Echte troep in Amsterdam

Het probleem van Koninginnedag is wel, dat je met name die dingen ziet die járen geleden ineens Heel Erg Hip waren. En daarna om geheel begrijpelijke redenen de vergetelheid zijn ingedoken. Dit jaar bleek met name iedereen zijn uitgave van Jean Auels Stam van de Holenbeer geen plaats op de boekenplank meer te gunnen. Auel-fans hadden de dag van hun leven maar aangezien die zeldzamer bleken te zijn dan de Auel-haters waren er nog genoeg Holenberen om ook de neutrale consument over te halen.

Schrapers

Op het Roelof Hartplein troffen we deze boekentoren net zoals voorgaande jaren voor de Openbare Bibliotheek aan. De handelaar (want de bieb was het niet) had het hele vrijmarkt-idee nog niet zo te pakken, te zien aan de exorbitante prijzen. Even verderop maakt vriendin heibel met een verkoopster die die schattige laarsjes echt niet voor minder dan dertig euro van de hand wil doen omdat ze ze nog geen jaar geleden in Italië voor bijna tweehonderd heeft gekocht. Maar dit is de minderheid. Bijna iedereen heeft door dat de normprijs hooguit vijf euro is. Wel lijkt de basisprijs elk jaar een eurootje te stijgen, geheel in lijn met het schraperige imago van de doorsnee-Amsterdammer – vooral die aan de Apollolaan.

Dat betaal je ook voor een jaargangetje OOR. Naast de OORtjes ligt Bollywood te lonken en wordt heftig besproken door enige kenners van Indiase komaf. Ik stuif meteen af op de LP-bakken een paar meter verder en word toegelachen door de fine fleur van de jaren zeventig. De leden van Pussycat gluren verleidelijk naar het schaamteloze haar van Thijs van Leer. Maar ook degene die niet zo nadrukkelijk (goddank) verloren tijden wil ophalen kan terecht op de vrijmarkt, want elk jaar blijkt dit weer een welkome gelegenheid te zijn om esoterische prullaria aan de man te brengen. Ik had naar huis kunnen gaan met uren walvissen, brandinggeluiden of wolvengehuil en het was slechts aan mijn ijzeren discipline te danken dat dat niet gebeurde.

Gelukkig was het niet slechts populaire nieuwlichterij dat de klok sloeg. Ook voor de meer belegen muziekliefhebber werd een ruime keuze aangeboden. De liefhebber kon dan met een handvol centen het integrale oeuvre van deze Duitse zwijmelgrootmeester bemachtigen.

Exit boekenclub

Maar de verleidingen waren niet slechts muzikaal. Zoals ik al aangaf, moest ook de literatuurverslinder zich nadrukkelijk in de hand houden. Het tweederangs-thrillergenre was sterk vertegenwoordigd, en met name aan de Beethovenstraat zetten de bewoners collectief Günter Grass aan de kant. Verder werd links en rechts duidelijk dat de Nederlandse boekenclub zijn voormalige populariteit niet meer mocht genieten. Ook, helaas voor de aanbieders, niet onder het kopende publiek.

Ook voor kinderen genoeg te vinden, lijkt me. Vooral stichtelijke jeugdliteratuur van het soort waarin de held na met acht-nul te hebben achtergestaan in de laatste seconde tegen de snoode wreedaard van een midvoor een glorieuze overwinning behaalt. De overweldigende aanwezigheid van het muzikale werk van een zekere clown en acrobaat bleef dit jaar echter opvallend achterwege. Drommels.

Schaamte

Voor het overige is de Vrijmarkt soms best eng. Het vergt een zekere moed om ten overstaan van de wereld elke miskoop uit je bestaan op straat te leggen. Deze verkoper ging daar wel heel ver in. Maar gelukkig had hij geen Nederlandse boekenclub-boeken in de verkoop.

Soms zegt het aanbod ook veel over de aanbieder. Zo waren er de traditionele telefoonturk, de vioolmeisjes-die-best-een-zakcent-voor-extra-lessen-konden-gebruiken en de aanbieders van broodjes met een inhoud waarvoor de keuringsdienst bereid is de M.E. in te zetten.

Kleren

Maar het evenement krijgt z’n meest sinistere draai als de kleding uit de kast komt. Zoals deze foto had ik er nog veertien kunnen schieten. Een mens zou hier vandaan kunnen komen met de indruk dat een hele wijk van Amsterdam zich twintig jaar geleden collectief uitdoste alsof ze meespeelde in The Sound of Music. Dit tot vreugde van de Gothic-groupies, die terdege beseften dat zo’n Liesl-jurk en een bak zwarte verf een prachtige Transsylvaniëjurk maken.

Het grappige van Koninginnedag en in het bijzonder de Vrijmarkt is, dat het vooral zo’n multicultureel feest is: kebab, telefoons, duistere kleding, roti’s en een nogal sinister Joegoslavisch boek over wapens getuigen van de wil van zo’n beetje iedereen om aan dit feest deel te nemen. En winst maken doen ze lang niet altijd, zoals bleek toen ik een halve tompouce van iemand kocht en die er bij het afrekenen achter kwam dat het voor twintig cent helemaal niet uit kon.

Met twintig euro in de hand scoorde ik dit jaar twee volle zakken zooi die ik volgend jaar waarschijnlijk weer zal proberen te verkopen. In dat opzicht is de Vrijmarkt een waarlijk sociaal evenement en doet het waarschijnlijk meer aan de verspreiding van Kunst dan alle instellingen in de stad bij elkaar. En als er iemand die collectie A-Team-videobanden op Betamax nog wil hebben, mail me maar.