Boeken / Fictie

Opbeurende niemendalletjes

recensie: Vonne van der Meer - December

De donkere dagen voor kerst. Voor sommigen is dit een periode waarin de winterdepressie op zijn hardst toeslaat. Maar er zijn ook mensen die het niet kan schelen dat het om drie uur ’s middags al donker is. Zij lijken oprecht van deze tijd van het jaar te genieten, omdat het dan zo ‘knus’ en ‘gezellig’ is. Deze mensen vinden in December, de nieuwe verhalenbundel van Vonne van der Meer, alles terug wat de laatste maand van het jaar voor hen zo bijzonder maakt.

Wie de feestdagen liever dronken of slapend doorbrengt, kan dit boek beter links laten liggen. Want de verhalen die Van der Meer heeft samengebracht in haar bundel, spelen niet alleen grotendeels allemaal in de kersttijd, ze verblijden de lezer ook nog eens met de christelijke kerstgedachte. Zo leert Van der Meer ons in het verhaal ‘Zwartslapers’ dat we met een gerust hart de dakloze medemens in ons huis kunnen toelaten. Als we erop vertrouwen dat deze er niet met onze halve inboedel vandoor gaat, zullen we niet alleen zelf groeien tot een beter mens maar ook nog eens rijkelijk beloond worden.

Bing Crosby

In de wereld van December is namelijk geen plaats voor narigheid. Deze wereld is er een vol warmte en gezelligheid; een idyllische wereld als een Bing Crosby-kerstlied waar alles perfect en lieflijk is en families gezellig rond de kerstdis zitten. En als er onverhoopt toch iets mis dreigt te gaan, dan is er altijd nog het happy end waarmee elk verhaal afsluit. Niet alleen het idyllische beeld dat Van der Meer schetst van de kerstdagen is ongeloofwaardig, ook de personages zijn dat. Ze zijn stuk voor stuk enorme burgertrutten, die met het hart overlopend van naastenliefde de wereld een klein beetje beter proberen te maken.

De verhalen zelf zijn slaapverwekkend. Ze beginnen niet sterk genoeg om de lezer vast te grijpen. Vervolgens is het tevergeefs zoeken naar een interessante wending of een spannend einde. Toch valt het Van der Meer niet te verwijten dat ze niet haar best heeft gedaan om een originele invalshoek te vinden. Zo is het eerste verhaal van de bundel, waarin het wel en wee centraal staat van een volwassen jongen die nog steeds in Sinterklaas gelooft, een leuke en interessante poging. Helaas blijft het daarbij, want tot een creatieve uitwerking komt het niet. Wat er precies omgaat in deze jongen blijft in nevelen gehuld, omdat niet hijzelf maar zijn moeder aan het woord wordt gelaten.

Bouquetreeks

Ook Van der Meers schrijfstijl maakt van deze bundel geen meesterwerk. De opbouw van de zinnen is vaak een rommeltje: ze lopen niet en ontsporen vaak. Alleen met hangen en wurgen, en met veel teruglezen, valt te begrijpen wat Van der Meer heeft willen vertellen. Haar formuleringen zijn vaak te doordacht en zouden qua clichématigheid niet misstaan in een willekeurig Bouquetreeks-romannetje:

Dit verhaal is nog niet af, het verandert nog steeds. Iedere keer dat Maria het vertelt, zal het weer net even anders zijn. Zoals haar duik in het zwembad geen dag hetzelfde is, geen druppel water gelijk aan het andere.

Het zijn niet alleen gezapige verhalen die Van der Meer over de decembermaand heeft geschreven. Ze wil ook laten zien dat ze over enige durf beschikt, en dat doet ze door een verhaal te schrijven over een getrouwde vrouw die vreemdgaat met een zwarte piet. Verwacht echter geen hitsige vrijpartij waar de vonken vanaf spatten: zorgvuldig en angstvallig wordt elke toespeling op daadwerkelijke seksuele handelingen vermeden. Want stel je voor. Het moet natuurlijk wel beschaafd blijven. De hoogbejaarde, voor wie de bundel duidelijk bedoeld is, gezien de kitscherige omslag en de grootte van de tekst die zonder leesbril nog steeds te lezen is, zou eens kunnen gaan denken.