Geachte Tim Foncke, dank voor uw boek vol komische brieven

Wat dat betreft is Tim Foncke gefundenes fressen voor iedere uitgever: langharige Vlaming, komisch – tenminste, dat mag je aannemen als iemand stand-up comedian op zijn CV zet – schrijft een boek (De geachten) vol autobiografische brieven aan mensen die hem in het dagelijks leven een aanleiding geven om hen te schrijven. Als die brieven dan ook nog eerlijk zijn, pijnlijk zijn en gericht zijn aan bestaande mensen, dan kun je je, als uitgever, de opwinding rond zo’n boek levendig voorstellen. Die opwinding blijft in Nederland tot nu toe een beetje achterwege. Er zou nochtans best aanleiding voor zijn.

Alles mislukt
De geachten bestaat uit 47 brieven, geschreven aan mensen die in de aanhef onder andere ‘Katrien’, ‘Buren’ of ‘Prosper Schockaert’  worden genoemd. Wie al die personages zijn en waarom zij met een brief van Foncke verblijd worden, wordt in de brieven gauw genoeg duidelijk, maar Foncke heeft voor de zekerheid achterin nog een soort ‘verklarende namenlijst’ bijgevoegd. Zo staat er achter de naam Rudy als verklaring: ‘organisator van de kunst– en poëzieavond in de kapel van de kruisheren’.

Het boek begint met een brief aan Kim van der Weeën, bankemployee. Het is een antwoord op een brief die zij uit hoofde van haar functie aan Foncke (de klant) geschreven heeft. De eerste regels zetten meteen de toon voor het de rest van het boek:

Dank voor uw brief over pc banking. Het is een korte brief maar er staan vier uitroeptekens in. Roept u het graag uit? Of alleen als het om pc banking gaat?

In de 46 brieven die volgen, doemt er een beeld op van een zielige man, wiens dagelijkse brandstof bestaat uit een kratje Hoegaarden. De man, Tim Foncke, vult vakken in een supermarkt en houdt zich onledig met het schrijven van brieven aan Jan en alleman. Veel in zijn leven mislukt, relaties incluis. Het is zoals het hoofdpersonage zijn vriendin wil toebijten: ‘Dat is het verschil tussen jou en mij: als ik denk dat er iets scheelt met jou zit ik een halfuur later in een trein;  als jij denkt dat er iets scheelt met mij zit jij een halfuur later op een lul.’ Uiteindelijk zegt hij dat dan toch maar niet; zelfs zijn beste grappen mislukken.

Prima brieven, geen roman
Toch mist er iets aan De geachten. Het is allemaal net iets te fragmentarisch en het grote verhaal wordt in zijn geheel ondergeschikt gemaakt aan de anekdotische brieven. De geachten lezen voelt als kijken naar een stand–up comedian die met een aantal prima grappen opeens een avondvullende show maakt. De enige hoofdpersoon die werkelijk uit de verf komt is Tim Foncke zelf.

Dit is geen ‘roman in brieven’, zoals het omslag vermeldt, maar een bundel uiterst komische brieven. Foncke toont wel aan dat een brievenboek wel degelijk onderhoudend en modern kan zijn. Met zijn schrijftalent zit het ook wel snor, evenals met zijn humor. Beide zijn inderdaad typisch Vlaams, wat dat dan ook moge betekenen. Er zit vaart in het boek en de wetenschap dat alle brieven daadwerkelijk verstuurd en gelezen zijn door de aangeschrevene, maakt de Albert Verlinde in eenieder wakker. Doet u geen moeite: het googelen van Kim van der Weeën levert, behalve wat verwijzingen naar De geachten, niets op.