar’ Rhoades halverwege de jaren negentig naam met zijn associatieve, ruimtevullende installaties, waarin hij vaak verbanden legde tussen de realiteit, de weergave van die realiteit in de media en de persoonlijke ervaring. De duiding levert bij Rhoades weinig problemen op, je moet hem ergens zoeken in de hoek van de ‘avant-garde van gisteren’: speelse, doch serieuze, manlijke collegae als McCarthy, Thomas Hirschhorn en de helaas veel te vroeg overleden Kippenberger. Net als bij de installaties van Kippenberger en Hirschhorn is het bij Rhoades moeilijk om je te concentreren op één bepaald aspect, daarvoor ontbreekt in de expositie een centraal punt. Een andere overeenkomst met Hirschhorn is dat ook Rhoades veelvuldig gebruik maakte van industrieel restmateriaal. Met het in de kunstcontext plaatsen van huishoudelijke apparaten ging de Amerikaan door op het gedachtegoed van fameus conceptueel kunstenaar Marcel Duchamp. Door deze vergelijkingen met deze westerse mannelijke kunstenaars lijkt Rhoades in zekere zin ook te reflecteren op de rol die de man vervult in onze doorgedraaide westerse consumptiemaatschappij.
Dit alles in ogenschouw nemend, bevinden we ons in Nederland dan op het terrein van het Van Abbemuseum in Eindhoven, het museum dat nog niet zo heel lang geleden inderdaad een overzichtstentoonstelling aan hem wijdde. Het Van Abbemuseum heeft ook werk van Rhoades opgenomen in de vaste collectie. Daarnaast was werk van Rhoades onder andere te zien in Museum De Paviljoens in Almere.
 |
| Fragment uit tentoonstelling van Jason Rhoades en Paul McCarthy in Kling & Bang Gallerí in Reykjavik |
Voorbijgestreefd
De laatste jaren dreigde Rhoades mondiaal een beetje in de vergetelheid te geraken, zijn laatste grote solo-exposities dateren alweer van 2002: PeaRoeFoam My Special Purpose in Museum moderner Kunst Stiftung Ludwig (Wenen) en PeaRoeFoam. The Impetuous Process & From The Costner Complex in galerie David Zwirner (New York)/ Estudio Helga de Alvear (Madrid). Jason Rhoades was er nog steeds, maar in de wereld van de hedendaagse kunst, een wereld die net als onze westerse maatschappij leeft bij de gratie van het nieuwe, was Rhoades inmiddels voorbijgestreefd door een volgende generatie kunstenaars. De tijd om uit te doven heeft hij ‘gelukkig’ niet gekregen. Ons medeleven gaat uit naar Jasons vrouw Rachel en zijn dochter Rubi.
