Boeken / Fictie

Voorbij de laatste woorden

recensie: Yves Petry - De laatste woorden van Leo Wekeman

Het is niet leuk een personage te zijn in een boek van Yves Petry. Zoveel mag na drie romans wel duidelijk zijn. De laatste woorden van Leo Wekeman, de laatste van de drie, is hier weer een mooi voorbeeld van. De westerse wereld draait door en Petry geeft haar nog een laatste zetje.

~

De laatste woorden van Leo Wekeman is het relaas van de ondanks zijn betrekkelijk jonge leeftijd van 35 jaar, al zo goed als uitgerangeerde journalist van het progressieve dagblad De Stem, Leo Wekeman. Het zit Wekeman niet mee. Na vijf jaar huwelijk is zijn vrouw vertrokken en tot overmaat van ramp heeft hij zijn werk dermate verwaarloosd dat zijn status als Amerikadeskundige (hij had per slot van rekening eens een lange reis ondernomen) op de tocht is komen te staan. De jonge goddelijke journalist Xavier Kingston (half Amerikaan, half Belg) bedreigt deze status en krijgt ook daadwerkelijk een interview met de president van de Verenigde Staten toegewezen. Dit heeft hij te danken aan hoofdredacteur en vierde schakel in het boek, Karel Schurmans: gescheiden, latent homofiel en zeer gecharmeerd van zijn beeldschone nieuwe werknemer.
Als ook Muriël, secretaresse van Schurmans en slachtoffer van Kingstons eigenwaan haar intrede doet, dan zijn alle ingrediënten voor het drama dat zich zal ontvouwen aanwezig. Want een drama zal het worden. In vijf hoofdstukken, die telkens door een ander personage worden verteld, wordt de ondergang van de Westerse beschaving pijnlijk duidelijk.

Idealen en intriges

Welk belang dient de moderne Europeaan immers? Werk? Schoonheid? Liefde? Ze komen er allemaal niet echt goed af in de visie van Petry. Wekeman slaat een aantal weken slaap over om zich zo in te werken in de materie, zodat het interview met de president van de VS alsnog naar hem zal móeten gaan. Zijn inzet wordt echter niet beloond. De schoonheid van Kingston lijkt te overwinnen, maar in het door de jonge god zelf vertelde hoofdstuk blijkt ook zijn schoonheid niet garant te staan voor een simpel en gelukkig leven. Liefde dan? Eva, Wekemans vrouw, lijkt dit ideaal boven alles te verheffen, maar vindt ook daar geen voldoening in. Het resultaat is een onophoudelijke stroom van intriges, want het enige haalbare ideaal is de macht over een ander. Het lukt iedereen: Eva denkt het morele gelijk aan haar kant te hebben in haar geschil met Wekeman, Schurmans oefent zijn hiërarchische macht uit, Kingston baat zijn schoonheid uit en Leo Wekeman denkt zijn collega’s te kunnen overbluffen met kennis en levenswijsheid. Maar iedereen mislukt. Het meest schrijnende geval is dat van Leo Wekeman. Hij belandt via een list alsnog op het interview met de president en probeert er een daad te stellen, maar schopt zo’n herrie dat hij regelrecht afstevent op zijn fin de carrière.

~

Wat blijft er na de mislukking over? Kennelijk moeten we tot de conclusie komen dat de mens een trieste soort is. Schijnbaar gelukkige huisvaders zoeken vluchtig seksueel genot op homoparkings en de vrouw die zo naarstig op zoek was naar de vurige, passievolle liefde blijkt best in haar oude lot te kunnen berusten, zolang er maar een zwangerschap in het verschiet ligt.

Pijnlijk

Yves Petry slaagt er – in dit door de Bezige Bij zeer slordig geredigeerde boek – wederom in om de keerzijde van de Westerse beschaving te laten zien. De constructie van zijn roman – het wisselde perspectief – zorgt ervoor dat je af en toe geconfronteerd wordt met een verrassende zienswijze, maar deze opzet is niet overal even geloofwaardig uitgewerkt. Zo drijven de hoofdstukken die verteld worden door Eva, Schurmans en Kingston vooral op de – op zich interessante – filosofietjes van Petry. Pas in het relaas van Leo Wekeman wordt het beeld echt pijnlijk. Na zijn laatste woorden is hij namelijk met stomheid geslagen en laat hij alles over zich heenkomen. De klanken van zijn ‘daad’ zijn dan al lang vervlogen.