De prijs van perfectie
Filmdepot‘In deze wereld gaat het niet om ballet, maar om politiek.’ Het is een bittere constatering die de Amerikaanse danseres Joy Womack herhaaldelijk te horen krijgt in Joika, de nieuwe biopic van regisseur James Napier Robertson. Deze uitspraak blijkt de rode draad in een verhaal over toewijding, ambitie en de tol die betaald moet worden voor perfectie. Joika is geen lieflijk dansdrama, maar een aangrijpende film over doorzettingsvermogen in een keiharde wereld.
De film volgt het waargebeurde verhaal van Joy Womack, een danstalent uit Texas die op 15-jarige leeftijd wordt toegelaten tot de prestigieuze Bolshoi-academie in Moskou. De concurrentie is moordend en de eisen onmenselijk. Onder leiding van docente Tatiyana Volkova moet Joy zich volledig onderwerpen aan het strenge regime van de Russische balletwereld. Haar droom om te dansen zoals haar idool Natalia Osipova komt dichterbij, maar de weg ernaartoe is een gevaarlijke. Als westerse in een gesloten systeem wordt ze met argwaan bekeken. Alles staat op het spel: haar lichaam, haar mentale gezondheid en haar toekomst.
Authenticiteit
Wat Joika boven het gemiddelde dansdrama uittilt, is de authenticiteit. Joy Womack was zelf nauw betrokken bij het maken van de film en fungeerde zelfs als haar eigen stuntdubbel. Dat voel je in elke scène. De fysieke intensiteit, de pijn, de euforie: het is allemaal tastbaar. Wie denkt dat een film over ballet slechts elegante pirouettes en mooie muziek betekent, komt bedrogen uit. Dit is een wereld waarin discipline grenst aan zelfvernietiging, waarin ambitie dodelijk kan zijn.
Cast
Talia Ryder levert een indrukwekkende hoofdrol als Joy. Ze belichaamt haar personage met een combinatie van kwetsbaarheid en vastberadenheid die overtuigt vanaf de eerste scène. Ryder is niet alleen een getalenteerde actrice, maar ook een klassiek geschoolde danseres. Haar fysieke prestatie is bewonderenswaardig; zeker gezien de intensieve voorbereiding die ze had, onder meer met New York City Balletdanser Daniel Ulbricht én Womack zelf. Diane Kruger is eveneens sterk als Tatiyana Volkova, de veeleisende docente die uiteindelijk meer lagen blijkt te hebben dan haar stalen façade doet vermoeden. Ook Oleg Ivenko, bekend van The White Crow (2018), maakt indruk als de charismatische Nikolay, een kortstondige liefde van Joy.
© Filmdepot
Rauwe realiteit
Visueel is Joika even strak als de wereld die het portretteert. De cinematografie toont zowel de grauwe strengheid van de trainingsstudio’s als de dromerige schoonheid van het podium. De contrasten worden nergens groter dan tussen wat het publiek ziet (perfectie) en wat de danseressen doormaken om daar te komen: bloederige voeten, eetstoornissen en eenzaamheid. De film schuwt die rauwe realiteit niet, en dat maakt hem des te indringender.
Joika doet onvermijdelijk denken aan eerdere dansfilms zoals Black Swan (2010) en The White Crow, maar weet toch een eigen toon te vinden. De film combineert de psychologische spanning van de eerste met de biografische intensiteit van de tweede, en slaagt erin om een uniek en ontroerend portret neer te zetten van een vrouw die vecht voor erkenning in een vijandige omgeving.
Regisseur James Napier Robertson weet met Joika een verhaal te vertellen dat veel verder gaat dan ballet. Het is een film over dromen najagen, over je plek vinden in een wereld die je liever ziet falen en over de kracht van volharding. Wat begint als een klassiek coming-of-age verhaal groeit uit tot een meeslepende, soms verontrustende inkijk in de offers die een leven aan de top van de kunst vergt.
Te zien vanaf 19 juni in de bioscoop.
